W Sejmie od kilku miesięcy trwają prace legislacyjne nad projektem nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), który ma na celu podwyższenie (od 2025 roku) kwoty wolnej od podatku dla wszystkich podatników do wysokości równej dwunastokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale nie mniejszej niż 60 000 zł. Projekt ten przeszedł już I czytanie na posiedzeniu Sejmu, a obecnie (od maja br.) trwają prace w Komisji Finansów Publicznych.
- Kwota wolna od podatku w 2024 roku - jak jest obecnie
- Podwyższenie kwoty zmniejszającej podatek i tym samym kwoty wolnej od podatku od 2025 roku [projekt poselski]
- Czy jest szansa na wyższą kwotę wolną od podatku już w 2025 roku?
- Wyższa kwota wolna od podatku dopiero w 2026 roku, czy 2027 roku? Będzie więcej niż 60 tys. zł?
- Ile wynoszą kwoty wolne od podatku dochodowego w innych państwach Europy?
Kwota wolna od podatku w 2024 roku - jak jest obecnie
W dzisiejszym stanie prawnym na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy o PIT, podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29–30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali podatkowej:
| Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 120 000 | 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł | |
| 120 000 | 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł | |
Obecna kwota zmniejszająca podatek w wysokości 3600 zł przekłada się na tzw. kwotę wolną od podatku w wysokości 30 tys. zł (rocznie).
Przy czym na podstawie art. 27 ust. 1c-1d ustawy o PIT wysokość kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w ust. 1, zwanej dalej „kwotą zmniejszającą podatek”, podlega weryfikacji przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych (ministra finansów). Minister finansów ma obowiązek przedłożyć Radzie Ministrów w terminie do 15 września danego roku propozycję zmiany kwoty zmniejszającej podatek na rok następny, w przypadku gdy kwota minimum egzystencji dla jednoosobowego gospodarstwa ustalonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych jest wyższa od 1/12 ilorazu kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej PIT.
Podwyższenie kwoty zmniejszającej podatek i tym samym kwoty wolnej od podatku od 2025 roku [projekt poselski]
W dniu 19 marca 2024 r. grupa posłów wniosła do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który dotyczy podniesienia kwoty wolnej od podatku dla wszystkich do wysokości równej dwunastokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale nie mniejszej niż 60 000 zł (nr druku sejmowego: 322). Projekt ten 9 maja 2024 r. miał swoje pierwsze czytanie na posiedzeniu Sejmu i został skierowany do Komisji Finansów Publicznych. Niestety prace nad tym projektem się nie posuwają do przodu. Wg stanu na dzień 24 czerwca 2024 r. projekt jest na tym samym etapie legislacyjnym
Zgodnie z tym projektem, w art. 27 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych mają być wprowadzone następujące zmiany:
1) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30f, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali podatkowej:
| Podstawa obliczenia podatku w złotych | Podatek wynosi | |
| ponad | do | |
| 120 000 | 12% minus kwota zmniejszająca podatek | |
| 120 000 | 12% od 120 000 zł minus kwota zmniejszająca podatek + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł | |
2) po ust. 1a dodaje się ust. 1aa w brzmieniu:
„1aa. Wysokość kwoty zmniejszającej podatek o której mowa w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w ust. 1, zwanej dalej „kwotą zmniejszającą podatek”, wynosi 12% kwoty wynoszącej dwunastokrotność kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego w trybie przepisów art. 2 i art. 4 przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu, ale nie mniejszej niż 7 200 zł;
Takie zmiany w przepisach mają wprowadzić zasadę, że kwota wolna od podatku PIT wynosi dwunastokrotność aktualnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ale nie mniej niż 60 000 zł.
Zdaniem autorów projektu, wprowadzenie takiej zmiany spowoduje następujące pozytywne efekty:
- urealnienie kwoty wolnej od podatku,
- zmniejszenie wysokości klina podatkowego,
- podwyższenie płac netto większości obywateli, oraz
- ustalenie bardziej sprawiedliwych obciążeń podatkowych poprzez wyrównanie kwoty wolnej dla wszystkich oraz oparcie systemu podatkowego na elementarnej zasadzie prawa podatkowego, tj. zasady zdolności płatniczej.
W ocenie skutków regulacji dot. omawianego projektu wskazano, że w przypadku największej grupy osób płacących PIT wg skali podatkowej, tj. pracowników podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, nie zapłacą oni podatku od rocznego dochodu na poziomie ok. 73 009 zł - co odpowiada miesięcznemu wynagrodzeniu ok. 6084 zł.
Czy jest szansa na wyższą kwotę wolną od podatku już w 2025 roku?
