Podatek od dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej uregulowany został w art. 24 d i art. 24e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1036 z późn. zm.) oraz art. 30ca i 30cb ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.).
Przedsiębiorcy, którzy osiągają dochody z prawa własności intelektualnej (IP) uzyskanego z prowadzonych prac badawczo-rozwojowych, także zakupionych od innych podmiotów, ale przez siebie opatentowanych, mogą korzystać z preferencyjnej stawki w podatku dochodowym.
Stawka podatku wynosi 5% podstawy opodatkowanie, którą stanowi suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym. W przypadku podatników podatku dochodowego od osób fizycznych ulga obejmuje wskazane dochody tylko, jeśli osiągnięte zostały w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej. Podatnicy są obowiązani do wykazania dochodu (straty) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w zeznaniu za rok podatkowy, w którym osiągnięto ten dochód (poniesiono stratę).
Kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są: patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, prawo z rejestracji topografii układu scalonego, dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin, prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu, wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2018 r. poz. 432), autorskie prawo do programu komputerowego, prawa które podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
Preferencyjną stawkę opodatkowania stosuje się także do ekspektatywy uzyskania kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w związku ze zgłoszeniem lub złożeniem wniosku o uzyskanie takiego prawa ochronnego do właściwego organu, od dnia zgłoszenia lub złożenia wniosku. Jeśli jednak prawo ochronne z jakiejkolwiek przyczyny nie zostanie udzielone, traci się prawo do skorzystania z preferencyjnej stawki opodatkowania także za okres sprzed wycofania wniosku lub zgłoszenia, odmowy udzielenia prawa ochronnego, odrzucenia zgłoszenia lub odrzucenia wniosku o rejestrację.
Dochodami, których dotyczy preferencyjna stawka opodatkowania są dochody:
- z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
- ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
- z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi, przy czym dla podmiotów powiązanych cena musi być ustalona na warunkach rynkowych (które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane).
- z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.
- z licencji do korzystania z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej przysługującej podatnikowi na podstawie umowy, w której zastrzeżono wyłączność korzystania przez podatnika z tego prawa, pod warunkiem uprzedniego prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych, których efektem jest kwalifikowane prawo własności intelektualnej, na które udzielono tej licencji.
Wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru:
[(a + b)*1,3] / (a + b + c + d)
w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:
a - prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,
b - nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu przepisów o cenach transferowych,
c - nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu przepisów o cenach transferowych,
d - nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.
Maksymalna, dopuszczalna wartość wskaźnika wynosi 1. Oznacza to, że w przypadku gdy wartość wskaźnika, wyliczona według wskazanego wzoru, jest większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1.
Polecamy: CIT 2019. Komentarz
Do kosztów faktycznie poniesionych przez podatnika na działalność badawczo-rozwojową i poniesionych nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych, nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, np.: odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami.
W przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie dochodu przypadającego na poszczególne kwalifikowane prawa własności intelektualnej, podatnik może, na analogicznych zasadach, obliczyć kwalifikowany dochód z prawa własności intelektualnej dla tego samego rodzaju produktu lub usługi lub dla tej samej grupy produktów lub usług, w których zostało wykorzystane kwalifikowane prawo własności intelektualnej.
Zobacz: Podatki 2019
O wysokość straty z kwalifikowanych praw własności intelektualnej poniesionej w roku podatkowym obniża się dochód osiągnięty w najbliższych kolejno następujących po sobie 5 latach podatkowych z tego samego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, tego samego rodzaju produktu lub usługi lub tej samej grupy produktów lub usług, w których zostało wykorzystane kwalifikowane prawo własności intelektualnej.
Do obowiązków podatników, którzy chcą skorzystać z preferencyjnych zasad opodatkowania dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej należy:
1) wyodrębnienie każdego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w prowadzonej ewidencji rachunkowej (w prowadzonych księgach rachunkowych);
2) prowadzenie ewidencji rachunkowej (ksiąg rachunkowych) w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
3) wyodrębnienie kosztów na prowadzoną działalność badawczo-rozwojową, nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
4) dokonywanie zapisów w prowadzonej ewidencji rachunkowej w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z tych kwalifikowanych praw własności intelektualnej - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonej ewidencji rachunkowej nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
5) dokonywać zapisów w prowadzonej ewidencji rachunkowej (księgach rachunkowych ) w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonej ewidencji rachunkowej nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.
W celu realizacji obowiązków ewidencyjnych można wyodrębnić w księgach rachunkowych konta pozabilansowe, na których dokonywane są zapisy dotyczące praw własności intelektualnej Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów powinni wykazywać wskazane powyżej informacje w odrębnej ewidencji. W przypadku gdy na podstawie ewidencji nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku na zasadach, na jakich opodatkowuje przychody z działalności, czyli zgodnie z art. 19 ustawy o CIT, albo art. 27 lub art. 30c ustawy o PIT.
Autor: Izabela Żurkowska-Mróz, doradca podatkowy