REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrola ZUS bez ograniczeń czasowych? Kiedy kontrola może być przedłużona ponad limit i jak to jest nadużywane

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Kalata
Doktor nauk prawnych, radca prawny
Kontrola ZUS bez ograniczeń czasowych? Kiedy kontrola może być przedłużona ponad limit i jak to jest nadużywane
Kontrola ZUS bez ograniczeń czasowych? Kiedy kontrola może być przedłużona ponad limit i jak to jest nadużywane
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Ile powinna zgodnie z prawem trwać kontrola ZUS-u? W jaki sposób ZUS nadużywa przepisów by przedłużać kontrole? Wyjaśnia dr Katarzyna Kalata – radca prawny z Kancelarii Kalata.

rozwiń >

Kontrola ZUS – podstawa prawna

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, bez wątpienia jest wyposażony w kompetencje organu kontroli. Sposób podjęcia kontroli oraz jej przeprowadzenia normuje m.in. art. 47 ust. 1 Ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.). W powołanym przepisie czytamy, że organ kontroli, przed podjęciem czynności sobie, winien dokonać analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej, która to obejmuje identyfikację obszarów podmiotowych i przedmiotowych, w których ryzyko naruszenia przepisów jest największe.

REKLAMA

Zawiadomienie o zamiarze podjęcia działań kontrolnych

Pierwszym etapem kontroli ZUS-u jest zawiadomienie podmiotu kontrolowanego o zamiarze podjęcia względem niego działań kontrolnych, które nie powinny rozpocząć się wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Na marginesie warto zaznaczyć, że w przypadku niewszczęcia kontroli w ciągu 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wymagane jest ponowne zawiadomienie. 

Ważne

Rozpoczęcie faktycznej kontroli jest inicjowane doręczeniem płatnikowi składek upoważnienia do jej przeprowadzenia, w którym określony jest jej zakres. 

Limity czasu kontroli ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) ma określone limity czasu na przeprowadzanie kontroli przedsiębiorstw, które są zależne od wielkości firmy. Zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców, limity te wynoszą:

  • 12 dni roboczych dla mikroprzedsiębiorców,
  • 18 dni roboczych dla małych przedsiębiorców,
  • 24 dni roboczych dla średnich przedsiębiorców,
  • 48 dni roboczych dla pozostałych przedsiębiorców.

REKLAMA

Definicje powyższych określeń są instynktownie rozumiane przez odbiorcę, jednakże celem dokładnego ich określenia należy odwołać się do art. 7 pkt 1 ustawy Prawo przedsiębiorców w którym ustawodawca nadał precyzyjne ramy w jakich to należy pojęcia te rozumieć. I tak: 

Mikroprzedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników;
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Mały przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników;
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 10 milionów euro.

Średni przedsiębiorca to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
a) zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników;
b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 43 milionów euro;

Kiedy ZUS może przedłużyć kontrolę?

Niestety przedsiębiorca, mimo określenia do jakiej grupy należy, nie może mieć pewności co do rzeczywistej długości kontroli. Ustawa przewiduje wyjątki od tych limitów, przez co ich gwarancyjna funkcja zostaje w znacznym stopniu osłabiona. ZUS może przedłużyć kontrolę w sytuacjach, gdy jest to niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, w tym przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów ich popełnienia – taką normę statuuje art. 55 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo przedsiębiorców.

Nadużycia ZUS-u związane z przedłużaniem kontroli

Choć wydaje się, że wyjątki te są uzasadnione, rzeczywistość pokazuje, że są one często nadużywane. Przedłużanie kontroli pod pretekstem przeciwdziałania przestępstwom staje się regułą, a nie wyjątkiem. ZUS korzysta z uprawnień do przedłużania kontroli, aby omijać ustawowe limity, co prowadzi do destabilizacji działalności przedsiębiorców.

Ze swojego uprawnienia inspektorzy ZUS korzystają – lub wykorzystują je – co do zasady w dwóch przypadkach: 
1) Podważanie interpretacji indywidualnych: ZUS często podważa indywidualne interpretacje firm, zakładając od razu podejrzenie popełnienia przestępstwa, co pozwala na przedłużenie kontroli.
2) Nieuzasadnione przedłużanie kontroli: Gdy kontrola dobiega końca i nie wykryto żadnych nieprawidłowości, ZUS wydaje kolejne upoważnienie, rozszerzając kontrolę z podejrzeniem przestępstwa.

