Z dniem 1 maja 2016 r. weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (Dz. U. UE L z dnia 10 października 2013 r., dalej „Unijny Kodeks Celny”). Wejście w życie nowych przepisów podyktowane było koniecznością uproszczenia legalnej wymiany handlowej oraz przeciwdziałania nadużyciom w tym zakresie. W związku z tym niezbędne stało się ujednolicenie oraz przyspieszenie procedur w zakresie postępowania celnego oraz zapewnienie wykorzystania nowoczesnych narzędzi i technologii, które służyłyby wsparciu jednolitego stosowania regulacji celnych w Unii Europejskiej (dalej „UE”). Wraz z wejściem w życie Unijnego Kodeksu Celnego nastąpiło ujednolicenie obsługi obrotu towarowego z zagranicą w całej UE, przejawiające się w m.in. w harmonizacji zasad wymiany informacji i zakresu danych. Wprowadzono uproszczenia dotyczące procedur celnych, tym samym zapewniając ułatwienia zmierzające do wzrostu efektywności transakcji celnych. Nowe regulacje dodatkowo służą wsparciu rzetelnych i godnych zaufania podmiotów gospodarczych, poprzez wprowadzenie instytucji tzw. „upoważnionego przedsiębiorcy”.
Wolny obszar celny według Unijnego Kodeksu Celnego
Zgodnie z nowymi przepisami status „upoważnionego przedsiębiorcy” może otrzymać przedsiębiorca posiadający siedzibę w Unii Europejskiej, spełniający określone przepisami prawa warunki i kryteria. Zaliczamy do nich m.in. brak poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń prawa celnego, wypłacalność, a także odpowiedni system zarządzania ewidencją handlową, oraz ewidencją transportową (w niektórych przypadkach), co umożliwia właściwą kontrolę celną. Status „upoważnionego przedsiębiorcy” mogą otrzymać zatem przedsiębiorcy wiarygodni i wypłacalni. Ich organizacja, infrastruktura i stosowane zabezpieczenia systemów informatycznych oraz miejsc składowania towarów, czy odpowiednio środków transportu, winny zapewniać bezpieczeństwo zarówno miejsc, jak i towarów. Ponadto ww. zabezpieczenia mają chronić przed nieuprawnionym dostępem do nich. Nowelizacja przewiduje dwa rodzaje upoważnień. Pierwszy rodzaj upoważnienia umożliwia korzystanie z niektórych uproszczeń celnych zgodnie z przepisami prawa celnego, drugi natomiast upoważnia do korzystania z ułatwień dotyczących bezpieczeństwa i ochrony. Przy czym podkreślić należy, że przepisy nie wykluczają możliwości jednoczesnego posiadania dwóch typów upoważnień przez jednego przedsiębiorcę. Jednakże w odniesieniu do pierwszego rodzaju upoważnienia przedsiębiorca musi dodatkowo spełnić praktyczne standardy w zakresie kompetencji lub kwalifikacji zawodowych bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością. W przypadku zaś drugiego rodzaju upoważnienia kryteria przyznania statusu „upoważnionego przedsiębiorcy” obejmują odpowiednie standardy bezpieczeństwa i ochrony.
Nowe regulacje dotyczą także m.in. Wiążącej Informacji Taryfowej (dalej „decyzja WIT”). Jest ona decyzją towaroznawczą, która daje pewność prawną co do klasyfikacji towaru w nomenklaturze taryfy celnej. Decyzje WIT uzyskane przed dniem 1 maja 2016 r. zachowują swoją ważność przez okres, na który zostały wydane, tj. przez 6 lat, o ile nie zajdzie przesłanka utraty ich ważności przed tym okresem. Natomiast decyzje WIT wydane po dniu 1 maja 2016r. będą ważne przez 3 lata, również o ile nie zajdzie przesłanka utraty ich ważności. W świetle nowych przepisów podmiot, który posiada ważną decyzję WIT dla towarów, które mają być objęte zgłoszeniem celnym, ma obowiązek zastosowania w tym zgłoszeniu klasyfikacji określonej w WIT i obowiązek podania w nim numeru decyzji WIT. Obowiązki te odnoszą się zarówno do ważnych decyzji WIT uzyskanych przed dniem 1 maja 2016 r., jak i do decyzji WIT wydanych po tej dacie.
Wiążąca informacja o pochodzeniu (WIP)
Nowa regulacja wprowadziła także uproszczenia w procedurach specjalnych. Zgodnie z nowym podejściem posiadacz pozwolenia na stosowanie uproszczenia, np. wpisu do rejestru zgłaszającego, będzie mógł dokonywać zgłoszeń celnych przy obejmowaniu i zamykaniu procedury specjalnej na rzecz osoby korzystającej z tej procedury (posiadacza pozwolenia na procedurę specjalną). Możliwość dokonywania zgłoszeń celnych przy obejmowaniu i zamykaniu procedur specjalnych przy wykorzystaniu uproszczeń wymaga spełnienia szeregu warunków.
Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 dla firm (książka)
Ponadto, w ramach nowych regulacji, wprowadzono termin na przedstawienie towarów objętych wyprzedzającym zgłoszeniem wywozowym, wynoszący 30 dni od dnia złożenia zgłoszenia. Jeżeli jednak towary nie zostaną przedstawione w ww. terminie od dnia dokonania zgłoszenia, uznaje się, że zgłoszenie nie zostało złożone.
Wprowadzone przez Unijny Kodeks Celny nowe regulacje mają stanowić odzwierciedlenie nowej rzeczywistości gospodarczej oraz nowej roli organów celnych. Powyższe związane jest ze zniesieniem barier w handlu międzynarodowym oraz z wciąż rosnącą potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa na zewnętrznych granicach UE w zakresie międzynarodowego obrotu towarami.
W związku z powyższym zwracamy Państwa uwagę na omówione w niniejszym memorandum nowe regulacje zawarte w Unijnym Kodeksie Celnym, wskazując jednocześnie na konieczność zbadania dokonywanych przez Państwa operacji celnych, pod kątem zmian w prawie celnym wprowadzonych ww. unijnym aktem prawnym.
Uszczelnienie systemu celnego w UE – zmiany dla eksporterów i importerów od 1 maja 2016 r.
Ponadto podkreślić należy, że skutkiem wejścia w życie ww. zmian jest konieczność dostosowania do nich polskich przepisów, zawartych w szeregu aktów prawnych. Dlatego też zalecamy monitorowanie polskich regulacji w zakresie prawa celnego, które niebawem mogą ulec modyfikacji.
Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna