Krajowy Standard Rachunkowości Nr 13 - od 22 maja 2019 r.
W Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów z 22 maja 2019 r. opublikowany został Komunikat Ministra Finansów z dnia 15 maja 2019 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 13 „Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów” - Dziennik Urzędowy Ministra Finansów rok 2019 poz. 60.
Zgodnie z treścią komunikatu, Krajowy Standard Rachunkowości Nr 13 „Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów” (zwany dalej także "standardem", "KRS nr 13") wszedł w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów, czyli z dniem 22 maja 2019 r.
Standard ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2019 r., z możliwością jego wcześniejszego zastosowania. Przy czym, w razie potrzeby doprowadzenia do porównywalności danych za rok ubiegły stosuje się KSR Nr 7 „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym – ujęcie i prezentacja”.
W związku z wejściem w życie niniejszego komunikatu traci moc uchwała Nr 1/07 Komitetu Standardów Rachunkowości z dnia 16 stycznia 2007 r. w sprawie przyjęcia stanowiska "Ustalanie kosztu wytworzenia dla celów bilansowej wyceny zapasów".
Cel nowego standardu jest określenie zasad (polityki) rachunkowości stosowanych do ustalania kosztu wytworzenia jako podstawy wyceny produktów, stosownie do przepisów art. 28 ust. 1 pkt 6, ust. 3, 4, 4a, 11, art. 30 ust. 4 i 5, art. 34 ust. 1 pkt 2, ust. 2, 4, 5 i art. 34b ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości - Dz. U. z 2019 poz. 351 (zwanej dalej także "ustawą").
Zakres stosowania standardu KRS nr 13
Standard dotyczy jednostek prowadzących działalność́, w ramach której powstają̨ zapasy produktów: wyrobów gotowych zdatnych do obrotu (sprzedaży), półproduktów lub będących w toku produkcji. Jednostki te zwane są dalej przedsiębiorstwami.
Standard zawiera wyjaśnienia dotyczące:
a) ustalania kosztu wytworzenia wyrobów gotowych, półproduktów i produktów w toku,
b) ustalania kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych,
c) wyceny produktów na dzień początkowego ujęcia i na dzień bilansowy,
d) prezentacji i ujawniania informacji o kosztach wytworzenia produktów i kosztach niewykorzystanych zdolności produkcyjnych w sprawozdaniu finansowym.
Wyjaśnienia zawarte w standardzie są zgodne z postanowieniami ustawy oraz w podstawowym zakresie z odpowiednimi postanowieniami MSR/MSSF, w tym w szczególności z MSR 2 „Zapasy”. MSR 2 nie daje możliwości stosowania uproszczeń przy wycenie produktów, o których mowa w art. 28 ust. 3 art. 28 ust. 4a, art. 34 ust 1 pkt. 2, art. 34 ust. 2, art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy.
W zakres standardu nie wchodzą zagadnienia wyceny, ujęcia, prezentacji i ujawnień dotyczących:
a) produktów produkcji roślinnej i zwierzęcej, objętych KSR Nr 12 Działalność rolnicza,
b) usług krótkoterminowych, przy których z reguły nie występują zapasy i długoterminowych, objętych KSR nr 3 Niezakończone usługi budowlane.
W zakres standardu nie wchodzą zagadnienia stosowania przepisów podatkowych.
Ogólne zasady wyceny produktów
Zgodnie z treścią standardu dotyczącą zasad wyceny, produkty wycenia się w koszcie wytworzenia, który w myśl art. 28 ust. 3 i 4 ustawy o rachunkowości, obejmuje wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty ich pozyskania i przemieszczania, koszty ich przetworzenia, w tym wynagrodzenia bezpośrednie, inne koszty bezpośrednie oraz pośrednie koszty zmienne produktów i uzasadnioną część pośrednich kosztów stałych produktów. Przez koszty przetworzenia rozumie się również koszty pozyskania zasobów naturalnych. W przypadku długotrwałego przygotowania produktu do sprzedaży lub długiego okresu jego wytwarzania, do kosztu wytworzenia można zaliczyć koszty obcego finansowania zapasu produktów (w szczególności odsetki i różnice kursowe).
