Kradzież towaru z cudzego magazynu
Podatnik korzysta z usług magazynowania towarów świadczonych przez zewnętrzną firmę. Towar został przewieziony do magazynu z którego został skradziony. Podatnik zgłosił kradzież na Policję gdzie obecnie toczy się w tej gestii postępowanie. Towar w magazynie był ubezpieczony w związku z czym podatnik najprawdopodobniej otrzyma z tego tytułu odszkodowanie. Zgodnie z polityką rachunkowości skradziony towar został ujęty na koncie towarów w magazynie, czyli nie został ujęty w kosztach. W związku z powyższym stanem faktycznym powstaje pytanie czy podatnik może ująć w kosztach podatkowych wartości skradzionego towaru?
Koszty uzyskania przychodu
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 powyższej ustawy. Natomiast art. 16 ust. 1 ustawy o CIT zawiera punkty stanowiące kiedy strata nie może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu. W orzecznictwie i doktrynie prawa podatkowego przyjmuje się, że strata w aktywach obrotowych może być kosztem uzyskania przychodów.
Dopuszczalność zaliczenia strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów jest wynikiem wnioskowania z przeciwieństwa z pkt. 5, 6, 25 lit. c), 39, 47, 50 i 56 ust. 1 art. 16. Prezentowany jest tutaj pogląd, że skoro straty wymienione w tych przepisach zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodów, to inne, niewymienione straty mogą do takich kosztów zostać zaliczone. Przepisy ustawy w art. 16 ust. 1 wśród kosztów podlegających wyłączeniu z kategorii kosztów uzyskania przychodów nie wymieniają strat w środkach obrotowych.
Oznacza to, iż ustawodawca co do zasady dopuszcza możliwość zaliczenia strat w środkach obrotowych w poczet kosztów uzyskania przychodów, jednak uzależnia to od spełnienia szeregu warunków. Możliwość uznania straty w środkach obrotowych za koszty uzyskania przychodów wynikać będzie więc z generalnej zasady zawartej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, tj. związku z przychodem, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.
Jeżeli towar został zakupiony z zamiarem jego dalszej odsprzedaży, to należy uznać, iż wydatki poniesione na zakup towaru miały na celu osiągnięcie przychodu. Podatnik musi wykazać, iż w danym przypadku mamy do czynienia ze zdarzeniem losowym, rozumianym jako zdarzenie nieprzewidywalne i nie do uniknięcia. Musi to być strata rzeczywista i prawidłowo udokumentowana.
Warto jednak dodać, że dodatkowym warunkiem zaliczenia straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów jest wymóg braku zawinienia podatnika w powstaniu straty. W konsekwencji zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów mogą podlegać tylko takie straty, które nie zostały zawinione przez podatnika i są normalnym, niezamierzonym następstwem działalności, a ich wystąpienie przy zachowaniu należytej staranności było nieuniknione.
Straty będące wynikiem braku staranności bądź nieracjonalnego działania podatnika, nawet jeśli mieszczą się w normach ustalonych przez daną jednostkę gospodarczą nie będą zaś mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Jak stwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu: „Podkreślenia wymaga przy tym fakt, iż strata powinna być zdarzeniem losowym, niezależnym od woli podatnika powstałym zarówno w wyniku działań sił przyrody, jak i działań innego człowieka, powodującym ubytek i szkodę pod warunkiem, że podatnik nie przyczynia się w jakiś sposób do powstania tej szkody lub nie ułatwia jej powstania (interpretacja z dnia 20 stycznia 2011 r., sygn. ILPB3/423-832/10-5/EK).
Jak już wspomniano, istotne jest również prawidłowe udokumentowanie straty. Jak podkreślił Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi „Właściwym dokumentem na okoliczność powstania straty z tytułu kradzieży jest protokół strat, który powinien określać rodzaj szkody, jej ilość, wartość, przyczynę powstania straty, podpisy osób uprawnionych oraz datę. Zaistnienie szkody powinno być uprawdopodobnione przez właściwe organy np. policję, prokuraturę”.( interpretacja z dnia 15 marca 2012 r., sygn. IPTPB3/423-326/11-2/IR ).
Obowiązek podatkowy w VAT - zmiany od 1 stycznia 2014 r.
Terminy odliczania VAT w 2014 r.
Moment ujęcia w kosztach podatkowych
Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 4d ustawy o CIT koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
Z kolei w myśl art. 15 ust. 4e powyższej ustawy za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Podatnik skradziony towar ujął na koncie towarów w magazynie, nie został on więc ujęty w księgach ( zaksięgowany ).
Podatnik ma prawo do zaliczenia kosztów pośrednich do kosztów uzyskania przychodów dopiero w momencie ich ujęcia w księgach rachunkowych (zaksięgowania) - w opisanym stanie faktycznym będzie to ujęcie wartości skradzionych towarów jako straty nadzwyczajnej.
Odszkodowanie jako przychód
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o CIT, przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze. Natomiast w myśl art. 12 ust. 3 powyższej ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Przepis ten obejmuje również przychody z tytułu wszelkiego rodzaju otrzymanych odszkodowań, określonych w umowach zawartych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Przychód taki odnosi się bowiem do przychodów będących następstwem prowadzonej działalności gospodarczej, związanych z nią bezpośrednio lub pośrednio. W związku z powyższym w sytuacji otrzymania przez podatnika odszkodowania, powinna ona zaliczyć otrzymaną kwotę z tego tytułu do przychodów podatkowych. Moment rozpoznania przychodu z tytułu otrzymanego odszkodowania zostanie rozpoznany zgodnie z art. 12 ust. 3e ustawy o CIT, zgodnie z którym z będzie to dzień otrzymania zapłaty, czyli odszkodowania.
Joanna Litwińska
ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego