REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrola ZUS bez ograniczeń czasowych? Kiedy kontrola może być przedłużona ponad limit i jak to jest nadużywane

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Kalata
Doktor nauk prawnych, radca prawny
Kontrola ZUS bez ograniczeń czasowych? Kiedy kontrola może być przedłużona ponad limit i jak to jest nadużywane
Kontrola ZUS bez ograniczeń czasowych? Kiedy kontrola może być przedłużona ponad limit i jak to jest nadużywane
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Ile powinna zgodnie z prawem trwać kontrola ZUS-u? W jaki sposób ZUS nadużywa przepisów by przedłużać kontrole? Wyjaśnia dr Katarzyna Kalata – radca prawny z Kancelarii Kalata.

rozwiń >

Kontrola ZUS – podstawa prawna

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, bez wątpienia jest wyposażony w kompetencje organu kontroli. Sposób podjęcia kontroli oraz jej przeprowadzenia normuje m.in. art. 47 ust. 1 Ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.). W powołanym przepisie czytamy, że organ kontroli, przed podjęciem czynności sobie, winien dokonać analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej, która to obejmuje identyfikację obszarów podmiotowych i przedmiotowych, w których ryzyko naruszenia przepisów jest największe.

REKLAMA

Zawiadomienie o zamiarze podjęcia działań kontrolnych

Pierwszym etapem kontroli ZUS-u jest zawiadomienie podmiotu kontrolowanego o zamiarze podjęcia względem niego działań kontrolnych, które nie powinny rozpocząć się wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Na marginesie warto zaznaczyć, że w przypadku niewszczęcia kontroli w ciągu 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wymagane jest ponowne zawiadomienie. 

Ważne

Rozpoczęcie faktycznej kontroli jest inicjowane doręczeniem płatnikowi składek upoważnienia do jej przeprowadzenia, w którym określony jest jej zakres. 

Limity czasu kontroli ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) ma określone limity czasu na przeprowadzanie kontroli przedsiębiorstw, które są zależne od wielkości firmy. Zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców, limity te wynoszą:

  • 12 dni roboczych dla mikroprzedsiębiorców,
  • 18 dni roboczych dla małych przedsiębiorców,
  • 24 dni roboczych dla średnich przedsiębiorców,
  • 48 dni roboczych dla pozostałych przedsiębiorców.

REKLAMA

Definicje powyższych określeń są instynktownie rozumiane przez odbiorcę, jednakże celem dokładnego ich określenia należy odwołać się do art. 7 pkt 1 ustawy Prawo przedsiębiorców w którym ustawodawca nadał precyzyjne ramy w jakich to należy pojęcia te rozumieć. I tak: 

Mikroprzedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników;
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Mały przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników;
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.

Średni przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników;
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro;

Kiedy ZUS może przedłużyć kontrolę?

Niestety przedsiębiorca, mimo określenia do jakiej grupy należy, nie może mieć pewności co do rzeczywistej długości kontroli. Ustawa przewiduje wyjątki od tych limitów, przez co ich gwarancyjna funkcja zostaje w znacznym stopniu osłabiona. ZUS może przedłużyć kontrolę w sytuacjach, gdy jest to niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, w tym przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów ich popełnienia – taką normę statuuje art. 55 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo przedsiębiorców.

Nadużycia ZUS-u związane z przedłużaniem kontroli

Choć wydaje się, że wyjątki te są uzasadnione, rzeczywistość pokazuje, że są one często nadużywane. Przedłużanie kontroli pod pretekstem przeciwdziałania przestępstwom staje się regułą, a nie wyjątkiem. ZUS korzysta z uprawnień do przedłużania kontroli, aby omijać ustawowe limity, co prowadzi do destabilizacji działalności przedsiębiorców.

Ze swojego uprawnienia inspektorzy ZUS korzystają – lub wykorzystują je – co do zasady w dwóch przypadkach: 
1) Podważanie interpretacji indywidualnych: ZUS często podważa indywidualne interpretacje firm, zakładając od razu podejrzenie popełnienia przestępstwa, co pozwala na przedłużenie kontroli.
2) Nieuzasadnione przedłużanie kontroli: Gdy kontrola dobiega końca i nie wykryto żadnych nieprawidłowości, ZUS wydaje kolejne upoważnienie, rozszerzając kontrolę z podejrzeniem przestępstwa.

Jednym z kluczowych problemów jest brak daty zakończenia kontroli, co wprowadza niepewność co do czasu jej trwania, a co ważniejsze - czyni je niezgodnym z przepisami prawa. 

