RADA
Tak, różnice kursowe należy zaksięgować w księdze podatkowej dwa razy. Pierwsza różnica kursowa powstanie w momencie wpływu należności na rachunek walutowy i wówczas należy ją zaksięgować, a druga w momencie przeksięgowania waluty na rachunek złotówkowy. Dodatnie różnice kursowe należy ująć w kolumnie 8 pkpir, a ujemne w 13 (w starej księdze - w 14).
UZASADNIENIE
Rozporządzenie w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów nakłada na podatników obowiązek prowadzenia księgi w języku polskim i w walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały, na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów. Transakcje realizowane w walucie innej niż polska należy przeliczać na złotówki (§ 12 ust. 1 rozporządzenia).
Począwszy od 1 stycznia 2007 r. przychody w walutach obcych należy przeliczać na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 14 ust. 1a updof). Zasady ustalania różnic kursowych zostały określone w art. 24c updof. Przepis ten wskazuje, że dodatnie różnice kursowe zwiększają przychody, a ujemne różnice kursowe zwiększają koszty uzyskania przychodów.
Dodatnia różnica kursowa powstanie wtedy, gdy wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłoszonego przez NBP (z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu) będzie niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia.
Z kolei ujemna różnica kursowa powstanie w przypadku, gdy wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłoszonego przez NBP (z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu) będzie wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia.
Niestety, ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „faktycznie zastosowany kurs waluty”. Jednak liczne interpretacje prawa podatkowego pozwalają na stwierdzenie, że faktycznie zastosowany kurs waluty to kurs kupna lub sprzedaży banku, z którego usług korzysta podatnik, pomimo że nie dokonuje on zakupu lub sprzedaży walut obcych. Stanowisko to potwierdza m.in. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Zgierzu w piśmie z 13 marca 2007 r., nr I-1/415/8/07: (...) Zatem „faktycznie zastosowany kurs waluty z
tego dnia” jest kursem z dnia, w którym firma:
• faktycznie otrzymuje należność za wystawioną fakturę (rachunek),
• dokonuje faktycznej zapłaty należności, wynikającej z wystawionej przez kontrahenta faktury (rachunku), w jakiejkolwiek formie.
Z powyższego wynika, że kwota otrzymana z tytułu sprzedaży lub zobowiązanie podlegające zapłacie winny być wycenione wg faktycznego kursu waluty z danego dnia, stosowanego w banku, z którego usług Pan korzysta. (...)
W przypadku gdy nie można określić kursu kupna czy kursu sprzedaży walut obcych, należy stosować średni kurs ogłoszony przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień otrzymania przychodu. W sytuacji przedstawionej przez Czytelnika różnica kursowa powstanie w momencie otrzymania należności na konto walutowe. Wartość należności w walucie euro powinna być przeliczona na złotówki zgodnie z kursem kupna banku, z którego Czytelnik korzysta, prowadząc konto walutowe w euro, z dnia wpływu należności na konto.
PRZYKŁAD
Czytelnik sprzedał holenderskiemu kontrahentowi towary, wystawiając 23 października 2007 r. fakturę na kwotę 5000 euro. Średni kurs NBP wynosił w tym dniu 3,6835 zł.
Należy dokonać przeliczenia wartości faktury: 5000 euro × 3,6835 zł = 18 417,50 zł.
Kwotę wyrażoną w złotówkach zaewidencjonowano w kolumnie 7 pkpir jako przychód ze sprzedaży.
Należność od holenderskiego kontrahenta wpłynęła na konto walutowe firmy Czytelnika 29 października 2007 r. Kurs kupna euro w tym dniu, ustalony przez bank Czytelnika, wynosił 3,6911 zł. W związku z tym przychód faktycznie otrzymany wyniósł:
5000 euro × 3,6911 zł = 18 455,50 zł.
W tym przypadku powstały dodatnie różnice kursowe w wysokości 38 zł (18 455,50 zł - - 18 417,50 zł).
Dodatnią różnicę kursową w wysokości 38 zł Czytelnik powinien zaksięgować 29 października 2007 r. w kolumnie 8 jako pozostały przychód.
Kolejna różnica kursowa powstanie w momencie przeksięgowania środków z rachunku walutowego na rachunek złotówkowy. Wartość środków przelanych na rachunek złotówkowy należy wycenić według kursu kupna waluty z dnia ich otrzymania ogłoszonego przez bank prowadzący rachunek walutowy Czytelnika.
PRZYKŁAD
Czytelnik zlecił przeksięgowanie środków z rachunku walutowego, jakie otrzymał od holenderskiego kontrahenta - 5000 euro, na rachunek złotówkowy. W dniu wpływu waluty wartość została przeliczona zgodnie z kursem kupna banku, tj. 3,6911 zł.
5000 euro × 3,6911 zł = 18 455,50 zł.
Następnie przeksięgowano środki z rachunku walutowego (5000 euro) na rachunek złotówkowy. Wartość 5000 euro przeliczono na złote według kursu kupna banku. Kurs kupna euro w banku Czytelnika z dnia transakcji wyniósł 3,6900 zł.
Zatem na rachunek złotówkowy wpłynęła kwota 5000 euro × 3,6900 zł = 18 450 zł.
W momencie przeksięgowania waluty na konto złotówkowe powstała ujemna różnica kursowa: 18 455,50 zł - 18 450 zł = 5,50 zł.
Ujemną różnicę kursową Czytelnik powinien zaksięgować z dniem otrzymania środków na rachunku złotówkowym w kolumnie 13 księgi (w „starej księdze” - w kolumnie 14) jako pozostałe wydatki.
Należy też pamiętać, że od 1 stycznia 2007 r., na mocy art. 24c ust. 5 updof, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty, jeżeli faktycznie zastosowany przez podatnika kurs waluty jest wyższy lub niższy, odpowiednio o więcej niż powiększona lub pomniejszona o 5% wartość kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego kursu waluty. Jeśli podatnik nie dokona zmiany wartości lub nie wskaże przyczyn, które uzasadniają zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy może określić ten kurs, opierając się na kursach walut ogłaszanych przez NBP.
• art. 14 ust. 1a, art. 24c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 191, poz. 1361
• art. 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 140, poz. 988
Justyna Tarantowicz
księgowa