„Towary wrażliwe”
Nowe przepisy określają zasady systemu monitorowania drogowego przewozu tzw. towarów wrażliwych oraz odpowiedzialności za naruszenie obowiązków związanych z tym przewozem. Za „towary wrażliwe” ustawa uznaje m.in. paliwa silnikowe i ich pochodne, paliwa opałowe, oleje smarowe i preparaty smarowe, które mogą być wykorzystane jako dodatki do paliw silnikowych, wyroby zawierające alkohol etylowy (odmrażacze na bazie alkoholu etylowego, rozcieńczalniki i rozpuszczalniki), alkohol etylowy całkowicie skażony oraz susz tytoniowy.
Systemem monitorowania drogowego nie będą objęte wszystkie przesyłki towarów wrażliwych poniżej 500 kg wagi lub 500 litrów objętości, a także przesyłki niektórych materiałów w niewielkich opakowaniach jednostkowych, nawet jeśli łączna masa czy objętość przesyłki przekroczy wyżej wskazane limity.
Zobacz: Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów
Podmioty obowiązane do zgłoszenia do systemu monitorowania SENT
Monitorowanie przewozu towarów wrażliwych umożliwi utworzony rejestr zgłoszeń, który ma być prowadzony w systemie teleinformatycznym przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Przewóz towarów wrażliwych objęty jest obowiązkiem zgłoszenia do tego rejestru. Poszczególnych zgłoszeń do rejestru dokonywać muszą: podmiot wysyłający towary, podmiot odbierający towary i przewoźnik. Dokonywanie, uzupełnianie i aktualizacja zgłoszeń do systemu monitorowania SENT wymaga założenia konta (zarejestrowania się) na platformie PUESC (Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych).
Przewóz towarów może nastąpić po otrzymaniu numeru referencyjnego.
W ustawie „podmiot wysyłający” zdefiniowano jako osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą działalność gospodarczą, dokonującą:
1) dostawy towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (VAT):
– ostatniej przed rozpoczęciem przewozu towarów – w przypadku gdy jest dostawcą towaru, a po wydaniu towaru jest on przewożony na rzecz podmiotu odbierającego,
– uprawnioną do rozporządzania towarami jak właściciel w momencie rozpoczęcia przewozu – w przypadku gdy dostarcza towary na rzecz podmiotu odbierającego w celu dokonania dostawy towarów po zakończeniu przewozu towarów,
2) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT) w rozumieniu ustawy o VAT,
3) eksportu towarów w rozumieniu ustawy o VAT.
Z kolei „podmiot odbierający” rozumiany jest jako osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, prowadząca działalność gospodarczą, dokonująca wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT), importu towarów lub nabycia towarów w przypadku dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Natomiast „przewoźnik” to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, prowadząca działalność gospodarczą, wykonująca przewóz towarów.
Obowiązki w przypadku przewozu towaru rozpoczynającego się na terytorium kraju
W przypadku przewozu towaru rozpoczynającego się na terytorium kraju (WDT, eksport) podmiot wysyłający jest obowiązany, przed rozpoczęciem przewozu towaru:
- przesłać do rejestru zgłoszenie;
- uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia i
- przekazać ten numer przewoźnikowi.
Takie zgłoszenie ma obowiązek uzupełnić przewoźnik przed rozpoczęciem przewozu towaru.
Obowiązki przy dostawie towarów
W przypadku dostawy towarów w rozumieniu ustawy o VAT (np. sprzedaży krajowej), podmiot wysyłający jest obowiązany przesłać do rejestru zgłoszenie, uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia i przekazać ten numer przewoźnikowi, a także przekazać numer referencyjny podmiotowi odbierającemu.
Przykładowo w przypadku dostawy towarów zgłoszenie dokonywane przez podmiot wysyłający winno zawierać: planowaną datę rozpoczęcia przewozu, określone dane podmiotu wysyłającego; określone dane podmiotu odbierającego, dane adresowe miejsca załadunku towaru i określone dane dotyczące towaru będącego przedmiotem przewozu.
Takie zgłoszenie ma obowiązek uzupełnić przewoźnik przed rozpoczęciem przewozu towaru o pewne dane.
W dostawie towarów po zakończeniu przewozu podmiot odbierający ma obowiązek uzupełnić zgłoszenie o informację o odbiorze towaru - nie później niż w następnym dniu roboczym po dniu dostarczenia towaru. Obowiązek ten nie ciąży na żadnym podmiocie, gdy przedmiotem jest WDT i eksport.