Przykład nadużycia

Przykład działania ZUS można zobaczyć na podstawie małego przedsiębiorcy, który doświadczył kontroli trwającej 16 dni. Inspektorzy ZUS, nie znajdując żadnych nieprawidłowości, przedłożyli upoważnienie do kontroli w sytuacji przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa, twierdząc, że przedsiębiorstwo usuwa dokumenty z akt. Wyjaśnienia pracowników, że dokumenty były usuwane zgodnie z terminami ich przechowywania, zostały zignorowane. Kontrola zamiast ustawowych osiemnastu dni, trwała prawie 8 miesięcy.

Konieczność zmiany przepisów

Obecne przepisy pozwalają na zbyt dużą arbitralność działań ZUS, co prowadzi do nadużyć i braku pewności prawa. Przedsiębiorcy są bezbronni wobec takich działań, a prawo przedsiębiorców nie umożliwia płatnikom złożenia sprzeciw od czynności podjętych przez ZUS w trybie art. 55 ustawy prawo przedsiębiorców. Konieczna jest zatem  gruntowna zmiana przepisów, która wprowadzi jasno określone, wąsko zamknięte przypadki, w których przedłużenie kontroli jest uzasadnione i niezbędne.

Podsumowanie

Kontrole ZUS, które powinny być narzędziem do zapewnienia przestrzegania prawa, stały się niestety źródłem niepewności i problemów dla wielu przedsiębiorców. Nadużywanie przepisów o przedłużeniu kontroli oraz brak możliwości zaskarżenia takich decyzji sprawia, że przedsiębiorcy często czują się bezradni. Potrzebna jest pilna reforma przepisów, która przywróci równowagę między potrzebą kontrolowania działalności gospodarczej, a ochroną praw przedsiębiorców.

Dr Katarzyna Kalata – radca prawny Kancelaria Kalata

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Krajowy System e-Faktur – przełomowa zmiana wraca do Komisji Sejmowej. Co oznacza dla przedsiębiorców?

Sejm ponownie skierował do Komisji Finansów Publicznych projekt ustawy wprowadzającej Krajowy System e-Faktur (KSeF). Nowe przepisy mają zrewolucjonizować wystawianie faktur w Polsce, wprowadzając cyfrową platformę. Zgłoszono poprawki wydłużające termin przesyłania faktur nawet do 5 dni.

Rekonstrukcja rządu Tuska: Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański

Rząd Donalda Tuska przechodzi rekonstrukcję. Dziś o godz. 10 premier ogłosił nowy skład Rady Ministrów. Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański - dotychczasowy minister finansów poinformował premier Donald Tusk.

Budujesz? Możesz zapłacić VAT później. Sprawdź, jak to zrobić zgodnie z prawem

Dzięki wyrokowi TSUE firmy budowlane mogą legalnie przesunąć termin zapłaty VAT – nawet o kilka miesięcy. Wystarczy dobrze skonstruowana umowa i protokół odbioru. To rozwiązanie, które realnie poprawia płynność finansową przedsiębiorców.

BGK chce ściśle współpracować z KAS

Bank Gospodarstwa Krajowego chce dołączyć do elitarnego grona najbardziej zaufanych podatników w Polsce. Planuje przystąpić do Programu Współdziałania z Krajową Administracją Skarbową, którego celem jest budowanie transparentnych relacji z organami podatkowymi oraz zapewnienie większej pewności i bezpieczeństwa w zakresie rozliczeń podatkowych.

REKLAMA

Księgowość w erze automatyzacji. Eksperci spotkają się w Targach Kielce

Nowe technologie, presja legislacyjna i rosnące oczekiwania klientów nie pozostawiają złudzeń – biura rachunkowe muszą redefiniować swoje modele działania. VI Kongres Biur Rachunkowych, który odbędzie się 30 września i 1 października 2025 roku w Targach Kielce, to odpowiedź branży na dynamiczne zmiany w otoczeniu prawnym, podatkowym i organizacyjnym.

Nowe zasady rozliczania VAT przy imporcie towarów w procedurze uproszczonej – projekt nowelizacji ustawy opublikowany

Zmiany w przepisach celnych Unii Europejskiej wymusiły aktualizację krajowych regulacji dotyczących VAT. W piątek 19 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców korzystających z procedury uproszczonej przy imporcie towarów.

Darowizna od babci lub dziadka – kiedy bez podatku? Jest kilka warunków, które decydują o pełnym zwolnieniu

Otrzymałeś gotówkę od babci lub dziadka? Sprawdź, kiedy darowizna pieniężna nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przepisy przewidują korzystne zwolnienia, ale warto znać limity kwoty wolnej i terminy zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

REKLAMA

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

REKLAMA