„Przyszłość audytu: analiza rynku - mity, fakty i kierunki rozwoju”
- Dane z 12 krajów pomagają zrozumieć dzisiejszy rynek audytu i obalić cztery „mity” dotyczące celów audytu, zainteresowania badaniem wspólnym oraz roli audytorów i technologii
- Zdecydowana większość (93%) użytkowników audytu uważa, że audyt należy zreformować, a 87% opowiada się za badaniem wspólnym (joint audit)
- Firmy chętnie angażują audytorów, którzy rozszerzają usługi poświadczające poza samą sprawozdawczość finansową (96%); cenią podejście skoncentrowane na człowieku, wspierane przez technologię w celu poprawy jakości badania; uważają zwiększanie obiektywizmu, zaufania i wydajności za główne cele audytu
Hervé Hélias, dyrektor generalny i prezes Grupy Mazars, mówi - Pytając firmy o ich oczekiwania dotyczące audytu i specjalistów, którzy go przeprowadzają, wartość, jaką z niego czerpią oraz to, jak usługa może ewoluować, ankieta zmusza do postawienia szczegółowych pytań dotyczących obecnego rynku audytu. Audyt zawsze był w centrum tego, co robimy, a naszym obowiązkiem jest współpraca z innymi w celu poprawy jego znaczenia i jakości. Dodaje - W grę wchodzi interes publiczny i mamy nadzieję, że te wnioski pomogą otworzyć dyskusję na temat niezbędnej ewolucji zawodu i pozwoli to pójść naprzód.
Znacząca większość opowiada się za reformą audytu i badaniem wspólnym
Badanie przeprowadzone we wrześniu 2020 r. wykazało, że 93% użytkowników audytu uważa, że rynek wymaga reformy; 87% opowiada się za badaniem wspólnym, a 88% firm, które mają doświadczenie badania wspólnego dostrzega płynące z niego korzyści.
Czym jest badanie wspólne?
Zgodnie z definicją zaprezentowaną przez PIBR, badanie wspólne to badanie sprawozdania finansowego przez dwie niezależne od siebie firmy audytorskie, które wydają jedną, wspólną opinię. Firmy te nie wykonują pracy podwójnie, łączą potencjały i wspólnie planują strategię badania, a następnie dzielą się pracą.
Badanie wspólne jest w Polsce uregulowane w art. 85 ustawy z 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym:
Jeżeli badanie ustawowe jest przeprowadzane przez więcej niż jedną firmę audytorską, wyniki badania są uzgadniane między tymi firmami i przedstawiane we wspólnym sprawozdaniu z badania, zawierającym wspólną opinię z badania. W przypadku różnicy zdań każda firma audytorska przedstawia swoją opinię w osobnym punkcie sprawozdania z badania wraz z uzasadnieniem różnicy zdań.
Ponadto zgodnie z art. 86 ust. 2 ww. ustawy: W przypadku gdy badanie ustawowe jest przeprowadzane przez więcej niż jedną firmę audytorską, każda z firm audytorskich biorących udział w badaniu wyznacza co najmniej jednego biegłego rewidenta do podpisania sprawozdania z badania.
Technologia poprawia jakość i daje narzędzia audytorom
Respondenci dostrzegają, że technologia poprawia jakość audytu i chcą, aby technologia wspierała umiejętności audytorów, a nie je zastępowała. Ponad dziewięciu na dziesięć respondentów (93%) uważa, że technologia oszczędza czas, a 92% twierdzi, że pomaga audytorom uzyskać dystans, aby lepiej analizować i kwestionować dane.
Respondenci potwierdzają również istotność podstawowych umiejętności audytora, z których żadnej nie da się łatwo zastąpić za pomocą technologii. Pięć najczęściej wybieranych cech dobrego audytora to: dociekliwość i dobra organizacja (53%), krytyczne myślenie (50%), słuchanie (49%), dyskrecja (44%) oraz proaktywność i kreatywność (44%).
Zachęta dla audytorów do rozszerzenia usług poza sprawozdawczość finansową
Zdecydowana większość (96%) zachęca audytorów do poszerzenia zakresu swoich usług atestacyjnych. 87% opowiada się za rozszerzeniem audytu o nowe obszary raportowania pozafinansowego, np. w sprawie ryzyka klimatycznego, różnorodności płci i praw człowieka.
„W Mazars odpowiadamy na trend zwiększenia roli usług atestacyjnych dotyczących społecznej odpowiedzialności biznesu oferując szeroki zakres takich usług. Korzystamy przy tym z najlepszych wzorców płynących z Europy Zachodniej, gdzie funkcjonują rozwinięte praktyki raportowania informacji niefinansowych” – mówi Małgorzata Pek-Kocik, partner odpowiedzialna za dział audytu i doradztwa dla instytucji finansowych w Mazars w Polsce.
Poszerzenie zakresu usług świadczonych przez biegłych rewidentów może być korzystne dla ogólnej jakości badania, ponieważ firmy muszą przyciągać i inwestować w specjalistów z szerokim zakresem wiedzy.
