Rozliczanie składek zdrowotnych w podatku dochodowym - zmiany od 1 lipca 2022 r.
Sposób rozliczania w podatku dochodowym części zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne jest inny w przypadku opodatkowania podatkiem liniowym (opodatkowanie, o którym mowa w art. 30c ustawy o PIT), inny w przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i inny w przypadku opodatkowania kartą podatkową. Opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i kartą podatkową reguluje ustawa z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1993, z późn. zm.).
Zmienione od 1 lipca 2022 r. przepisy dotyczące rozliczania części zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne w podatku dochodowym mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.
Polecamy: „Jak przygotować się do zmian od 1 lipca 2022 r. Podatki. Wynagrodzenia”
Polecamy: Komplet „PIT 2022. Komentarz + suplement z komentarzem do zmian od 1 lipca 2022 r.”
Podatek liniowy - rozliczanie składki zdrowotnej
Podatnicy, którzy opodatkowują dochody podatkiem liniowym, mogą alternatywnie:
a) zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, albo
b) odliczyć od dochodu,
– maksymalnie 8 700 zł rocznie zapłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Odliczeniu podlegają składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w roku podatkowym z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym oraz za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym podatnikiem liniowym. Podatnik nie może zatem rozliczyć w podatku liniowym składek zapłaconych z innego tytułu, np. z tytułu stosunku pracy.
Przepisy o podatku dochodowym nie definiują pojęcia osoby współpracującej. W tym zakresie znajdują zastosowanie przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którymi za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi działalność uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności (art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009).
Podatnik decyduje o sposobie, w jaki skorzysta z rozliczenia składek zdrowotnych w podatku dochodowym. Podatnik może przysługujący limit w całości rozliczyć w kosztach uzyskania przychodów, odliczyć od dochodu, albo limit wykorzystać w ten sposób, że w części kwota limitu zostanie zaliczona do kosztów uzyskania przychodów i w części odliczona od dochodu.
Rozliczeniu w podatku dochodowym podlegają składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (ustawa z 27 sierpnia 2004 r. - Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, z późn. zm.).
Wysokość kwoty limitu jest waloryzowana przez Ministra Finansów. Kwota limitu będzie corocznie podwyższana o wskaźnik odpowiadający ilorazowi kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ogłoszonej w roku poprzednim na podstawie art. 19 ust. 10 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru tych składek ogłoszonej dwa lata wstecz, w zaokrągleniu do pełnych 100 złotych w górę.
Wysokość zwaloryzowanej kwoty Minister Finansów ogłasza w Dz. Urz. „Monitor Polski”, do końca roku poprzedzającego rok podatkowy. To oznacza, że do końca 2022 r. Minister Finansów ogłosi kwotę limitu na 2023 rok.
Składka zdrowotna jest rozliczana w podatku liniowym w trakcie roku podatkowego przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy, zarówno w przypadku zaliczenia składki do kosztów uzyskania przychodów, jak i jej odliczenia od dochodu.
Z możliwości rozliczenia składki zdrowotnej w trakcie roku skorzystają również podatnicy opłacający zaliczki w sposób uproszczony. Zaliczki uproszczone są obliczane od dochodu wykazanego w latach poprzednich. Podatnicy przy obliczaniu zaliczek uproszczonych nie uwzględniają dochodu z roku bieżącego. Z tego względu podatnicy, którzy opłacają zaliczki uproszczone, mogą pomniejszać te zaliczki o 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w danym miesiącu (art. 44 ust. 6j ustawy o PIT).
Przy odliczaniu składki zdrowotnej od zaliczki opłacanej w sposób uproszczony obowiązuje ten sam limit, który obowiązuje przy odliczaniu składki zdrowotnej od dochodu, z tym że ten limit należy dostosować do odliczenia od podatku (zaliczki). Stąd podatnik opłacający zaliczki uproszczone w 2022 r. odliczy od tych zaliczek kwotę 1 653 zł, co odpowiada kwocie 8 700 zł odliczanej od dochodu (19% × 8 700 zł = 1 653 zł).
Składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiące podstawę obliczenia obniżki zaliczki uproszczonej są wliczane do kwoty limitu 8700 zł odliczanej od dochodu z działalności gospodarczej podlegającego opodatkowaniu podatkiem liniowym. W praktyce oznacza to, że podatnik, który w danym miesiącu zapłacił np. 5 000 zł składki na ubezpieczenie zdrowotne, może odliczyć od zaliczki uproszczonej 950 zł (19% × 5 000 zł).
Kwota 5 000 zł stanowi podstawę obliczenia obniżki zaliczki uproszczonej i obniża limit w kwocie 8 700 zł.
Ważne!
Podatnicy opłacający zaliczki uproszczone nie muszą czekać do końca roku podatkowego, żeby rozliczyć składki zdrowotne zapłacone przed wejściem w życie przepisów dających możliwość ich rozliczenia w podatku dochodowym, czyli za miesiące od stycznia do czerwca 2022 r. Podatnicy ci, dokonując wpłaty zaliczki miesięcznej, mogą pomniejszyć wysokość tej wpłaty za miesiące od lipca do grudnia 2022 r. o kwotę stanowiącą 19% zapłaconych od stycznia do czerwca 2022 r. składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych a rozliczenie składki zdrowotnej
Podatnicy opłacający ryczałt mogą pomniejszyć przychód z działalności gospodarczej o 50% zapłaconej składki zdrowotnej. W przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych nie ma kwotowo określonego limitu składek podlegających odliczeniu od przychodów.
Odliczeniu podlega składka zapłacona w związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną ryczałtem za siebie i za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym ryczałtem. Nie można zatem od przychodu opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych odliczyć części składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej z innego tytułu, np. od dochodu ze stosunku pracy albo od dochodu z działalności gospodarczej opodatkowanego podatkiem liniowym czy skalą podatkową.
Składki zdrowotne mogą być uwzględniane przy obliczaniu ryczałtu wpłacanego w trakcie roku podatkowego, tj. ryczałtu miesięcznego albo ryczałtu kwartalnego. Podobnie jak w przypadku rozliczania zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne w podatku liniowym, także w przypadku ryczałtu odliczeniu podlegają składki zapłacone na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Ważne!
Przy obliczaniu ryczałtu miesięcznego lub kwartalnego, począwszy od ryczałtu należnego za czerwiec 2022 r. albo za drugi kwartał 2022 r., podatnicy mogą uwzględnić 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych przed 1 lipca 2022 r. To oznacza, że np. składkę zapłaconą za styczeń lub luty 2022 r. podatnik może rozliczyć w trakcie roku, a nie dopiero w zeznaniu rocznym.
Karta podatkowa - rozliczenie składki zdrowotnej
Podatnicy opłacający podatek dochodowy w formie karty podatkowej ustalony decyzją naczelnika urzędu skarbowego mogą pomniejszyć ten podatek o 19% zapłaconej składki zdrowotnej.
W 2022 r. to jest 19% z 270,90 zł = 51,47 zł (9% × 3 010 zł = 270,90 zł).
Również w przypadku karty podatkowej odliczeniu podlegają składki zapłacone zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Składki zdrowotne odliczone od karty podatkowej są rozliczane w deklaracji PIT‑16A składanej po upływie roku, w terminie do końca lutego następnego roku. W tym terminie będą rozliczane w deklaracji PIT-16A składki zdrowotne już za 2022 r. Wzór deklaracji udostępnia Minister Finansów w BIP na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu.
Ważne!
Karta podatkowa wpłacana po wejściu w życie przepisów umożliwiających odliczenie części zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne może być pomniejszana o 19% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych przed ich wejściem w życie.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - Dziennik Ustaw - rok 2022 poz. 1265.
Źródło: Ministerstwo Finansów, "Podręcznik Niskie podatki" (stan prawny na 1 lipca 2022 r.)