Poprawna wycena produktów wymaga zastosowania przez przedsiębiorstwo odpowiednich sposobów ujmowania w księgach rachunkowych lub pozaksięgowo poniesionych kosztów wytworzenia, w tym zapewnienia ich kompletności, racjonalnego powiązania z obiektami kosztów i zastosowania odpowiednich do rodzaju technologii i organizacji produkcji metod kalkulacji. Produkty gotowe, dla których ustala się koszt wytworzenia, mogą odpowiadać poszczególnym wyrobom gotowym (półproduktom) stanowiącym przedmiot obrotu (np. pozycjom cennika) lub grupie wyrobów gotowych (półproduktów) pokrewnych sobie ze względu na zbliżony wsad surowcowy (materiałowy) i technologię wytwarzania, ale różniących się niektórymi cechami np. wyposażeniem, opakowaniem, zdobieniem.
Na dzień powstania produkty, objęte bieżącą ewidencją księgową, ujmuje się w księgach rachunkowych w koszcie wytworzenia (art. 28 ust. 11 pkt. 1 ustawy).
Przedsiębiorstwo może także, na dzień wytworzenia, wyceniać produkty po planowanym – standardowym, normatywnym, znormalizowanym – koszcie wytworzenia (w cenach ewidencyjnych), Dziennik Urzędowy Ministra Finansów – 7 – Poz. 60 jeśli różnice między planowanymi a rzeczywistymi kosztami wytworzenia są nieznaczne, a więc nieistotne (por. art. 34 ust. 2 ustawy).
Polecamy: CIT 2019. Komentarz
Polecamy: PIT 2019. Komentarz
Na dzień bilansowy stan produktów wycenia się w rzeczywistym koszcie wytworzenia nie wyższym od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy (art. 28 ust. 1 pkt. 6 ustawy). Podstawę wyceny stanu produktów stanowią dane pochodzące z wiarygodnej ewidencji kosztów, wchodzącej w skład ksiąg rachunkowych lub prowadzonej pozaksięgowo w sposób rzetelny, bezbłędny i sprawdzalny, po uwzględnieniu wyników inwentaryzacji zapasu produktów.
Podział kosztów wytworzenia na produkty gotowe i niezakończone (produkcję w toku i półfabrykaty) na koniec okresu może nastąpić:
- z uwzględnieniem stopnia zaawansowania produktów (przy produkcji masowej i wielkoseryjnej),
-jako różnica między sumą kosztów poniesionych na zlecenie kontynuowane od jego rozpoczęcia i wartością objętych zleceniem wyrobów gotowych wycenionych w planowanym lub rzeczywistym koszcie wytworzenia z ubiegłego okresu (przy produkcji średnio i małoseryjnej),
- jako suma kosztów poniesionych na kontynuowane zlecenie (przy produkcji jednostkowej).
Wycena zapasu produktów na dzień bilansowy przebiega w trzech etapach:
a) etap 1 – ustalenie lub zweryfikowanie drogą inwentaryzacji stanu produktów na dzień bilansowy,
b) etap 2 – ustalenie rzeczywiście poniesionego kosztu wytworzenia produktów (art. 7 ust 1 ustawy) oraz
c) etap 3 – porównanie kosztu wytworzenia rzeczywistego stanu produktów z ich ceną sprzedaży netto możliwą do uzyskania na dzień bilansowy i ewentualne dokonanie odpisu aktualizującego w wysokości różnicy pomiędzy kosztem wytworzenia produktu a jego niższą ceną sprzedaży netto (art. 28 ust. 1 pkt. 6 i art. 34 ust. 5 ustawy oraz KSR Nr 4 Utrata wartości aktywów).
