REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrola ZUS bez ograniczeń czasowych? Kiedy kontrola może być przedłużona ponad limit i jak to jest nadużywane

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Kalata
Doktor nauk prawnych, radca prawny
Kontrola ZUS bez ograniczeń czasowych? Kiedy kontrola może być przedłużona ponad limit i jak to jest nadużywane
Kontrola ZUS bez ograniczeń czasowych? Kiedy kontrola może być przedłużona ponad limit i jak to jest nadużywane
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Ile powinna zgodnie z prawem trwać kontrola ZUS-u? W jaki sposób ZUS nadużywa przepisów by przedłużać kontrole? Wyjaśnia dr Katarzyna Kalata – radca prawny z Kancelarii Kalata.

rozwiń >

Kontrola ZUS – podstawa prawna

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, bez wątpienia jest wyposażony w kompetencje organu kontroli. Sposób podjęcia kontroli oraz jej przeprowadzenia normuje m.in. art. 47 ust. 1 Ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.). W powołanym przepisie czytamy, że organ kontroli, przed podjęciem czynności sobie, winien dokonać analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej, która to obejmuje identyfikację obszarów podmiotowych i przedmiotowych, w których ryzyko naruszenia przepisów jest największe.

REKLAMA

REKLAMA

Zawiadomienie o zamiarze podjęcia działań kontrolnych

Pierwszym etapem kontroli ZUS-u jest zawiadomienie podmiotu kontrolowanego o zamiarze podjęcia względem niego działań kontrolnych, które nie powinny rozpocząć się wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Na marginesie warto zaznaczyć, że w przypadku niewszczęcia kontroli w ciągu 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wymagane jest ponowne zawiadomienie. 

Ważne

Rozpoczęcie faktycznej kontroli jest inicjowane doręczeniem płatnikowi składek upoważnienia do jej przeprowadzenia, w którym określony jest jej zakres. 

Limity czasu kontroli ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) ma określone limity czasu na przeprowadzanie kontroli przedsiębiorstw, które są zależne od wielkości firmy. Zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców, limity te wynoszą:

  • 12 dni roboczych dla mikroprzedsiębiorców,
  • 18 dni roboczych dla małych przedsiębiorców,
  • 24 dni roboczych dla średnich przedsiębiorców,
  • 48 dni roboczych dla pozostałych przedsiębiorców.

Definicje powyższych określeń są instynktownie rozumiane przez odbiorcę, jednakże celem dokładnego ich określenia należy odwołać się do art. 7 pkt 1 ustawy Prawo przedsiębiorców w którym ustawodawca nadał precyzyjne ramy w jakich to należy pojęcia te rozumieć. I tak: 

REKLAMA

Mikroprzedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników;
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Mały przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników;
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.

Średni przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników;
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro;

Kiedy ZUS może przedłużyć kontrolę?

Niestety przedsiębiorca, mimo określenia do jakiej grupy należy, nie może mieć pewności co do rzeczywistej długości kontroli. Ustawa przewiduje wyjątki od tych limitów, przez co ich gwarancyjna funkcja zostaje w znacznym stopniu osłabiona. ZUS może przedłużyć kontrolę w sytuacjach, gdy jest to niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, w tym przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów ich popełnienia – taką normę statuuje art. 55 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo przedsiębiorców.

Nadużycia ZUS-u związane z przedłużaniem kontroli

Choć wydaje się, że wyjątki te są uzasadnione, rzeczywistość pokazuje, że są one często nadużywane. Przedłużanie kontroli pod pretekstem przeciwdziałania przestępstwom staje się regułą, a nie wyjątkiem. ZUS korzysta z uprawnień do przedłużania kontroli, aby omijać ustawowe limity, co prowadzi do destabilizacji działalności przedsiębiorców.

Ze swojego uprawnienia inspektorzy ZUS korzystają – lub wykorzystują je – co do zasady w dwóch przypadkach: 
1) Podważanie interpretacji indywidualnych: ZUS często podważa indywidualne interpretacje firm, zakładając od razu podejrzenie popełnienia przestępstwa, co pozwala na przedłużenie kontroli.
2) Nieuzasadnione przedłużanie kontroli: Gdy kontrola dobiega końca i nie wykryto żadnych nieprawidłowości, ZUS wydaje kolejne upoważnienie, rozszerzając kontrolę z podejrzeniem przestępstwa.

Jednym z kluczowych problemów jest brak daty zakończenia kontroli, co wprowadza niepewność co do czasu jej trwania, a co ważniejsze - czyni je niezgodnym z przepisami prawa. 

Przykład nadużycia

Przykład działania ZUS można zobaczyć na podstawie małego przedsiębiorcy, który doświadczył kontroli trwającej 16 dni. Inspektorzy ZUS, nie znajdując żadnych nieprawidłowości, przedłożyli upoważnienie do kontroli w sytuacji przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa, twierdząc, że przedsiębiorstwo usuwa dokumenty z akt. Wyjaśnienia pracowników, że dokumenty były usuwane zgodnie z terminami ich przechowywania, zostały zignorowane. Kontrola zamiast ustawowych osiemnastu dni, trwała prawie 8 miesięcy.

Konieczność zmiany przepisów

Obecne przepisy pozwalają na zbyt dużą arbitralność działań ZUS, co prowadzi do nadużyć i braku pewności prawa. Przedsiębiorcy są bezbronni wobec takich działań, a prawo przedsiębiorców nie umożliwia płatnikom złożenia sprzeciw od czynności podjętych przez ZUS w trybie art. 55 ustawy prawo przedsiębiorców. Konieczna jest zatem  gruntowna zmiana przepisów, która wprowadzi jasno określone, wąsko zamknięte przypadki, w których przedłużenie kontroli jest uzasadnione i niezbędne.

Podsumowanie

Kontrole ZUS, które powinny być narzędziem do zapewnienia przestrzegania prawa, stały się niestety źródłem niepewności i problemów dla wielu przedsiębiorców. Nadużywanie przepisów o przedłużeniu kontroli oraz brak możliwości zaskarżenia takich decyzji sprawia, że przedsiębiorcy często czują się bezradni. Potrzebna jest pilna reforma przepisów, która przywróci równowagę między potrzebą kontrolowania działalności gospodarczej, a ochroną praw przedsiębiorców.

Dr Katarzyna Kalata – radca prawny Kancelaria Kalata

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zwolnienia z kasy fiskalnej – aktualne przepisy i wyjątki 2025

Kasy fiskalne od lat stanowią nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Z jednej strony są narzędziem do rejestrowania sprzedaży, z drugiej wspomagają rozliczenia podatkowe, zapewniając transparentność transakcji pomiędzy sprzedawcą i nabywcą.

Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Co z samochodami zakupionymi do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

REKLAMA

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

REKLAMA

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod [zgłoszenie: ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF]

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

REKLAMA