Osoby, które osiągają dochody z działalności gospodarczej, mogą być opodatkowane na zasadach ogólnych na podstawie prowadzonej podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów zostały zawarte w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT). Ustawa ta określa podmioty, które są zobowiązane do prowadzenia księgi oraz upoważnia ministra finansów do określenia w drodze rozporządzenia sposobu prowadzenia księgi i ustalenia szczególnych warunków, jakie powinna spełniać księga.
Obliczanie podatku
Na wysokość podatku dochodowego opłacanego na zasadach ogólnych, w tym również na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, wpływa przede wszystkim wysokość osiągniętego przychodu oraz poniesionych kosztów jego uzyskania. Nie ma tu znaczenia liczba zatrudnionych pracowników ani liczba mieszkańców miejscowości, w której wykonywana jest działalność, ani też rodzaj wykonywanej działalności. W celu prawidłowego zaewidencjonowania osiąganych przychodów i związanych z tymi przychodami kosztów podatnik prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów.
Podatkową księgę przychodów i rozchodów zgodnie z ustawą o PIT mają obowiązek prowadzić: osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli ich przychody nie przekraczają równowartości 800 000 tys. euro.
Obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również osób:
• wykonujących działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych przepisów,
• prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg,
• duchownych, które zrzekły się opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego.
Trzeba poinformować urząd
Podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali ze zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym lub prowadzili księgi rachunkowe, mają obowiązek zawiadomić w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika o prowadzeniu księgi w terminie 20 dni od dnia jej założenia.
Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej lub spółki partnerskiej, zawiadomienie o prowadzeniu księgi muszą złożyć wszyscy wspólnicy do naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania każdego nich. Podatnik zmieniający formę opodatkowania z ryczałtu na opodatkowanie według zasad ogólnych może złożyć zawiadomienie o zaprowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów w tym samym oświadczeniu, w którym zrzeka się ryczałtu lub karty podatkowej.
KIEDY NIE TRZEBA PROWADZIĆ KSIĘGI
W przypadku uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, zwłaszcza takimi jak: rodzaj i rozmiar wykonywanej działalności, wiek oraz stan zdrowia, naczelnik urzędu skarbowego, na wniosek podatnika, może zwolnić go od obowiązku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jak również od poszczególnych czynności z zakresu prowadzenia księgi
Ewa Matyszewska