Wykrywanie oszustw nie jest głównym celem audytu
Na pytanie, co może zapewnić audyt, 74% odpowiedziało „obiektywną i niezależną opinię na temat sprawozdań finansowych mojej firmy”, a następnie „pewność i zaufanie inwestorów, interesariuszy i organów regulacyjnych” (61%) oraz „wsparcie w poprawie wydajności” (52%). Tylko 34% odpowiedziało „wykrywanie oszustw i zapobieganie im”.
David Herbinet, Partner i Globalny Lider ds. Audytu w Mazars, mówi - Istnieją wyraźne błędne przekonania na temat misji audytorów, które podkreślają potrzebę bardziej przejrzystych rozmów na temat zakresu audytu. Identyfikacja wszystkich możliwych oszustw nie jest obecnie częścią misji audytora. W rzeczywistości wykrywanie i dochodzenie w sprawie oszustw wymaga określonego zakresu pracy i środków - takich jak te stosowane w działaniach kryminalistycznych – inne niż te, które są obecnie wymagane w ramach audytu.
Dodaje - Dlatego wyniki ankiety są tak ważne: przedstawiają dzisiejszy pogląd rynku na audyt i pozwalają nam wszystkim zbadać, co należy zmienić, aby audyt mógł ewoluować pod kątem przyszłych zastosowań i celów.
Europa najbardziej popiera rozwój audytu, a znaczna większość respondentów jest za badaniem wspólnym
Badanie z podwójnie ślepą próbą ujawnia, że respondenci w Europie są bardziej przychylni reformie audytu niż w innych częściach świata: 72% twierdzi, że rynek musi zostać „bezwzględnie” zreformowany (ogółem 64%). W Niemczech 100% respondentów twierdzi, że audyt należy zreformować (91% „bezwzględnie”), podczas gdy 98% we Francji (93% „bezwzględnie”) i 87% w Wielkiej Brytanii (38% „bezwzględnie”) twierdzi to samo.
Zdecydowana większość (85%) respondentów w Europie opowiada się za badaniem wspólnym, przy czym 51% „zdecydowanie przychylnie”, a 34% „raczej przychylnie”. W Wielkiej Brytanii respondentów pozytywnie nastawionych w stosunku do badania wspólnego jest 89% (53% „zdecydowanie przychylnych”, 36% „raczej przychylnych”); we Francji 83% (57% „zdecydowanie przychylnych”, 26% „raczej przychylnych”); a w Niemczech 77% (45% „zdecydowanie przychylnych”, 32% „raczej przychylnych”).
Polskie przepisy dopuszczają korzystanie z badania wspólnego, jednak brakuje zachęt, które wspierałyby korzystanie z tego rozwiązania. „Polskie podmioty interesują się audytem wspólnym, jednak jak dotąd nie korzystają z tej opcji, bo nie jest ona promowana przez nasze rodzime ustawodawstwo. A szkoda, ponieważ audyt wspólny wpłynąłby na większa pewność i jakość badania – dzięki zasadzie podwójnej weryfikacji i powiększeniu kompetencyjnych zasobów połączonych zespołów różnych firm audytorskich. – twierdzi Małgorzata Pek Kocik.
Europa jest kontynentem, na którym „nowe obszary” audytu są najlepiej odbierane: 62% twierdzi, że sprawozdawczość niefinansowa jest bardzo ważna, w porównaniu z 50% w regionie Azji i Pacyfiku oraz 43% w Afryce.
Metodologia
We wrześniu 2020 r. Mazars zlecił firmie Edelman Intelligence przeprowadzenie ankiety metodą podwójnie ślepej próby (nazwa Mazars nie została ujawniona) w celu określenia sposobów percepcji i potrzeb przedsiębiorstw (w tym jednostek interesu publicznego) oraz przedstawicieli komitetów audytu dotyczących audytu oraz ich obecnych biegłych rewidentów.
Badanie objęło próbę 501 respondentów, z czego prawie połowa była z Europy i 211 z podmiotów interesu publicznego (wszystkie w Europie). Wszyscy respondenci zajmowali strategiczne stanowiska (dyrektorzy finansowi, dyrektorzy generalni lub członkowie komitetów audytu) w organizacjach z siedzibą w jednym z następujących 12 krajów: Francja (18% respondentów), Wielka Brytania (15%), Niemcy (13%), RPA, (9%), Australia (8%), USA (7%), Brazylia (6%), Holandia (6%), Hiszpania (6%), Chiny (5%), Indie (5%), Maroko (1%).
Około 68% respondentów to mężczyźni, a 32% kobiety. Dyrektorzy finansowi stanowili 48% respondentów, prezesi 40%, a członkowie komitetów audytu 12%. Wielkość organizacji respondentów: 50-100 mln USD (8%) 100-200 mln USD (26%), 200-500 mln USD (42%), 500 mln i powyżej USD (24%).
Raport można pobrać na stronie www.pol.mazars.pl