Zasady sporządzania remanentu (spisu z natury) związanego z zakończeniem działalności gospodarczej zależne są od rodzaju podatku - inne dla podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej: PIT), inne dla podatku zryczałtowanego (dalej: PPE).
Kto ma obowiązek sporządzenia remanentu?
PIT oraz PPE
Zarówno w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i podatku zryczałtowanego, do sporządzenia spisu z natury zobowiązani SA podatnicy, którzy prowadzili działalność gospodarczą oraz osoby fizyczne prowadzące działalność w formie spółki niebędącej osobą prawną, tzn. wspólnicy spółek cywilnych, jawnych.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
VAT
W odniesieniu do podatku VAT, do sporządzenia remanentu zobowiązani są przedsiębiorcy zarejestrowani jako czynni podatnicy podatku VAT, którzy mieli prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.
Kiedy należy sporządzić remanent?
PIT oraz PPE
Spisu z natury należy dokonać na dzień zaprzestania prowadzenia działalności lub likwidacji spółki, w ciągu 7 dni od zakończenie działalności.
VAT
Spisu z natury należy dokonać w ciągu 14 dni od dnia zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Remanent nie jest trudny - czyli jak przygotować spis z natury
Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry
Co należy wykazać w remanencie (składniki remanentu)?
PIT
Zamknięcie działalności gospodarczej, dla celów podatku dochodowego, wymaga stworzenia dwóch spisów, a mianowicie:
- spisu składników majątku;
- remanentu towarów handlowych, który prowadzący KPIR sporządzali również na dzień 31-12 oraz 01-01.
Zgodnie z art. 24 ust. 3a ustawy PIT definiującym obowiązek sporządzenia wykazu składników majątku w przypadku zamknięcia działalności gospodarczej, w wykazie ujęte powinny zostać wszystkie towary, wyposażenie, środki trwałe oraz składniki majątku nie wpisane do rejestrów, które pozostają w firmie w momencie likwidacji.
W wykazie składników majątku należy uwzględnić co najmniej:
- liczbę porządkową;
- nazwę składnika majątku;
- datę nabycia składnika majątku;
- kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku i kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów;
- wartość początkową;
- przyjętą metodę amortyzacji;
- sumę odpisów amortyzacyjnych;
- wysokość środków pieniężnych, które zostały wypłacone wspólnikom za udział w spółce niebędącej osobą prawną na dzień likwidacji.
Rozporządzenie w sprawie prowadzenia KPiR obliguje przedsiębiorcę do tego, aby na dzień likwidacji działalności sporządził spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów.
Wpis do KPiR odnoszący się do spisu powinien stanowić ostatnią pozycję księgi i zostać wprowadzony w dacie likwidacji działalności gospodarczej.
PPE
Na dzień likwidacji działalności konieczne jest sporządzenie spisu zawierającego wykaz towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków. Spis z natury powinien stanowić ostatnią pozycję Ewidencji przychodów, przy czym jego wartość nie wpływa na sumę przychodów wynikającą z Ewidencji, ani na kwotę zryczałtowanego podatku w rozliczeniu rocznym.
Spisem z natury objęte powinny zostać również rzeczowe składniki majątku firmy, stanowiące jej wyposażenie, ale które nie są środkami trwałymi.
Remanent powinien zostać wprowadzony do ewidencji według poszczególnych rodzajów składników spisu bądź w jednej pozycji (sumie), jednak pod warunkiem, że na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników.
VAT
Dla przedsiębiorców, którzy prowadzili działalność gospodarczą opodatkowaną VAT-em, w ramach rozliczeń z Urzędem Skarbowym, muszą sporządzić remanent likwidacyjny. W spisie z natury sporządzanym na dzień zaprzestania działalności, wykazać należy wszystkie towary, od których VAT został odliczony, a które na dzień likwidacji znajdowały się w firmie.
Pojęcie „towaru” jest tu rozumiane zgodnie z definicją art. 14 ustawy o VAT, czyli jako rzeczowe składniki majątku - towary handlowe, wyposażenie i środki trwałe. W praktyce będą to wszystkie zakupy, od których przysługiwało odliczenie VAT, bez względu na to, czy z tego prawa podatnik skorzystał, czy nie.
Kwotę wynikającą z remanentu należy uwzględnić w ostatniej składanej deklaracji VAT-7/VAT-7K, w pozycji 33 wersji 14 VAT-7, oraz wersji 7 VAT-7K.
Likwidacja działalności gospodarczej - obowiązki podatnika (PIT, karta podatkowa, ryczałt, pkpir)
Zawiadomienie Urzędu Skarbowego
Remanent w KPIR inny niż na 01-01 oraz 31-12
Jeśli sporządzenie spisu jest konieczne w innym terminie niż:
- 1 stycznia;
- 31 grudnia;
- dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej,
przedsiębiorca ma obowiązek pisemnego zawiadomienia o tym fakcie właściwego naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej na 7 dni przed datą sporządzenia takiego spisu.
PIT oraz PPE
Spisu z natury nie składa się w Urzędzie Skarbowym, należy przechowywać go wraz z pozostałą dokumentacją księgową.
VAT
Spisu z natury z wykazanymi składnikami nie składa się w Urzędzie Skarbowym, obowiązkowego jest jednak dołączenie informacji o dokonanym spisie z natury do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Informacja taka powinna zawierać ustaloną na podstawie spisu wartość i kwotę podatku należnego.
Remanent nakazowy
Jeśli Naczelnik Urzędu Skarbowego wyśle do podatnika pismo w sprawie konieczności sporządzenia spisu w terminie innym niż ustawowy, jego przygotowanie jest obowiązkowe i wiąże się z rozliczeniem dochodu z uwzględnieniem różnic inwentaryzacyjnych w trakcie trwania roku.
Dobrowolna inwentaryzacja
Przedsiębiorca może sporządzić spis z natury poza terminami ustawowymi z własnej inicjatywy. Jest to opłacalne z punktu widzenia rozliczenia zaliczki, w przypadku gdy cały towar z remanentu początkowego został wysprzedany i firma nie ma na stanie towarów. Dzięki takiemu śródrocznemu remanentowi, bieżący dochód firmy zostaje urealniony, a malejąc - dzięki różnicom inwentaryzacyjnym - obniża również wartość podatku.
Wycena
Zarówno dla PIT jak i dla PPE składniki majątku i towary wykazać należy w spisie w cenach nabycia.
Remanent w Księdze Przychodów i Rozchodów
Terminem, w którym należy dokonać wyceny spisu jest 14 dni od zakończenia spisu . Materiały i towary handlowe, które zostały ujęte w spisie z natury wycenia się według cen zakupu lub nabycia, albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeśli są one niższe od cen zakupu lub nabycia.
W ramach remanentu, w Księdze Przychodów i Rozchodów należy dokonać podsumowania wprowadzonych zapisów, a następnie ująć w rozliczeniu dochodu różnice remanentowe. Do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu zakończenia działalności gospodarczej, należy wpłacić w Urzędzie Skarbowym podatek od powstałego dochodu.
Oczywiście dochód czy też wykazaną stratę z działalności trzeba również rozliczyć w zeznaniu rocznym składanym do 30-04 roku kolejnego po roku rozliczeniowym.
W przypadku podatku od towarów i usług wartość remanentu określana jest według cen rynkowych, a podstawę opodatkowania ustala się zgodnie wartością rynkową pomniejszoną o kwotę podatku.
Przechowywanie dokumentacji
Dokumentację księgowo-podatkową firmy należy przechowywać przez okres 5-ciu lat od zakończenia roku, w którym nastąpiło rozliczenie podatku. W związku z tym, że podatek dochodowy jest rozliczany do końca kwietnia roku następnego, to okres 5-ciu lat liczony jest dopiero od końca tego roku.
Sprzedaż składników majątku po likwidacji działalności
W związku z tym, że podatek VAT został rozliczony remanentem likwidacyjnym. sprzedaż składników majątku po zamknięciu działalności gospodarczej pozostaje bez wpływu na ten podatek.
Inaczej jest w przypadku podatku dochodowego. Tutaj sprzedaż wykazanych w spisie składników majątku po likwidacji firmy podlega pod opodatkowanie przychodu z działalności gospodarczej przez okres 6 lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca liczonego od miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja, do dnia odpłatnego zbycia składnika majątku.
W celu ustalenia dochodu lub straty ze sprzedaży składników majątku, od przychodu ze zbycia odejmuje się wydatki poniesione na nabycie tych składników, które uprzednio nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
W podatku zryczałtowanym podatek od sprzedaży należy wykazać na podobnych zasadach. Różnica wiąże się z tym, że przychód ze sprzedaży nie będzie pomniejszony o poniesione koszty, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Ponowne założenie działalności gospodarczej
PIT
Ponowne wykorzystanie przez przedsiębiorcę składników majątku sprawia, że zwolnienie od zapłaty podatku przy sprzedaży go nie obejmie. Jeżeli przedsiębiorca wprowadza do nowej działalności towary handlowe z poprzedniej działalności, to wprowadzenie następuje poprzez wpisanie ich w remanent początkowy.
Jeśli składniki majątku nie zostały zamortyzowane, to wprowadzenie ich do majątku firmy następuje przy zachowaniu ciągłości amortyzacji. Kontynuację amortyzacji należy rozpatrywać w okresie 3 lat od zamknięcia firmy (art. 22g ust. 13 pkt. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
VAT
Jeśli podatnik dokona dostawy towarów przed upływem 12 miesięcy od dnia likwidacji działalności, a wcześniej rozliczył podatek wynikający ze spisu z natury, którym były objęte towary, dostawa ta jest zwolniona z podatku VAT (art. 14 ust. 7 ustawy o VAT).
Dla podatnika, który w niedługim okresie czasu założy nową firmę, to sprzedaż towarów z remanentu nie będzie opodatkowana podatkiem VAT.
Założenie działalności przez małżonka i przekazanie składników majątku
Małżonkowie posiadający wspólnotę majątkową, którzy chcą dokonać przekazania majątku po zamknięciu działalności żony na firmę męża, mogą to zrobić na takich warunkach jak w przypadku ponownego otwarcia działalności przez podatnika.
Małżonkowie mogą traktować rozporządzanie towarami, tak jakby byli ich właścicielami. Tym samym żona może wprowadzić towary z działalności męża remanentem do swojej firmy, zaś mąż może wejść w kontynuację amortyzacji środka trwałego ze zlikwidowanej firmy żony.
W przypadku, gdy jeden z małżonków przejmie do swojej działalności składnik majątkowy wykorzystywany wcześniej (amortyzowany) w działalności współmałżonka, wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) współmałżonka wykorzystującego dotychczas ten składnik w swojej działalności gospodarczej.