Koszty uzyskania przychodów
Do kosztów uzyskania przychodów – jak wynika z ustaw podatkowych - zalicza się wydatki, które zostały poniesione przez podatnika, która są definitywne, a więc nie zostały w żaden sposób podatnikowi zwrócone, pozostają w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, celem ich poniesienia było uzyskanie przychodów ewentualnie zachowanie czy zabezpieczenie źródła przychodów, a poza tym są one właściwie udokumentowane i nie mogą znajdować się w katalogu płatności, które kosztem być nie mogą. Tak przepisy prawa interpretują pracownicy fiskusa.
Ale wśród wydatków, związanych z prowadzeniem biznesu, są i takie, które niełatwo jest powiązać bezpośrednio z przychodami. Do takich wydatków należą m.in. kary umowne, związane z niewłaściwym wykonaniem umów lub z odstąpieniem od porozumień.
4 mln zł kary umownej
Do izby skarbowej spółka, która miała problem z przypisaniem pod względem podatkowym takiej właśnie kary. Mianowicie ze względu na zastrzeżenia klientów firma, zajmująca się produkcją wyrobów cukierniczych, zdecydowała się na wynajęcie nieruchomości. Zamierzała przebudować istniejące budynki i dostosować je do własnych potrzeb.
Została podpisana umowa z właścicielem nieruchomości. Wśród postanowień umowy była wysoka, bo wyliczona na 4 mln zł, kara za odstąpienie od jej postanowień.
Nim doszło do realizacji umowy, jej największy zwolennik odszedł z firmy. Dodatkowo okazało się, że koszty przebudowy zostały niedoszacowane, za to korzyści, związane z uzyskaniem magazynu do dyspozycji, okazały się dla odmiany przeszacowane.
W efekcie spółka odstąpiła od umowy, a właściciel nieruchomości zażądał wypłaty kary umownej. Sprawa trafiła do sądu, a ten w końcu nakazał wypłatę odszkodowania za odstąpienie od umowy.
Firma chciała się dowiedzieć od urzędników z izby skarbowej, czy kwotę wypłaconą jako karę umowną będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Według przedstawicieli spółki bowiem, został on poniesiony w celu uzyskania lub zabezpieczenia źródła przychodów, gdyż stanowi wydatek związany ze zmianą zamierzeń biznesowych.
Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka)
Przychód, ale nie dla płacącego
Lecz urzędnicy stwierdzili, że to niewłaściwe stanowisko. W interpretacji z 24 czerwca 2016 r. (sygnatura IBPB-1-3/4510-386/16/AB) uznali oni, że tego wydatku spółka nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.
W wykładni urzędnicy stwierdzili, że katalog wydatków, których nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu, nie zawiera kar umownych. Ale fakt, że tej kategorii wydatków nie ma w tym katalogu wcale nie oznacza, że automatycznie można je uznać za koszty podatkowe. Urzędnicy bowiem stwierdzili, że aby wydatek został kosztem, powinien wiązać się z możliwym do osiągnięcia w chwili ponoszenia przychodem. A więc kiedy spółka go ponosiła, powinna spodziewać się uzyskania jakiegoś wpływu. Tymczasem kiedy spółka płaciła karę, wiedziała już, że nie uzyska dzięki niej żadnego przychodu i że nie zawrze umowy.
Zabezpieczenia umowne, czyli jak ograniczyć ryzyko niewypłacalności kontrahenta
Na dodatek urzędnicy stwierdzili, że z wyroków sądów administracyjnych nie wynika, aby „zmiana zamierzeń biznesowych” była dostatecznym powodem, by uznać ją za mającą związek z przychodami. Wśród orzeczeń znalazło się i takie, w którym sąd stwierdził, iż zapłata kary po to, aby uniknąć większych kosztów związanych z wykonaniem umowy, wcale nie pozwala na stwierdzenie, że wiąże się to z jakimś źródłem przychodów.
Przedstawiciele izby skarbowej stwierdzili, że kara została wypłacona w celu zabezpieczenia źródła przychodów posiadacza nieruchomości, a nie spółki, która ją zapłaciła. Tym samym ona nie może uznać ją za koszt podatkowy.
Marek Siudaj, Tax Care