Odpisanie wartości stanu produktów do wysokości ich ceny sprzedaży netto na dzień bilansowy może mieć miejsce, w szczególności wtedy gdy:
- produkt jest uszkodzony lub utracił całkowicie lub częściowo swoją przydatność lub
- nastąpił spadek możliwej do uzyskania na dzień bilansowy ceny sprzedaży netto produktu lub
- wzrosły szacowane koszty przystosowania produktu do sprzedaży i dokonania tej sprzedaży, takie jak koszty opakowania, transportu, składowania, załadunku i wyładunku, a w przypadku półproduktu i produktu w toku – także koszty dokończenia produkcji.
Jeżeli przedsiębiorstwo nie prowadzi bieżącej ewidencji zapasów produktów i odpisuje ich wartość w koszty sprzedanych produktów w momencie wytworzenia, to na dzień bilansowy wymagane jest ustalenie drogą spisu z natury stanu produktów i dokonanie jego wyceny zgodnie z pkt 11.7. standardu (art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy).
Rozwiązania przyjęte dla ustalenia kosztu wytworzenia wymagają opisania w przyjętych przez przedsiębiorstwo zasadach (polityce) rachunkowości.
Zawartość merytoryczna standardu
Poza powyższymi wyjaśnianiami standard zawiera także:
- Definicje, takie jak: czynnik zmienności kosztów; kalkulacja kosztów wytworzenia produktu; klucz rozliczeniowy kosztów pośrednich produkcji; miejsce powstawania kosztów (mpk); obiekt kosztów; półprodukty; produkcja jednostkowa, masowa, seryjna; produkty; produkty w toku; przedmiot kalkulacji; wyroby gotowe; zasób; zasoby elastyczne, zaangażowane, niewykorzystane; zdolność produkcyjna.
- Dobór obiektów kosztów na potrzeby ustalania kosztu wytworzenia produktów.
- Zakres kosztu wytworzenia produktów i jego elementy.
- Zmienne i stałe pośrednie koszty produkcji.
- Rozliczanie i przypisanie kosztów pośrednich produkcji do produktów.
- Zdolności produkcyjne i wpływ ich wykorzystania na wycenę produktów.
- Ustalanie kosztu wytworzenia produktów przy uwzględnieniu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych.
- Uproszczenia przy ustalaniu kosztu wytworzenia zapasu produktów.
- Prezentacja i ujawnianie w sprawozdaniu finansowym informacji o kosztach wytworzenia produktów i kosztach niewykorzystanych zdolności produkcyjnych.
- Przykłady ilustrujące wybrane postanowienia standardu, tj.: wyodrębnienie obiektów kosztów; kalkulacja kosztów wytworzenia produktów, gdy koszty bezpośrednie są przypisywane do produktów w wysokości kosztów faktycznie poniesionych (rzeczywistych) a koszty pośrednie – w wysokości planowanej; kalkulacja kosztów wytworzenia produktów, gdy koszty bezpośrednie i pośrednie przypisywane są do produktów w wysokości planowanej; kalkulacja kosztów wytworzenia produktów przy zastosowaniu podejścia, w którym zdolności produkcyjne są ustalane dla zasobów generujących koszty stałe; kalkulacja kosztów wytworzenia produktów przy zastosowaniu uproszczeń wynikających z zapisu art. 28 ust. 4a ustawy; kalkulacja kosztów wytworzenia produktów przy zastosowaniu uproszczeń wynikających z zapisu 34 ust. 1 pkt. 2 ustawy; wycena produktów, gdy nie jest możliwe, zgodnie z art. 28 ust. 3 ustawy, ustalenie kosztów wytworzenia produktów.
Zobacz pełną treść Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 13 „Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów”
Podstawa prawna:
- Komunikat Ministra Finansów z dnia 15 maja 2019 r. w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 13 „Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów” - Dziennik Urzędowy Ministra Finansów rok 2019 poz. 60.