Obowiązki przy przewozie na terytorium Polski
W razie przewozu towaru z terytorium państwa członkowskiego (WNT) albo z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju (import), podmiot odbierający jest obowiązany przesłać do rejestru, przed rozpoczęciem przewozu na terytorium kraju, zgłoszenie, uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia i przekazać ten numer przewoźnikowi. Zgłoszenie winno zawierać m.in. dane podmiotu odbierającego.
Wypełnione zgłoszenie przewoźnik musi uzupełnić przed rozpoczęciem przewozu towaru na terytorium kraju o określone informacje (np. swoje dane).
Po zakończeniu przewozu podmiot odbierający ma obowiązek uzupełnić zgłoszenie o informację o odbiorze towaru - nie później niż w następnym dniu roboczym.
Obowiązki przy przewozie towarów przez terytorium Polski
W przypadku przewozu towarów przez terytorium Polski (np. z Francji do Estonii), wszystkie obowiązki leżą po stronie przewoźnika. Przewoźnik musi przesłać do rejestru, przed rozpoczęciem przewozu towaru na terytorium kraju, zgłoszenie i uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia.
Dodatkowe obowiązki przewoźnika i kierującego
W każdym wypadku przewoźnik jest obowiązany odmówić przyjęcia do przewozu towarów podlegających zgłoszeniu w razie nieotrzymania numeru referencyjnego, dokumentu zastępującego zgłoszenie i potwierdzenia przyjęcia dokumentu zastępującego zgłoszenie albo dokumentu wskazującego na przesunięcie międzymagazynowe.
Przewoźnik, który otrzymał numer referencyjny, obowiązany jest go przekazać kierującemu przed rozpoczęciem przewozu towaru. To samo dotyczy dokumentu zastępującego zgłoszenie i potwierdzenia przyjęcia tego dokumentu albo dokumentu wskazującego na przesunięcie międzymagazynowe.
Dlatego też kierujący, w momencie rozpoczęcia przewozu towaru, jest obowiązany posiadać numer referencyjny, a w przypadku awarii systemu po stronie KAS dokument zastępujący zgłoszenie i potwierdzenie przyjęcia tego dokumentu albo dokument przesunięcia międzymagazynowego.
W przypadku nieotrzymania przez kierującego numeru referencyjnego albo jednego z powyższych dokumentów, kierujący obowiązany jest odmówić rozpoczęcia przewozu towaru.
Obowiązek aktualizacji danych
Każda zmiana stanu faktycznego w zakresie określonych w ustawie danych wymaga aktualizacji, np. data rozpoczęcia przewozu. Aktualizacja danych nie dotyczy zaś towaru będącego przedmiotem przewozu.
W przypadku gdy przewóz towaru nie zostanie rozpoczęty, odpowiednio podmiot wysyłający, podmiot odbierający albo przewoźnik winien dokonać aktualizacji zgłoszenia, podając informację o odstąpieniu od przewozu towaru.
Kary
Ustawa określa ponadto zasady kontroli przewozu towarów oraz sankcje za nieprzestrzeganie nałożonych obowiązków. Jej przepisy związane z nakładaniem kar administracyjnych oraz wymierzaniem kary grzywny wchodzą w życie z dniem 1 maja 2017 r. Np. w razie niedokonania zgłoszenia przez przewoźnika bądź stwierdzenia, że towar nie odpowiada co do rodzaju, ilości, masy lub objętości wskazanych przez przewoźnika w zgłoszeniu – na przewoźnika nakładana będzie kara pieniężna w wysokości 20.000 zł. Dodatkowo, gdy przewoźnik nie uzupełni zgłoszenia o określone dane nakładana będzie nań kara pieniężna w wysokości 5.000 zł.
Nadto, gdy przewoźnik:
1) nie wykona obowiązku aktualizacji danych w zgłoszeniu,
2) zgłosi dane niezgodne ze stanem faktycznym, inne niż dotyczące towaru
- na przewoźnika nakładana będzie kara pieniężna w wysokości 10.000 zł.
W przypadku stwierdzenia w trakcie kontroli rozpoczęcia przewozu towaru przez kierującego bez numeru referencyjnego, bez dokumentu zastępującego zgłoszenie i potwierdzenia przyjęcia dokumentu zastępującego zgłoszenie albo dokumentu przesunięcia międzymagazynowego, kierujący podlegał będzie karze grzywny w wysokości od 5.000 do 7.500 zł.
Kary nie będą nakładane przez okres od wejścia w życie nowej ustawy do 1 maja 2017 r.
Autor: A. Jeleńska