Rzecz o rzeczowych aktywach trwałych
Rzeczowe aktywa trwałe (dalej: RAT) są środkami trwałymi, które przedsiębiorstwo posiada do celów produkcyjnych, usługowych czy też administracyjnych i które wykorzystuje się powyżej jednego okresu bilansowego. Do MSR 16 włączono też taki składnik aktywów trwałych, jak rośliny produkcyjne, wykorzystywane w działalności rolniczej. Wcześniej był on zawarty w MSR 41, dotyczącym aktywów biologicznych. Przykładem rośliny produkcyjnej jest drzewo owocowe sadowe, które uprawia się w założeniu, że będzie ono dostarczać produkty rolne w dłuższym okresie, a prawdopodobieństwo sprzedaży drzewa jako produktu rolnego jest małe.
Nieuniknione późniejsze nakłady
Środek trwały często wymaga dużej ilości nakładów, które trzeba ponieść, aby dostosować go do użytkowania w celach produkcyjnych czy administracyjnych. W momencie wprowadzenia go do ksiąg ewidencyjnych jest on wyceniany w kwocie nabycia lub koszcie wytworzenia. I tu pojawia się pytanie o późniejsze nakłady poniesione na rzeczowe aktywa trwałe. Wygląda to tak, że koszty dotyczące bieżącego utrzymania środków trwałych są ujmowane na wynik finansowy, a ponosząc koszty ulepszenia możemy zwiększyć ich wartość początkową. Według MSR 16 o ulepszeniu mówimy wtedy, gdy nakłady możemy wiarygodnie wycenić oraz gdy przyszłe korzyści ekonomiczne, takie jak na przykład wydłużenie okresu użytkowania środka trwałego, przewyższają obecne korzyści bez ponoszenia tych nakładów.
Polecamy: INFORLEX Biuro Rachunkowe - Wszystko o zmianach w prawie i podatkach. Teraz 14 dni ZA DARMO!
Polecamy: PIT 2020. Komentarz
Polecamy: CIT 2020. Komentarz
Proces amortyzacji
Amortyzacja środka trwałego to ważna kwestia podatkowa i rachunkowa. MSR 16 określa dwa najważniejsze aspekty tego procesu. Po pierwsze, umorzenie środka trwałego należy przeprowadzać w sposób systematyczny przez okres użytkowania danego składnika środków trwałych. Po drugie, metody amortyzacji należy weryfikować przynajmniej raz na koniec każdego roku. Jeśli chodzi o odpisy amortyzacyjne, to są one ujmowane w rachunku zysków i strat albo wliczane w wartość bilansową innej pozycji aktywów – mowa tutaj np. o zapasach, które są aktywami obrotowymi wytwarzanymi przy pomocy rzeczowych aktywów trwałych.
Przykładowo, amortyzacja maszyn i urządzeń służących do produkcji wyrobu oferowanego przez dane przedsiębiorstwo zostaje odniesiona na wartość produkcji w toku, a następnie ujmowana jako koszt sprzedanego wyrobu gotowego. Możliwa jest też sytuacja, kiedy to amortyzacja danego urządzenia X zwiększy wartość początkową innego aktywa trwałego, które jest wytworzone przy użyciu X.
Z kolei wartość, od której należy dokonać odpisów amortyzacyjnych to wartość początkowa środka trwałego wyceniania w kwocie nabycia lub koszcie wytworzenia, pomniejszona o wartość rezydualną, a ta z kolei jest wartością środka trwałego, którą spodziewamy się otrzymać po okresie jego użytkowania – zwykle jest to inaczej cena sprzedaży netto, którą uzyskamy po zbyciu składnika aktywów.
Wybór metody, czyli na co się zdecydować?
Standardem jest okresowe weryfikowanie zarówno wartości rezydualnej, jak i okresu użytkowania danego składnika aktywów trwałych (MSR 16, par. 50 i nn.), a przy tym istotne jest uwzględnienie wszelkich informacji płynących z zewnątrz i z wewnątrz organizacji, które mogą świadczyć o konieczności zmiany czy to wartości rezydualnej, czy też długości okresu użytkowania aktywów. Pytanie, co z metodami amortyzacji? MSR 16 – w przeciwieństwie do Ustawy o Rachunkowości – pozwala (a nawet sugeruje) zmienić również metodę umarzania środków trwałych.
Jeśli oczekiwania względem użytkowania danego składnika RAT zmieniły się, a co za tym idzie, zmianie uległy również oczekiwania odnośnie przyszłych korzyści ekonomicznych, należy rozważyć zmianę metody amortyzacji (MSR 16, par. 61 i nn.). W pewnym momencie życia środka trwałego konieczna może okazać się zmiana metody liniowej na np. naturalną, czyli opierającą się na liczbie wytworzonych produktów.
Dogonić międzynarodowe standardy
Dzisiejszy świat stale się kurczy, spółki stają się globalne, a zasady – szczególnie te dotyczące sprawozdawczości – stają się międzynarodowe. Osoby zajmujące się rachunkowością zauważają, że zmierzamy do ujednolicenia krajowych reguł księgowania ze standardami międzynarodowi. Dlatego warto być z nimi na bieżąco, w szczególności mając na uwadze MSR 16, o którym więcej wspominamy tutaj https://www.rsmpoland.pl/pl/insights/rsm-poland-blog/czesci-zamienne-wartosc-rezydualna-i-amortyzacja-w-kontekscie-srodkow, dotyczący środków trwałych oraz nowy standard MSSF 16 poświęcony leasingowi (więcej informacji tutaj https://www.rsmpoland.pl/pl/insights/rsm-poland-blog/faq-dotyczace-mssf-16-ifrs-16-leasing-czesc-1), ponieważ każda z organizacji posiada lub korzysta z materialnych aktywów.
Po więcej informacji odsyłam do artykułu dostępnego na https://www.rsmpoland.pl/pl/insights/rsm-poland-blog/czesci-zamienne-wartosc-rezydualna-i-amortyzacja-w-kontekscie-srodkow.
Julia GŁOWSKA, Audit Assistant w RSM Poland