Cenę nabycia przedsiębiorstwa/zorganizowanej części przedsiębiorstwa będzie kształtować kwota należna zbywcy, powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania (art. 16g ust. 3 ustawy o CIT).
Natomiast przez pojęcie składników majątkowych zdefiniowane w art. 4a pkt 2 ustawy o CIT należy rozumieć aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości, pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia.
Wartość firmy kształtują więc także inne niż zbywany majątek cechy przedsiębiorstwa (np. rozpoznawalna marka, wydajna struktura organizacyjna, silna pozycja rynkowa itp.).Ustawa o CIT traktuje wartość firmy jako jedną z postaci wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Prawo do amortyzacji tej formy wartości niematerialnej i prawnej przysługuje podatnikom bez względu na przewidywany okres używania.
Zaznaczyć przy tym trzeba, iż zakres przypadków prowadzących do nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, uprawniających podatnika do amortyzowania wartości firmy został przez ustawodawcę ograniczony jedynie do trzech przypadków tj.:
- kupna,
- przyjęcia do odpłatnego korzystania, gdy odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami rozdziału 4a, dokonuje korzystający,
- wniesienia do spółki na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji.
Jeżeli wartość firmy powstała w inny sposób niż określony powyżej, to zgodnie z art. 16c pkt 4 ustawy o CIT wyłączona jest możliwość jej amortyzacji.
Biorąc powyższe pod uwagę, jeżeli np. cena nabycia przedsiębiorstwa/zorganizowanej części przedsiębiorstwa została ustalona na poziomie wyższym niż wartość rynkowa składników majątkowych wchodzących w skład tego przedsiębiorstwa/zorganizowanej części przedsiębiorstwa, to nabywca jest uprawniony do amortyzacji dla celów podatkowych powstałej nadwyżki (wartości firmy).
Odpisy amortyzacyjne od tak ustalonej wartości początkowej wartości firmy będą więc stanowiły dla niego koszty uzyskania przychodów bez względu na przewidywany czas jej używania. Należy jednocześnie pamiętać, że okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości firmy powinien zostać ustalony jako nie krótszy niż pięć lat (art. 16m ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT).
Amortyzacja wartości firmy co do zasady odbywa się więc na analogicznych zasadach jak w przypadku innych wartości niematerialnych i prawnych. Dotyczyć jej będzie również zasada kontynuacji amortyzacji wyrażona w art. 16h ust 3 ustawy o CIT.
Kiedy można odliczyć cały VAT przy nabyciu samochodów?
Odliczanie VAT od samochodów wziętych w leasing
Powołany przepis wprost wskazuje, że podmioty powstałe z przekształcenia, podziału, albo połączenia podmiotów oraz podmioty, które przejęły całość lub część innego podmiotu na skutek tych zdarzeń, dokonują odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuują metodę amortyzacji przyjętą przez podmiot przekształcony, podzielony lub połączony, z uwzględnieniem art. 16i ust. 2-7 (podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacji).
Wartość początkową wartości firmy, stanowiącą podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych przez podmiot powstały w wyniku połączenia ustala się zgodnie z art. 16g ust. 9 ustawy o CIT, w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podmiotu przekształcanego, połączonego albo podzielonego.
W efekcie nowa spółka powstała wskutek połączenia nadal będzie uprawniona traktować jako koszty uzyskania przychodu odpisy amortyzacyjne od wartości firmy na zasadach stosowanych dotychczas.
Czy odsetki od kredytu trzeba uwzględnić w wartości początkowej środka trwałego?
Natomiast w przypadku połączenia poprzez przejęcie, spółka przejmująca jako podmiot o niezmienionym statusie prawnym, który dokonał nabycia przedsiębiorstwa będzie kontynuować dotychczasowe zasady amortyzacji, bez potrzeby powoływania się w tym względzie na szczególne uregulowania ustawy o CIT.
Dorota Gaweł, konsultant podatkowy, Departament Podatków Bezpośrednich ECDDP Sp. z o.o.