Ustawa z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 2200) wejdzie w życie z dniem 29 listopada 2019 r., z wyjątkiem wskazanych w ustawie regulacji, które wchodzą w życie: z dniem 1 stycznia 2020 r. lub z dniem 1 lipca 2020 r.
Implementacja przepisów unijnych
Ustawa stanowi implementację do polskiego porządku prawnego rozwiązania przewidziane w dyrektywie Rady (UE) 2017/1852 z dnia 10 października 2017 r. w sprawie mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania w Unii Europejskiej (Dz. U. UE. L. z 2017 r. Nr 265, str. 1).
Celem nowych regulacji, wprowadzanych na podstawie dyrektywy, jest zapewnienie podatnikowi ochrony wobec możliwości powstania problemu podwójnego lub wielokrotnego opodatkowania na gruncie działalności prowadzonej w dwóch lub większej liczbie państw członkowskich, poprzez zapewnienie środków, dających możliwość rozstrzygnięcia sporu dotyczącego podwójnego opodatkowania. Jednocześnie problematyka ta jest uregulowana w stanowiących źródła powszechnie obowiązującego prawa ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (umowy bilateralne), a także w wielostronnej umowie międzynarodowej - Konwencji w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysków przedsiębiorstw powiązanych (zwanej dalej: Konwencją Arbitrażową).
W nowej ustawy chodzi zatem m.in. o zwiększenie przejrzystości środków umożliwiających rozwiązywanie sporów mogących powstać na tle problematyki podwójnego opodatkowania, poprzez wskazanie możliwych procedur, przy jednoczesnym zapewnieniu jasnych reguł ich inicjowania oraz pozostawienie w tym zakresie wyboru wnioskodawcy.
Powyższe cele mają być realizowane poprzez:
Po pierwsze, wprowadzenie nowej procedury rozstrzygania sporów w zakresie unikania podwójnego opodatkowania.
Ustawa wprowadza procedurę zapewniającą ujednolicenie zasad rozwiązywania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania dochodów w ramach Unii Europejskiej, która została przewidziana w dyrektywie Rady 2017/1852. Dotyczy ona spraw, które prowadzą do sporów powstałych w związku z interpretowaniem i stosowaniem umów i konwencji przewidujących eliminowanie podwójnego opodatkowania dochodu lub majątku, których stroną jest Rzeczpospolita Polska i inne państwa członkowskie („kwestie sporne”). W ramach tej procedury wprowadzone zostają ramy czasowe i instytucjonalne oraz zasady na jakich odbywać się będzie przyjęcie i rozpatrzenie wniosku inicjującego procedurę wzajemnego porozumiewania się, jej przeprowadzenie oraz ustanawianie komisji, w skład których wchodzić będą niezależne osoby. Ponadto, w ramach procedury, zapewnione zostaną jednolite gwarancje rozstrzygnięcia kwestii spornej, interakcje z krajowymi postępowaniami i zasady odstępstwa od procedury. Ponadto ustawa zapewnia środki zaskarżenia w określonych sytuacjach oraz przewiduje uproszczenia w dostępie do procedury dla osób fizycznych i mniejszych jednostek w rozumieniu dyrektywy Rady 2017/1852.
Po drugie, uporządkowanie procedur dotyczących podwójnego opodatkowania, poprzez uwzględnienie istniejących, dostępnych już środków w postaci:
a) postępowań prowadzonych na podstawie Konwencji Arbitrażowej oraz
b) postępowań prowadzonych na podstawie umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania
– w ramach jednego aktu prawnego, by uniknąć ich rozproszenia, zwiększając tym samym ich przejrzystość i dając możliwość wyboru zastosowania określonego środka.
W ustawie zostały zamieszczone również przepisy zawarte dotychczas w treści ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.) w dziale IIA „Porozumienia w sprawach ustalenia cen transferowych”, dotyczące uprzednich porozumień cenowych. Dodatkowo do regulacji tych wprowadzono zmiany, mające na celu zwiększenie efektywności postępowania oraz ujednolicenie tej regulacji z obowiązującymi od 1 stycznia 2019 r. przepisami w zakresie cen transferowych.
