Spółki komandytowe podatnikami CIT
Z dniem 1 stycznia 2021 r. (w niektórych przypadkach 1 maja 2021 r.) spółki komandytowe stały się podatnikami CIT. Od tego momentu spółka komandytowa posiadająca siedzibę na terytorium Polski podlega tutaj opodatkowaniu od całości swoich dochodów (kwalifikując przychody podatkowe oraz koszty uzyskania przychodów na podstawie ustawy o CIT), w tym także z uwzględnieniem podziału na źródła dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów.
Innymi słowy spółka komandytowa przestała być spółką transparentną podatkowo. W konsekwencji, działalność prowadzona przez spółkę komandytową nie może być traktowana jak działalność prowadzona przez wspólnika.
W stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2020 r., dochody uzyskiwane w ramach wszystkich spółek osobowych (w tym niewypłacony zysk) podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako przychody z działalności jej wspólników. Wspólnicy samodzielnie rozliczali podatki, w zależności od tego czy wspólnikiem spółki komandytowej była osoba fizyczna, czy osoba prawna.
Wraz z nowelizacją przepisów skutkującą zmianą statusu spółek komandytowych na podatnika CIT, zmianie uległy również zasady opodatkowania wspólników.
Skoro spółki komandytowe są opodatkowane jak inne osoby prawne na gruncie CIT, uznaje się, że mówiąc o udziale w zyskach osób prawnych - oznacza to również udział w zyskach spółek, o których mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy o CIT, a zatem również w zyskach spółek komandytowych.
Opodatkowanie zysku wspólników spółek komandytowych
Zatem wspólnik uzyskujący przychody z tytułu udziału w zysku spółek komandytowych powinien zakwalifikować te przychody jako przychody z zysków kapitałowych.
Podatek dochodowy od przychodów z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu.
Odliczenie
Przepisy przewidują jednak, że komplementariusze mogą odliczyć od podatku kwotę podatku CIT zapłaconego przez Spółkę w proporcji przypadającej na wspólnika, tym samym realna stopa opodatkowania wspólnika może się zmniejszyć.
Zarówno w przypadku komplementariusza będącego osobą fizyczną, jak i osobą prawną, podatek od przychodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki komandytowej, pomniejsza się o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i podatku należnego od dochodu tej spółki za rok podatkowy, z którego przychód z tytułu udziału w zysku został uzyskany (por. art. 22 ust. 1a ustawy o CIT oraz art. 30a ust. 6a ustawy o PIT).
Zastrzec należy, że kwota pomniejszenia, o którym mowa powyżej, nie może przekroczyć kwoty podatku obliczonego według stawki 19%.
Przepis o odliczeniu stosuje się również w przypadku, gdy przychód z tytułu udziału w zysku spółki komandytowej, za dany rok podatkowy zostanie uzyskany przez komplementariusza w innym roku niż rok następujący po danym roku podatkowym, jednak nie dłużej niż przez 5 kolejnych lat podatkowych, licząc od końca roku podatkowego następującego po roku, w którym zysk został osiągnięty.
W efekcie tego przepisu obciążenie finansowe z tytułu podatku dochodowego po stronie komplementariusza pozostanie na tym samym poziomie, co przed zmianą przepisów. Komplementariusz będzie mógł odliczyć podatek CIT zapłacony przez spółkę komandytową, przypadający na niego stosownie do udziału w zysku.
Co z zaliczkami wypłacanymi na poczet zysku w ciągu roku?
Należy zauważyć, że w wielu spółkach w trakcie roku podatkowego wypłacane są zaliczki na poczet zysku wspólników. Sytuacja ta zrodziła problem, czy spółka komandytowa występująca w tej sytuacji w roli płatnika podatku ma obowiązek pobrać podatek od tej zaliczki na poczet zysku wspólnika na bieżąco, czy dopiero po zakończeniu roku podatkowego.
Jednocześnie kwestią, która rodzi wątpliwości w stosowaniu omówionego odliczenia pozostaje to, czy opisane obniżenie można stosować już na etapie wypłaconej w trakcie roku zaliczki na poczet zysku spółki komandytowej. Wówczas bowiem nie jest chociażby jeszcze znana wysokość podatku należnego od spółki komandytowej za dany rok.
Należy zauważyć, że obowiązek pobrania 19% podatku od wypłat zysku komplementariuszowi przez spółkę, jako płatnika, nałożony został w art. 22 ust. 1 ustawy o CIT oraz odpowiednio w art. 41 ust. 4e ustawy o PIT. Jednoznacznie wynika z niego, że pobór zryczałtowanego podatku powinien nastąpić z uwzględnieniem odliczeń wskazanych w art. 22 ust. 1a ustawy o CIT oraz w art. 30a ust. 6a-6e. Wydaje się zatem, że przepis jest jasny i ustawodawca wprost wskazał w jaki sposób płatnik powinien obliczyć podatek.
