Forma umowy zlecenia - pisemnie, elektronicznie, mailowo a nawet ustnie
Państwowa Inspekcja Pracy wskazuje, że kodeks cywilny nie nakłada na strony umowy zlecenia żadnych specjalnych wymogów co do formy umowy zlecenia. Umowa zlecenia może być więc zawarta w jednej z form określonych w przepisach ogólnych kodeksu cywilnego (art. 73 i następne), tj. formie pisemnej (podpisany dokument papierowy), elektronicznej (formularz elektroniczny podpisany elektronicznie), dokumentowo (czyli np. w drodze wymiany maili przez zleceniodawcę i zleceniobiorcę), a nawet ustnie.
Prawo zawarcia umowy zlecenia w dowolnej formie wynika także z treści art. 8b ust. 3 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. W przepisie tym wyraźnie wskazano, że umowa zlecenia może nie być zawarta z zachowaniem formy pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej - zatem może być zawarta nawet ustnie. Ale w przypadku ustnego zawarcia umowy zlecenia, niżej wskazane warunki tej umowy powinny być potwierdzone pisemnie, w formie elektronicznej lub w formie dokumentowej.
Zgodnie z tym przepisem:
3. Jeżeli umowa nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej, przedsiębiorca albo inna jednostka organizacyjna, przed rozpoczęciem wykonania zlecenia lub świadczenia usług, potwierdza przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi w formie pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej ustalenia co do sposobu potwierdzania liczby godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług, a w przypadku braku takiego potwierdzenia przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Gdy strony w umowie zlecenia nie określą sposobu potwierdzania liczby godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług (albo nie zostanie to potwierdzone - pisemnie, elektronicznie lub dokumentowo - przed rozpoczęciem wykonania zlecenia), przyjmujący zlecenie lub świadczący usługi przedkłada w formie pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej informację o liczbie godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług, w terminie poprzedzającym termin wypłaty wynagrodzenia.
Forma pisemna umowy zlecenia - niekonieczna ale zalecana
Eksperci (także Państwowa Inspekcja Pracy) zaleca dla celów dowodowych zawieranie umowy zlecenia w formie pisemnej. Po prostu umowa zawarta w formie ustnej może być trudniejsza do wykazania w ewentualnym postępowaniu sądowym. Trzeba w takim przypadku np. mieć świadków zawarcia lub wykonywania umowy, gotowych zeznawać przed sądem.
Jeżeli wolą stron umowy jest zawarcie umowy zlecenia to umowa taka nie wymaga formy pisemnej, a zawarta w formie ustnej, jest wiążąca dla stron.
Umowa zlecenia, czy umowa o pracę? Forma umowy o pracę
Czasem jednak obiecywana umowa zlecenia jest tak naprawdę umową o pracę. Państwowa Inspekcja Pracy zwraca uwagę, że jeżeli intencją stron (a przynajmniej pracownika) jest zawarcie umowy o pracę, to zgodnie z art. 29 § 2 kodeksu pracy, umowa taka powinna zostać zawarta na piśmie.
Jeśli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, to pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy ma obowiązek potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków. Niedopełnienie tego obowiązku jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, określonym w art. 281 § 1 pkt 2 kodeksu pracy i podlega karze grzywny w granicach od 1000 zł do 30 000 zł.
Ponadto obowiązkiem pracodawcy jest poinformowanie pracownika na piśmie - nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę - o:
1) obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,
2) częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę,
3) wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego,
4) obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
5) układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty,
a jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy – dodatkowo o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
Poinformowanie pracownika o jego warunkach zatrudnienia, o których mowa w pkt 1–4, może nastąpić przez pisemne wskazanie odpowiednich przepisów prawa pracy. (zob. art. 29 § 3-31 kodeksu pracy).
Skarga do PIP - pracownicy i zleceniobiorcy
W przypadku niepotwierdzenia na piśmie umowy o pracę albo jej warunków, przysługuje pracownikowi prawo złożenia skargi w tym zakresie do właściwego miejscowo Okręgowego Inspektoratu Pracy.
Prawo do złożenia skargi do właściwego miejscowo Okręgowego Inspektoratu Pracy przysługuje zleceniobiorcy także w przypadku niewypłacenia wynagrodzenia z umowy zlecenia, bowiem na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 15b ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy do zadań Państwowej Inspekcji Pracy należy m.in. kontrola wypłacania wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Źródło: Państwowa Inspekcja Pracy