Celem ustawy jest także wprowadzenie do polskiego systemu prawa podatkowego programu opartego na współpracy między podatnikami a organami podatkowymi (co-operative compliance). Regulacje dotyczące powyższych rozwiązań zostały wprowadzone w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa. W ramach procedur ukierunkowanych na współdziałanie (co-operative compliance) zostały przewidziane dwa rozwiązania uzgodnieniowe. Podstawę ma stanowić umowa o współdziałanie, a w ramach zawartej umowy o współdziałanie, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może zawrzeć z podatnikiem porozumienie podatkowe w zakresie objętym tą umową w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego, ustalania cen transferowych, braku zasadności zastosowania klauzuli o unikaniu opodatkowania, wysokości prognozowanego na następny rok podatkowy zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych, a także innej sprawie, niezbędnej dla zapewnienia prawidłowej realizacji umowy o współdziałanie. Ustawa przewiduje przy tym, iż Szef Krajowej Administracji Skarbowej przeprowadza audyt podatkowy wobec podatnika przed zawarciem umowy o współdziałanie (audyt wstępny) oraz w trakcie obowiązywania umowy o współdziałanie (audyt monitorujący) w celu sprawdzenia:
1) prawidłowości wypełniania obowiązków podatkowych;
2) skuteczności i adekwatności ram wewnętrznego nadzoru podatkowego.
Możliwość zawarcia umowy o współdziałanie została jednak ograniczona i może ona zostać zawarta przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej jedynie na wniosek największych podmiotów, czyli takich, których wartość przychodu, wskazana w zeznaniu podatkowym uregulowanym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, w poprzednim roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 mln euro.
Definicja rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania
Zgodnie z ustawą procedura rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania, to procedura:
a) rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania między państwami członkowskimi Unii Europejskiej,
b) wzajemnego porozumiewania się prowadzoną na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania,
c) eliminowania podwójnego opodatkowania w przypadku korekty zysku podmiotów powiązanych.
Wniosek o rozstrzygnięcie kwestii spornej
W ustawie została określona m.in. procedura rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania, którą wszczyna się na wniosek podatnika.
W art.5 ustawy wskazuje się, że pisma kierowane do Ministra Finansów przez wnioskodawcę są składane w formie pisemnej w postaci papierowej lub elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą utworzoną na podstawie ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z2019r. poz.700, 730, 848 i1590) lub za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej po uprzednim uzgodnieniu z Ministrem Finansów.
Pismo kierowane do Ministra Finansów przez wnioskodawcę powinno zawierać:
1) dane identyfikacyjne składającego pismo:
a) w przypadku osoby fizycznej – imię i nazwisko, a w pozostałych przypadkach – pełną nazwę,
b) adres miejsca zamieszkania albo siedziby oraz – jeżeli występuje – adres miejsca prowadzenia działalności,
c) adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż wskazany na podstawie lit.b,
d) identyfikator podatkowy, a w przypadku jego braku – numer i serię paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość lub inny numer identyfikacyjny;
2) treść żądania, a w przypadku wniosku o rozstrzygnięcie sporów dotyczących podwójnego opodatkowania – również wskazanie jednej z procedur rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania, której wniosek dotyczy;
3) w przypadku dołączenia załączników – ich listę;
4) podpis wnioskodawcy.
Polecamy: PODATKI 2020 – Komplet
Poza tym, pismo składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej:
1) jest opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym albo uwierzytelniane w sposób zapewniający możliwość potwierdzenia pochodzenia i integralności weryfikowanych danych w postaci elektronicznej;
2) zawiera adres elektroniczny składającego pismo.
Pisma należy sporządzać w języku polskim, chyba że Minister Finansów dopuści składanie pism w języku obcym.
Podmiot składający wniosek może działać przez pełnomocnika, w tym celu do pierwszego pisma składanego przez pełnomocnika dołącza się pełnomocnictwo, jeżeli nie zostało uprzednio złożone przez mocodawcę.
Etapy wniosku o rozstrzygnięcie kwestii spornej
Ustawa określa zasady składania wniosku o rozstrzygnięcie kwestii spornej. W art.11 ustawy wskazuje się, że osoba, której dotyczy spór, może złożyć wniosek o rozstrzygnięcie kwestii spornej dotyczącej podwójnego opodatkowania między zainteresowanymi państwami w terminie 3 lat od dnia otrzymania pierwszego zawiadomienia o działaniu, którego skutkiem jest lub będzie kwestia sporna.
Wniosek o rozstrzygnięcie kwestii spornej należy składać równocześnie do organów zainteresowanych państw (z za-strzeżeniem art.14 ustawy) w:
1) języku urzędowym tego zainteresowanego państwa zgodnie z jego prawem krajowym lub
2) innym języku, który został zaakceptowany przez organ zainteresowanego państwa do tego celu.
Informacje o innym języku zaakceptowanym przez organy zainteresowanych państw do celów złożenia wniosku o rozstrzygnięcie kwestii spornej są zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego Ministra Finansów.
Minister Finansów w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania wniosku o rozstrzygnięcie kwestii spornej:
1) potwierdza otrzymanie wniosku;
2) zawiadamia o otrzymaniu wniosku organy innych zainteresowanych państw, wskazując język, którego będzie używał do przekazywania informacji w toku procedury.
Osoba, której dotyczy spór, może wycofać wniosek o rozstrzygnięcie kwestii spornej.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 2200.