Interpretacje podatkowe
Odmienne jest natomiast rozumienie powyższych przepisów przez organy podatkowe. Zdaniem Dyrektora KIS wykładnia literalna art. 22 ust. 1a ustawy o CIT oraz art. 30a ust. 6a ustawy o PIT, prowadzi do wniosku, że kwotę pomniejszenia podatku można ustalić dopiero, gdy znana jest wartość podatku dochodowego od osób prawnych należnego od dochodu spółki za rok podatkowy, w którym uzyskany został zysk dzielony między wspólników. Przesądza o tym użycie przez ustawodawcę w treści art. 22 ust. 1a ustawy o CIT sformułowania "za rok podatkowy".
„Skoro w art. 22 ust. 1a ww. ustawy, mowa jest o podatku należnym obliczonym wg art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, to oznacza to, że chodzi wyłącznie o możliwość odliczenia od zryczałtowanego podatku od osób prawnych równowartości odpowiedniej części należności podatku dochodowego od osób prawnych wynikającej z zeznania rocznego CIT-8. Należy zatem stwierdzić, że do czasu kiedy nie będzie znany/obliczony roczny należny podatek od dochodu spółki komandytowej za rok podatkowy z którego wypłacany jest zysk, zastosowanie odliczenia, o którym mowa w art. 22 ust. 1a nie jest możliwe” (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 8 czerwca 2021 r., znak 0114-KDIP2-1.4010.91.2021.4.KS).Tym samym zdaniem organów podatkowych, w związku z wypłatą komplementariuszom przez spółkę komandytową w trakcie roku podatkowego zaliczki na poczet ich udziałów w zysku za dany rok podatkowy, brak jest możliwości dokonania pomniejszenia podatku zryczałtowanego o kwotę odpowiadającą iloczynowi procentowego udziału komplementariusza w zysku tej spółki i należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych od dochodu spółki komandytowej.
Sądy administracyjne po stronie podatników
Odmienne stanowisko prezentują natomiast sądy administracyjne, które stanęły po stronie podatników. W wyroku z 31 sierpnia 2021 r., sygn. I SA/Gl 881/21, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wskazał, że „Jeżeli do obliczenia wysokości podatku od komplementariusza, zgodnie z art. 30a ust. 6a u.p.d.o.f., konieczne jest poznanie wysokości podatku należnego spółki, to obowiązek podatkowy komplementariusza powstały z chwilą wypłaty mu zaliczki na poczet udziału w zyskach, przekształci się w zobowiązanie podatkowe w momencie obliczenia dochodu tej spółki na podstawie art. 19 u.p.d.o.p. Dopiero wówczas znana będzie wysokość podatku do zapłaty przez komplementariusza”. W konsekwencji w tym momencie płatnik będzie mógł zrealizować swój obowiązek w postaci obliczenia podatku, zaś w dalszej kolejności pobrania go i wpłacenia właściwemu organowi podatkowemu. W ocenie WSA w Gliwicach prowadzi to do wniosku, że wypłacając komplementariuszom w trakcie roku podatkowego zaliczki na poczet zysku, spółka komandytowa nie ma obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego. Sąd jednoznacznie podkreślił, że przepisy nie wprowadzają w przypadku zaliczkowej wypłaty zysku komplementariuszowi, obowiązku pobierania przez spółkę zaliczek na podatek.
Warto również dodać, że sądy administracyjne powyższą zasadę o braku obowiązku poboru podatek od zaliczek na poczet zysku komplementariuszy opierają na ugruntowanym orzecznictwie dotyczących spółek komandytowo- akcyjnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyrokach z 13 lipca 2021 r., które zapadły w analogicznych sprawach o sygn. akt I SA/Kr 789-795/21, dotyczących siedmiu innych wspólników spółki komandytowej wskazał, że aktualne pozostaje orzeczenie NSA z 3 grudnia 2020 r., sygn. akt II FSK 2048/18, które mimo, iż odnosi się do opodatkowania przychodu komplementariuszy spółki komandytowo-akcyjnej, to z uwagi na zawartą w nim interpretację tych samych przepisów, które od 1 stycznia 2021 r. mają zastosowanie do przychodu komplementariuszy spółki komandytowej, tezy w nim zawarte pozostają w pełni adekwatne w odniesieniu do zagadnień w zakresie komplementariuszy spółki komandytowej.
Wskazać należy, że przytoczone powyżej orzeczenia wojewódzkich sądów administracyjnych zapadły na gruncie przepisów ustawy o PIT, tj. odliczenia przewidzianego dla komplementariuszy będących osobami fizycznymi na podstawie art. 30a ust. 6a-6e w zw. z art. 41 ust. 4e ustawy o PIT. Należy jednak wyrażać nadzieję, że w najbliższym czasie wydane zostaną również pozytywne wyroki w odniesieniu do sytuacji komplementariuszy będących spółkami kapitałowymi.
Przytoczone w treści niniejszego artykułu orzeczenia wojewódzkich sądów administracyjnych z 2021 r. są nieprawomocne. Wydaje się jednak, że w świetle orzeczenia NSA sygn. II FSK 2048/18 dotyczącego spółek komandytowo- akcyjnych, w najbliższym czasie NSA wyda tożsame orzeczenie w zakresie opodatkowania wspólników spółek komandytowych.
Wioleta Kosińska, doradca podatkowy, Kierownik Zespołu ds. podatków bezpośrednich w Taxeo Komorniczak i wspólnicy sp. k.