Ministerstwo Finansów 14 kwietnia opublikowało projekt nowej ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym. Zmiany wynikają z konieczności dostosowania polskiego prawa do zapisów unijnej reformy rynku audytu.
KIBR aktywny w toku konsultacji społecznych
Prace nad nowelizacją ustawy trwają już blisko rok. W sierpniu 2015 roku Ministerstwo upubliczniło pierwszy projekt założeń. Pierwsze propozycje Ministerstwa budziły wiele niepokojów środowiska biegłych rewidentów. Zebrane postulaty samorząd przekazał Ministerstwu Finansów jeszcze w sierpniu, a zaprezentował je na wrześniowej konferencji uzgodnieniowej. Ostatecznie, po uwzględnieniu postulatów interesariuszy, w listopadzie autorzy zmian przedstawili zupełnie nowy projekt założeń. – Wiele z postulatów Krajowej Izby Biegłych Rewidentów wzięto pod uwagę. Wciąż były jednak zapisy, z którymi się nie zgadzaliśmy – komentował wówczas Krzysztof Burnos, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów. Samorząd przekazał kolejne uwagi do projektu do Ministerstwa jeszcze w grudniu.
Znamy nowe założenia
W projekcie zaprezentowanym w kwietniu 2016 r. da się zauważyć, że Ministerstwo Finansów wzięło pod uwagę dużą część postulatów środowiska biegłych rewidentów.
– W konstrukcji ustawy dostrzegamy ducha unijnej reformy, ustawodawca skupił się na doregulowaniu rynku badań sprawozdań jednostek zainteresowania publicznego, a więc jednostek o systemowym znaczeniu dla gospodarki Polski – wyjaśnia Krzysztof Burnos.
Ministerstwo wzięło pod uwagę postulaty biegłych rewidentów dotyczące zachowania zasady proporcjonalności i nienakładania niepotrzebnych obciążeń na mniejsze podmioty. Zapewniono skalowalność funkcjonowania Krajowej Komisji Nadzoru. Teraz kontrole z mocy prawa będą musiały być zaprojektowane tak, by były dopasowane do rozmiaru kontrolowanej firmy.
W najnowszym projekcie nie ma mowy o zakazie outsourcingu – biegli rewidenci dalej będą mogli korzystać z tej formy wykonywania zleceń na badanie oraz usankcjonowano możliwość świadczenia audytu łączonego w Polsce. Ministerstwo zrezygnowało też ze skrócenia okresu obowiązkowej rotacji zewnętrznej dla badań jednostek zainteresowania publicznego – bazowy okres będzie wynosił 10 lat, a więc będzie zgodny z projektem rozporządzenia. W przypadku nie-JZP w ogóle nie wprowadzono konieczności rotacji wewnętrznej i zewnętrznej. Ministerstwo zrezygnowało także z wydłużenia okresu archiwizacji danych do 11 lat. Zgodnie z nowym projektem biegli rewidenci będą musieli przechowywać dokumentację z badania przez okres co najmniej pięciu lat. Taki był postulat samorządu.
Udało się też przeforsować postulat dotyczący wprowadzenia usług zakazanych. Ostatecznie w projekcie ustawy brak jest dodatkowej regulacji zakazującej świadczenia usług dla klientów nie-JZP, na rzecz których wykonywane jest badanie. Dla badań JZP ustalony został natomiast zamknięty katalog usług zakazanych. To ogromna zmiana względem pierwszego projektu, w którym Ministerstwo proponowało utworzenie tzw. białej listy usług dozwolonych.
Wciąż są tematy do uzgodnienia
Wciąż są jednak w projekcie zapisy, które budzą niepokój środowiska. Chodzi m.in. o proponowany poziom kar dla firm audytorskich i biegłych rewidentów. Pierwsze, sierpniowe propozycje Ministerstwa mówiły o 4 mln zł kary za popełnienie błędu w trakcie wykonywania usług zawodowych, w listopadzie mowa była o milionie złotych. W obecnym projekcie regulator proponuje odpowiedzialność na poziomie 250 tysięcy złotych dla biegłych rewidentów i 10 proc. przychodów w przypadku firmy audytorskiej.
To duża różnica względem pierwotnych założeń. Poziom ten wciąż budzi jednak duże wątpliwości.
– Kara nie jest proporcjonalna do zarobków biegłych rewidentów. Takie działanie nie ma racjonalnego uzasadnienia – mówi prezes KRBR.
Wciąż zbyt wysoka jest jego zdaniem także proponowana opłata z tytułu nadzoru.
– Opłata na poziomie 5,5 proc. przychodów z tytułu rewizji finansowej w JZP może powodować koncentrację na rynku badania tych jednostek – wyjaśnia Krzysztof Burnos i dodaje, że samorząd wciąż będzie apelował o uregulowanie także problemu emerytowanych biegłych rewidentów stale niewykonujących zawodu. Tak by byli oni trwale zwolnieni z obowiązku szkolenia, ale mogliby zachować tytuł biegłego rewidenta.
Dalsze prace nad ustawą
KIBR ma czas do 28 kwietnia na przedstawienie regulatorowi swoich uwag do projektu. W najbliższych dniach zwołane zostanie w tym celu specjalne posiedzenie Krajowej Rady Biegłych Rewidentów. – Będziemy też wnioskowali o zorganizowanie konferencji uzgodnieniowej – zapowiada Prezes KRBR. Czasu na konsultacje społeczne jest niewiele. Po 28 kwietnia projekt trafi pod obrady komisji sejmowych. Czas na przyjęcie nowej ustawy krajowy regulator ma do 17 czerwca 2016 roku.