Warto wskazać na wstępie, że Koalicja Obywatelska idąc do wyborów parlamentarnych w 2023 roku sformułowała 100 obietnic wyborczych w formie 100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów. Pod numerem 4. na tej liście znajduje się taka oto obietnica:
"4. Obniżymy podatki. Osoby zarabiające do 6000 zł brutto (także na działalności gospodarczej) i pobierające emeryturę do 5000 zł brutto nie będą płaciły podatku dochodowego. Podniesiemy kwotę wolną od podatku – z 30 tys. zł do 60 tys. zł., w przypadku podatników rozliczających się według skali podatkowej, w tym także przedsiębiorców i emerytów."
Jak wiadomo, że te pierwsze 100 dni rządów obecnej koalicji rządowej, w której Koalicja Obywatelska ma zdecydowaną większość minęło 22 marca 2024 r. A kwota wolna od podatku pozostała nadal na poziomie 30 tys. zł.
Okazuje się, że Koalicja Obywatelska nie rezygnuje z tej obietnicy ale są obecnie ważniejsze potrzeby budżetowe. „Nie rezygnujemy z projektu kwoty wolnej 60 tys. zł, ale w tym roku nie jesteśmy w stanie zrealizować go ze względów budżetowych. Ilość pieniędzy na szeroko pojęte bezpieczeństwo – nie tylko chodzi o militarne zakupy – każe nam myśleć niezwykle ostrożnie o tej zmianie, bo ona ma masywne skutki finansowe” – powiedział we wtorek 19 marca 2024 r. podczas konferencji prasowej po posiedzeniu rządu premier Donald Tusk.
"Minister finansów jest zobowiązany, aby kwota wolna była tak czy inaczej efektem naszej pracy – na pewno nie w tym roku i na pewno przed końcem kadencji” – powiedział Tusk. „Musimy zrewidować nie samą ideę, ale proces dochodzenia do niej. W przyszłym roku wrócimy do projektu i zobaczymy, na ile on jest możliwy. Na pewno przed końcem kadencji kwota wolna będzie faktem, a nie moim marzeniem” – dodał Donald Tusk.
W odpowiedzi na jedną z interpelacji poselskich wiceminister finansów Jarosław Neneman ocenił, że podniesienie kwoty wolnej z 30 tys. zł do 60 tys. zł wygenerowałoby koszt dla finansów publicznych rzędu 52,5 mld zł.
Minister finansów Andrzej Domański już kilka razy powiedział w mediach wyraźnie, że w 2025 roku nie ma możliwości budżetowych na podwyżkę kwoty wolnej od podatku. Ale też, że przedstawi Prezesowi Rady Ministrów plan, jak dojść do kwoty wolnej od podatku na poziomie 60 000 zł.
Wyższa kwota wolna od podatku dopiero w 2026 roku, czy 2027 roku? Będzie więcej niż 60 tys. zł?
Wyżej prezentowany projekt nowelizacji ustawy o PIT ma zatem małe szanse realizacji – tj. podwyższenia kwoty wolnej w ww. zakresie od 2025 roku. Tym bardziej, że projekt ten złożyła grupa opozycyjnych posłów. A obecnie budżet państwa ma problemy i grozi zastosowanie procedury nadmiernego deficytu. Tym niemniej nawet z wyżej cytowanych słów premiera Tuska wynika, że podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł jest pewne ale nie stanie się to wcześniej niż w 2026 roku. Warto przy tym zauważyć, że te 60 tys. zł w 2026 r. czy w 2027 r. będzie miało znacznie inną wartość nabywczą niż w czasie składania obietnicy wyborczej (2023 r.). A zatem – jeżeli spełnienie tej obietnicy wyborczej ma być poważne – to należy się spodziewać wyższej niż 60 tys. zł kwoty wolnej od podatku.
Ile wynoszą kwoty wolne od podatku dochodowego w innych państwach Europy?
W ocenie skutków regulacji dot. omawianego projektu wskazano, że aktualnie, w 2024 roku kwoty wolne od podatku w państwach europejskich wynoszą:
W Niemczech kwota wolna od podatku wynosi 11 604 EUR (dla osób samotnych) oraz 23 208 EUR dla małżonków i osób w zarejestrowanych związkach partnerskich.
W Austrii kwota wolna od podatku wynosi 12 465 EUR.
We Francji kwota wolna od podatku wynosi 11 294 EUR.
W Luksemburgu kwota wolna od podatku wynosi 12 438 EUR.
W Belgii kwota wolna od podatku wynosi 10 160 EUR + 1850 EUR za każde dziecko (do czwórki dzieci) i dodatkowo 6580 EUR na każde kolejne dziecko powyżej czwórki dzieci.
Przy czym warto wiedzieć, że wyłączenie dochodu z opodatkowania przybiera w różnych systemach podatkowych różne formy. Najczęściej są to:
- zerowa stawka podatkowa w I progu podatkowym (np. Austria, Francja, Niemcy, Luksemburg),
- odliczenia od dochodu (np. Belgia, Estonia, Litwa, Wielka Brytania),
- odliczenia od podatku (np. Czechy, Holandia, Włochy, Irlandia).
Źródło: Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk 322) - przebieg procedury legislacyjnej w Sejmie.
oprac. Paweł Huczko