Likwidacja jest jedną z form reorganizacji rynku, która z perspektywy interesariuszy, w porównaniu z ogłoszeniem upadłości czy bankructwa, jest najlepiej odbieraną formą zakończenia aktywności gospodarczej. Likwidacja polega na jak najkorzystniejszym upłynnieniu posiadanego majątku, zakończeniu bieżących spraw spółki oraz ułożeniu strategii, która zaspokoi wszelkie roszczenia wierzycieli. Granicą oddzielającą likwidację od upadłości oraz bankructwa jest stopień zdolności przedsiębiorstwa do pokrycia swoich zobowiązań. W przypadku gdy podmiot gospodarczy jest niezdolny do spłaty wszystkich swoich zobowiązań, konieczne jest ogłoszenie upadłości, natomiast gdy wartość posiadanego majątku jest niewystarczająca nawet na pokrycie wydatków związanych z postępowaniem upadłościowym – podmiot ogłasza bankructwo.
Zamknięcia i otwarcia ksiąg rachunkowych przy przekształceniu spółki
Podmioty posiadające osobowość prawną są zobligowane do rozpoczęcia postępowania likwidacyjnego w przypadku zaistnienia jakiegokolwiek zdarzenia przewidzianego przepisami prawa, w przeciwieństwie do spółek osobowych (z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej), które aktywność gospodarczą mogą zakończyć w sposób alternatywny (wynika to z zakresu ponoszonej odpowiedzialności majątkowej, która jest uzależniona od formy prawno-organizacyjnej spółki).
Rachunkowość spółki
Na dzień poprzedzający rozpoczęcie likwidacji jednostka zobligowana jest m.in. do przeprowadzenia inwentaryzacji, przeszacowania wartości aktywów do wartości odzyskiwalnej, utworzenia rezerw na przyszłe zobowiązania oraz rezerwy na zagrożenie utraty zdolności do kontynuacji działalności. Zgodnie z obowiązującymi przepisami jednostka jest zobligowana do sporządzenia spisu aktywów oraz pasywów na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Rozpoczęcie postępowania likwidacyjnego zaliczane jest do katalogu czynności, których wystąpienie nakłada na jednostkę obowiązek zakończenia bieżącego okresu sprawozdawczego oraz rozpoczęcia nowego – jako jednostka w likwidacji. Likwidacja wiąże się więc z obowiązkiem zamknięcia ksiąg rachunkowych na dzień poprzedzający rozpoczęcie wygaszania aktywności gospodarczej oraz do sporządzenia bilansu otwarcia likwidacji. Wystąpienie w jednym roku kalendarzowym dwóch okresów sprawozdawczych powoduje zwiększenie obowiązków sprawozdawczych, które w sytuacjach kryzysowych w dużym stopniu wpływają na obciążenie finansowe jednostek o zachwianej kondycji finansowej. Brak zdolności do kontynuacji działalności podmiotów będących w likwidacji jest przesłanką do dokonania zmiany stosowanych zasad wyceny.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
W sytuacji gdy wartość aktywów w księgach rachunkowych jest zawyżona - różnice wynikające z aktualizacji wartości należy ująć bezpośrednio po stronie Wn na koncie Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Obowiązek utworzenia rezerw, które tworzone są w związku ze wzrostem możliwości wystąpienia potencjalnych strat, dotyczy w szczególności kosztów:
● wynagrodzenia likwidatora oraz rzeczoznawcy,
● odpraw dla pracowników,
● odszkodowań,
● opłat sądowych i notarialnych,
● ekspertyz prawnych.
Jak zaksięgować nietypowe faktury?
Powstanie sytuacji kryzysowych nakłada również na podmioty w likwidacji obowiązek połączenia kapitałów własnych w jeden kapitał podstawowy na dzień rozpoczęcia likwidacji. Ponadto w stosunku do spółek kapitałowych w likwidacji istnieje obowiązek wezwania wierzycieli do zgłaszania swoich roszczeń w terminie:
● trzech miesięcy w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
● sześciu miesięcy w przypadku spółek akcyjnych, licząc te terminy od dnia ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Wykrywanie sytuacji kryzysowych
Przepisy ustawy o rachunkowości przez wprowadzenie definicji jednostek mikro uprawniają m.in. już od sprawozdania finansowego sporządzanego za 2014 r. do dobrowolnego stosowania uproszczeń w zakresie sporządzania rachunku przepływów pieniężnych oraz zestawienia zmian w kapitale własnym. Bilans jest elementem sprawozdania finansowego cechującym się znaczną pojemnością informacyjną. Jednak ze względu na to, że sporządzany jest na dany dzień, prezentowane informacje mogą podlegać pewnej kreacji, co w przypadku rozszerzonych elementów sprawozdania jest znacznie ograniczone.
WAŻNE
Wartość odzyskiwalna to cena sprzedaży netto pomniejszona o odpisy umorzeniowe, amortyzacyjne oraz z tytułu trwałej utraty wartości – nie wyższa od początkowej ceny nabycia bądź kosztu wytworzenia
Polecamy produkt: 50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online
Wprowadzenie uproszczeń w zakresie prezentacji danych przez jednostki mikro może negatywnie wpłynąć na decyzje podejmowane przez interesariuszy. Ograniczenie informacyjne może doprowadzić (przez zwiększenie niepewności co do sytuacji finansowej jednostki) do wzrostu oczekiwanej stopy zwrotu za ponoszone ryzyko. Systematyczne weryfikowanie sytuacji finansowej jednostki ogranicza również prawdopodobieństwo wystąpienia nieoczekiwanych zdarzeń kryzysowych. Wczesna identyfikacja symptomów zagrażających dalszej działalności jest więc podstawowym elementem racjonalnego zarządzania przedsiębiorstwem. Ponadto bieżąca weryfikacja zasadności stosowania zasady kontynuacji działalności należy do obowiązków osób zarządzających. Pominięcie ustawowego obowiązku badania zagrożenia kontynuacji działalności przedsiębiorstwa, bez względu na celowe bądź niezamierzone działanie, może pociągnąć osoby zarządzające spółką do poniesienia odpowiedzialności karnej lub/i materialnej. ©?
Joanna Płachta, księgowa w dziale usług księgowych BDO, biuro w Katowicach
Podstawa prawna:
- Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
Podyskutuj o tym na naszym FORUM