Jednym z kluczowych problemów jest brak daty zakończenia kontroli, co wprowadza niepewność co do czasu jej trwania, a co ważniejsze - czyni je niezgodnym z przepisami prawa. 

Przykład nadużycia

Przykład działania ZUS można zobaczyć na podstawie małego przedsiębiorcy, który doświadczył kontroli trwającej 16 dni. Inspektorzy ZUS, nie znajdując żadnych nieprawidłowości, przedłożyli upoważnienie do kontroli w sytuacji przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa, twierdząc, że przedsiębiorstwo usuwa dokumenty z akt. Wyjaśnienia pracowników, że dokumenty były usuwane zgodnie z terminami ich przechowywania, zostały zignorowane. Kontrola zamiast ustawowych osiemnastu dni, trwała prawie 8 miesięcy.

Konieczność zmiany przepisów

Obecne przepisy pozwalają na zbyt dużą arbitralność działań ZUS, co prowadzi do nadużyć i braku pewności prawa. Przedsiębiorcy są bezbronni wobec takich działań, a prawo przedsiębiorców nie umożliwia płatnikom złożenia sprzeciw od czynności podjętych przez ZUS w trybie art. 55 ustawy prawo przedsiębiorców. Konieczna jest zatem  gruntowna zmiana przepisów, która wprowadzi jasno określone, wąsko zamknięte przypadki, w których przedłużenie kontroli jest uzasadnione i niezbędne.

Podsumowanie

Kontrole ZUS, które powinny być narzędziem do zapewnienia przestrzegania prawa, stały się niestety źródłem niepewności i problemów dla wielu przedsiębiorców. Nadużywanie przepisów o przedłużeniu kontroli oraz brak możliwości zaskarżenia takich decyzji sprawia, że przedsiębiorcy często czują się bezradni. Potrzebna jest pilna reforma przepisów, która przywróci równowagę między potrzebą kontrolowania działalności gospodarczej, a ochroną praw przedsiębiorców.

Dr Katarzyna Kalata – radca prawny Kancelaria Kalata

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kolejne obniżki stóp procentowych NBP dopiero na jesieni 2025 roku? Prezes Glapiński: RPP nie zapowiada obecnie dalszych zmian; wzmocniły się czynniki inflacyjne

Rada Polityki Pieniężnej prawdopodobnie poczeka z kolejnymi obniżkami stóp procentowych przynajmniej do września - oceniają ekonomiści Santander BP. Ich zdaniem konferencja prasowa Prezesa NBP z 5 czerwca 2025 r. zasygnalizowała kolejną zmianę w nastawieniu banku centralnego - w kierunku bardziej jastrzębiej polityki. Podobnie oceniają analitycy innych banków (ING BSK, mBanku). Na tej konferencji Prezes Glapiński podkreślił, że Rada Polityki Pieniężnej w obecnej sytuacji nie zapowiada ścieżki przyszłych stóp proc., nie zobowiązuje się do żadnych decyzji, a kolejne decyzje będą podejmowane w reakcji na bieżące informacje. Dodał, że wzmocniły się czynniki mogące zwiększyć presję inflacyjną w dłuższym okresie.

Dopłaty bezpośrednie 2025: Nabór kończy się już 16 czerwca

Rolnicy mogą składać wnioski o dopłaty bezpośrednie i obszarowe za 2025 rok wyłącznie przez internet, korzystając z aplikacji eWniosekPlus. Termin upływa 16 czerwca, ale dokumenty będzie można złożyć do 11 lipca – z potrąceniem. Pomoc oferują pracownicy ARiMR i infolinia agencji.

Ulga podatkowa dla pracującego seniora. Co w sytuacji przejścia na emeryturę w ciągu roku podatkowego?

Już czwarty rok w podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązuje wprowadzona w ramach Polskiego Ładu tzw. ulga dla pracujących seniorów. Jest to tak naprawdę zwolnienie podatkowe, do którego mają prawo osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), nadal pracują zarobkowo i nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty rodzinnej. Z tej ulgi mogą też korzystać te osoby, które mają przyznaną emeryturę lecz jej nie pobierają, ponieważ nie rozwiązały stosunku pracy – czyli mają zawieszone prawo do emerytury. Powstaje pytanie, czy do tego zwolnienia mają prawo również te osoby, które w trakcie roku podatkowego (kalendarzowego) przeszły na emeryturę. Wyjaśnił to niedawno Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

Poświadczone zgłoszenie celne importu – kluczowy dowód wywozu z UE

W czasach zglobalizowanego handlu i zaostrzonych kontroli podatkowo-celnych coraz częściej przedsiębiorcy stają przed wyzwaniem udowodnienia wywozu towarów poza Unię Europejską. Jednym z narzędzi, które może odegrać w tym procesie kluczową rolę, jest poświadczone przez organy celne zgłoszenie celne importowe dokonane w kraju trzecim.

REKLAMA

Fundacja rodzinna w strukturach transakcyjnych – ryzyko zakwestionowania przez KAS

Najnowsze stanowisko Szefa KAS (odmowa wydania opinii zabezpieczającej z 5 maja 2025 r., sygn. DKP16.8082.14.2024) pokazuje, że wykorzystanie fundacji rodzinnej jako pośrednika w sprzedaży udziałów może zostać uznane za unikanie opodatkowania. Mimo deklarowanych celów sukcesyjnych, KAS uznał działanie za sztuczne i sprzeczne z celem przepisów.

Webinar: KSeF – co nas czeka w praktyce? + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „KSeF – co nas czeka w praktyce?” poprowadzi Zbigniew Makowski, doradca podatkowy z ponad 15-letnim stażem. Ekspert wskaże, jakie szanse i zagrożenia dla firm i biur rachunkowych niesie ze sobą KSeF i jak się na nie przygotować.

Zmiany w podatku Belki już przygotowane! Czekają na zielone światło od rządu

Rozwiązania dotyczące zmian w podatku Belki zostały opracowane i są gotowe do wdrożenia – poinformował Dariusz Adamski z Instytutu Finansów. Jak podkreślił podczas Europejskiego Kongresu Finansowego w Sopocie, decyzja o ich ogłoszeniu leży teraz w rękach ministra Andrzeja Domańskiego.

Taryfa celna UE: kod, który decyduje o losie Twojej przesyłki

Niepozorny ciąg cyfr może przesądzić o powodzeniu lub porażce międzynarodowej transakcji. W świecie handlu zagranicznego poprawna klasyfikacja taryfowa towarów to nie wybór – to konieczność.

REKLAMA

Zmiany w zamówieniach publicznych w 2025 r. Co czeka zamawiających i wykonawców? Projekt UZP dot. udziału firm z państw trzecich w przetargach

W dniu 3 lutego 2025 r. do Sejmu wpłynął projekt w formie druku nr 1041 o zmianie ustawy ¬- Prawo zamówień publicznych, który miał przewidywać szereg istotnych zmian w systemie zamówień publicznych w Polsce, został on jednak wycofany. Urząd Zamówień Publicznych stworzył jednak własny projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, pod numerem UC88, w której poruszył istotną kwestię udziałów w przetargach firmy z państw trzecich, czyli pochodzących z krajów, z którymi Unia Europejska nie zawarła umowy międzynarodowej zapewniającej wzajemny i równy dostęp do unijnego rynku zamówień publicznych. Projekt ten został już przyjęty przez Radę Ministrów i przesłany do Sejmu.

PFR pozywa firmy na podstawie rekomendacji CBA. Co możesz zrobić, gdy żądają zwrotu subwencji z Tarczy Finansowej?

Polski Fundusz Rozwoju (PFR) pozywa przedsiębiorców, powołując się na tzw. rekomendacje CBA. Problem dotyczy już około 1900 firm, które – często bez żadnych wcześniejszych sygnałów – otrzymują wezwania a następnie pozwy o zwrot subwencji z Tarczy Finansowej. Zaskakuje nie tylko skala działań PFR, ale przede wszystkim brak rzetelnego uzasadnienia tych roszczeń.

REKLAMA