Jakie skutki podatkowe wywołuje wcześniejsze rozwiązanie umowy leasingu

Umowa leasingu

Umowa leasingu jest umową nazwaną, której zasady i warunki ujęte zostały w Kodeksie Cywilnym. Na jej mocy finansujący zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy w warunkach określonych w zawartej między stronami umowie, która kształtuje stosunek w sposób dowolny, a także oddać tę rzecz korzystającemu do używania i pobierania z niej pożytków na czas oznaczony.

Finansujący musi być podmiotem profesjonalnym, korzystający zaś może być każdym podmiotem posiadającym zdolność prawną. Przedmiotem leasingu mogą być rzeczy zarówno ruchome, jak i nieruchomości, których oznaczenie powinno być zindywidualizowane.

Na gruncie obowiązujących przepisów podatkowych w odróżnieniu od Kodeksu cywilnego umowę leasingu na cele podatkowe zawrzeć można również w stosunku do wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, którymi są:

- autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, a także prawa określone w ustawie Prawo własności przemysłowej,

- licencje,

- wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how).

Koszty uzyskania przychodu

W celu zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodu, wydatek ten musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

- musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

- nie może być wymieniony w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,

- musi być należycie udokumentowany.

Zauważyć należy przy tym, iż wyliczenie z artykułu 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stanowi zamkniętego katalogu – nie można przyjąć, że wszystkie koszty nieujęte w tym artykule są kosztami uzyskania przychodu. Obowiązujące przepisy dają podatnikowi możliwość odliczenia tylko tych kosztów, które mają związek z przychodem prowadzonej działalności gospodarczej, a ich poniesienie ma wpływ na wielkość osiągniętego przychodu bądź na możliwość jego zachowania i zabezpieczenia. Oznacza to tyle, iż podatnik powinien wykazać, że poniósł określony wydatek, który ma związek z działalnością gospodarczą czy wykonywaną umową oraz skutek tego wydatku. Związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku, a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła, należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku.

Opłaty w umowie leasingu

Zgodnie z brzmieniem ustawy opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego oraz koszt uzyskania przychodów korzystającego, jeżeli:

1) umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości;

2) umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony;

3) suma ustalonych opłat w umowie leasingu, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu.

Polecamy: Podatki 2017 - PIT, CIT, ryczałt 2017 (książka)

Jeśli umowa leasingu spełnia powyższe warunki oraz finansujący w dniu jej zawarcia nie korzysta ze zwolnień wymienionych w art. 23b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to korzystający może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wszelkie poniesione koszty związane z przedmiotem umowy leasingu.

Wykup przedmiotu umowy leasingu po zakończeniu jej trwania

Jeśli wykup przedmiotu leasingu odbywa się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, przedsiębiorca otrzymuję fakturę VAT. Przedmiot ten można wprowadzić do firmy jako środek trwały, lub jednorazowo odnieść koszty.

W pierwszym przypadku należy za wartość początkową przyjąć cenę nabycia, przez którą rozumie się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem, naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania i pomniejszoną o podlegający odliczeniu VAT naliczony oraz skorygowaną o ewentualne różnice kursowe.

W sytuacji, gdy wartość przedmiotu nie przekracza 3500 zł, wydatki na jego nabycie przedsiębiorca może zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu w miesiącu oddania go do używania albo wprowadzić go do ewidencji środków trwałych i amortyzować w czasie lub dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania go do używania bądź w miesiącu następnym. W tej sytuacji przedsiębiorca ma prawo odliczenia wartości podatku VAT w dwóch wariantach:

- 50% wartości podatku VAT – przedmiot użytkowany do celów służbowych i prywatnych,

- 100% wartości podatku VAT – przedmioty użytkowane wyłącznie do działalności gospodarczej.

Jeśli wykup przedmiotu ma służyć celom prywatnym nie występuje możliwość skorzystania z prawa do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury. Nie ma również możliwości zaliczenia kosztów związanych z wykupem do kosztów uzyskania przychodu.

Wykup przedmiotu umowy leasingu przed zakończeniem jej trwania

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa skutków podatkowych związanych z rozwiązaniem umowy przed czasem oznaczonym w umowie. Z tego tytułu niezbędne jest skorzystanie z interpretacji organów skarbowych.

Zgodnie z interpretacją z 9 lutego 2017 r., nr 0461-ITPB1.4511.998.2016.1.AK, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał, że „w sytuacji gdy w czasie krótszym od okresu podstawowego nastąpi rozwiązanie umowy leasingu operacyjnego, która w momencie zawarcia spełnia wymienione warunki do uznania jej za umowę leasingu określone w art. 23b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie skutkuje to obowiązkiem skorygowania kosztów uzyskania przychodów o poniesione do tego czasu wydatki na spłatę rat leasingowych, ponieważ ma tu zastosowanie zasada kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodu określona w art. 22 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którą kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.”

Oznacza to, że aby korekta nie była wymagalna, opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w okresie, w którym umowa jeszcze trwała, z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych muszą dać się skategoryzować jako przychód finansującego oraz koszt uzyskania przychodów korzystającego.