Przepis art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera katalog wydatków, które nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Takim wydatkiem jest m.in. podatek od towarów i usług. Jak to zazwyczaj bywa na gruncie prawa podatkowego, prawodawca ustanowił kilka wyjątków, w związku z którymi podatek VAT może jednak obniżyć przychód podatkowy. Wyjątki te uregulowano w art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy.
W świetle powyższego powstaje pytanie, czy podatek VAT zapłacony w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej może stanowić koszt uzyskania przychodu?
Zagraniczny podatek VAT
Aby lepiej zobrazować problem, jaki rysuje się przed podatnikami, warto rozważyć przykładowy stan faktyczny. Podatnik w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą nabywa we Francji określone towary. Sprzedaż tych towarów przez francuski podmiot odbywa się w ramach lokalnej dostawy towarów. Założyć tutaj należy, że z określonych względów podatnik francuski nie może zastosować zerowej stawki VAT w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Tym samym nabywane we Francji towary będą opodatkowane francuskim podatkiem od towarów i usług.
W takim stanie faktycznym pojawia się wątpliwość, czy podatnik może zaliczyć zagraniczny podatek od towarów i usług do kosztów podatkowych. Rodzi się również wątpliwość, czy zwrot podatku otrzymany od francuskich władz podatkowych powinien stanowić przychód podatkowy. Wyjaśnienia przy tym wymaga, że podatek VAT zapłacony za granicą może zostać zwrócony polskiemu nabywcy, o ile spełnione są warunki przewidziane w tamtejszej jurysdykcji.
Rozbieżności w orzecznictwie
Rozstrzygnięcie przedmiotowych wątpliwości zostało dokonane na gruncie orzecznictwa sądowego oraz orzecznictwa organów podatkowych. Uwypuklić jednak należy, że sądy oraz fiskus wypracowały w tym zakresie odrębne stanowiska. Mianowicie, zgodnie z konkluzją sądów zagraniczny podatek VAT nie może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu. Władze skarbowe uważają natomiast przeciwnie i podatek ten może powiększyć koszty podatkowe.
Polecamy: CIT 2019. Komentarz
Polecamy: VAT 2019. Komentarz
Istota sporu
Kością niezgody jest tutaj definicja legalna podatku od wartości dodanej. Organy sygnalizują bowiem, że ilekroć w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych jest mowa o ustawie o podatku od towarów i usług, oznacza to ustawę z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Z kolei ta ostatnia wskazuje, że przez podatek od wartości dodanej rozumie się podatek od wartości dodanej nakładany na terytorium państwa członkowskiego, z wyjątkiem podatku od towarów i usług nakładanego polską ustawą o podatku VAT.
Fiskus wychodzi zatem z konkluzją, że ustawa o podatku VAT rozróżnia pojęcie podatku od wartości dodanej i pojęcie podatku od towarów i usług. Tym samym sformułowanie „podatek od towarów i usług” jest określeniem podatku od wartości dodanej obowiązującym wyłącznie w Polsce, a nie w innych krajach.
Odnosząc powyższe do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wyłączenie możliwości zaliczenia podatku VAT do kosztów uzyskania przychodu będzie miało zastosowanie tylko do polskiego podatku VAT. Skutkiem tego zagraniczny podatek VAT może zostać zaliczony do kosztów podatkowych.
Stanowisko sądów administracyjnych jest natomiast odmienne. Podobnie jak organy, wskazuję one, że na gruncie ustawy o podatku VAT przez podatek od wartości dodanej rozumie się podatek od wartości dodanej nakładany na terytorium państwa członkowskiego, z wyjątkiem podatku od towarów i usług nakładanego polską ustawą. Zdaniem sądów definicja ta pełni funkcję porządkową i jej celem jest osiągnięcie jasności znaczeniowej. Tym samym ustawa nakazuje dany podatek nakładany na terytorium państw członkowskich UE określać jako podatek od wartości dodanej, podczas gdy adekwatną nazwą dla tego podatku, nakładanego na mocy polskiej ustawy, jest pojęcie podatek od towarów i usług. W konsekwencji zagraniczny podatek VAT nie stanowi kosztu podatkowego, a zwrot tego podatku otrzymany za granicą nie stanowi przychodu podatkowego.
Podsumowanie
Przedmiotowe zagadnienie jest kolejnym dowodem na to, że podatnik nie może być pewien prawidłowości deklarowanej przez siebie wysokości podatku, nawet w obliczu – wydawałoby się – jasno brzmiących przepisów prawa.
Omawiane zagadnienie stawia więc podatników w dość trudnej sytuacji, bowiem zmuszeni są oni do wybrania odpowiedniego rozumienia przepisów, które jest inne w zależności od podmiotu wydającego rozstrzygnięcie.
W takich sytuacjach nieodzowna jest analiza orzeczeń sądowo-administracyjnych, na podstawie których obrać należy najbezpieczniejszy scenariusz. Z pomocą przychodzi również Ordynacja podatkowa i wynikająca z niej instytucja utrwalonej praktyki interpretacyjnej organów Krajowej Administracji Skarbowej. Zastosowanie się do takiej praktyki, czyli ugruntowanego orzecznictwa fiskusa, chroni bowiem podatników, nawet w przypadku zmiany wykładni określonych przepisów przez organy podatkowe.
Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi