Miejsce opodatkowania pracownika oddelegowanego za granicę
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej ustawa o PIT pracownik mający miejsce zamieszkania na terytorium RP będzie podlegał nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich uzyskiwania.
Wykonywanie pracy na terytorium innego państwa w warunkach oddelegowania może oznaczać powstanie przynajmniej organicznego obowiązku podatkowego od dochodów uzyskiwanych przez tego pracownika na terytorium tego państwa na gruncie przepisów tego państwa analogicznie brzmiących do art. 3 ustawy o PIT.
Jednakże należy mieć na uwadze, że Rzeczpospolita Polska zawarła szereg umów międzynarodowych w przedmiocie unikania podwójnego opodatkowania, opartych zasadniczo o modelową konwencję OECD, które będą w dużym zakresie regulowały także sytuację pracowników oddelegowanych.
Generalną zasadą przyjmowaną przy tego rodzaju umowach jest to, że uposażenia i płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mającą miejsce zamieszkania w państwie X uzyskuje za pracę wykonywaną w państwie Y mogą podlegać opodatkowaniu tylko w państwie X.
By tak się stało muszą być spełnione łącznie następujące 3 przesłanki:
1) odbiorca wynagrodzenia przebywa w państwie Y nie dłużej niż przez określony w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania (może to być np. okres 183 dni w roku podatkowym),
2) wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w państwie Y,
3) wynagrodzenie nie jest wypłacane przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w państwie Y.
Przy braku spełnienia którejkolwiek z powyższych przesłanek, otrzymywane przez pracownika wynagrodzenie będzie opodatkowane w państwie Y.
Pracodawcy oddelegowujący swoich pracowników do pracy za granicą muszą zwracać uwagę na to, czy w konkretnym przypadku spełnione będą wskazane wyżej 3 przesłanki, w szczególności zaś ta wymieniona w punkcie 1. W przypadku bowiem przekroczenia okresu przebywania przez pracownika w danym państwie, wskazanym w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, zmieni się sytuacja prawno-podatkowa i zaistnieje obowiązek uiszczenia przez pracownika podatku w państwie wykonywania pracy, a co za tym idzie także i obowiązek odprowadzania zaliczek na podatek zgodnie z obowiązującym w tym państwie ustawodawstwem.
Miejsce "oskładkowania"
Podobnie w odniesieniu do pracowników oddelegowanych do pracy za granicą o miejscu odprowadzania składek będą zasadniczo decydować zawierane przez Rzeczpospolitą Polskę umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym, które generalnie opierają się na zasadach równego traktowania, stosowania jednego ustawodawstwa, sumowania okresów ubezpieczenia, zachowania praw nabytych.
Podkreślić jednakże trzeba, że prawodawca europejski wprowadził jednolity system koordynacji ubezpieczania społecznego na terytorium UE. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym regulującym przedmiotową materię jest rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Przedmiotowe rozporządzenie przyjmuje jako zasadę podleganie przez ubezpieczonego tylko jednemu ustawodawstwu, określanemu zgodnie z przepisami rozporządzenia. Zasadą jest także to, że osoba wykonująca w danym Państwie Członkowskim pracę najemną podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego.
Jednakże w odniesieniu do pracowników delegowanych wprowadzona została regulacja szczególna. W myśl rozporządzenia osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w Państwie Członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego Państwa Członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, tj. państwa w którym świadczy na rzecz pracodawcy "normalną" pracę.
Warunkiem zastosowania powyższej regulacji jest spełnienie następujących dwóch przesłanek:
1) przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy
2) osoba oddelegowywana nie jest wysłana, by zastąpić inną osobę.
Dla skutecznego skorzystania ze wskazanego wyżej wyjątku konieczne będzie uzyskanie stosownego zaświadczenia A1 wydawanego ZUS, o które należy się ubiegać poprzez złożenie wniosku na odpowiednim formularzu.
Rozliczamy podatkowo swoje dochody z pracy za granicą - PORADNIK
Certyfikat rezydencji podatkowej – aktualność i aktualizacja
W kontekście powyższych przesłanek, warto jeszcze także dodać, że zgodnie z orzecznictwem sądów (TSUE, wcześniej ETS i sądów krajowych) powstałym na tle wcześniejszej, analogicznej regulacji, przyjąć należy, że zasadniczo brak będzie możliwości skorzystania z opisanego wyżej wyjątku w odniesieniu do pracowników nowozatrudnionych, którzy od razu zostają oddelegowani do pracy za granicą. Orzecznictwo wymaga bowiem tego, by nowozatrudniony pracownik przez pewien czas przed oddelegowaniem świadczył na rzecz pracodawcy pracę w Polsce (mowa jest zazwyczaj o kilku miesiącach).
Zatem co do zasady w odniesieniu do pracownika, który nie jest pracownikiem nowozatrudnionym, przy okresach oddelegowania nieprzekraczających 24 miesięcy nie zajdą podstawy do przejścia przez oddelegowanego pod inne ustawodawstwo, a co za tym idzie nie zmieni się miejsce odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne.
Na zakończenie, warto wspomnieć, że kwestie dotyczące ustawodawstwa właściwego w zakresie ubezpieczeń społecznych są przedmiotem wielu rozstrzygnięć TSUE, który niejednokrotnie rozstrzygał wątpliwości odnośnie rozumienia poszczególnych przepisów rozporządzeń.
Przykładowo w niedawnym orzeczeniu w sprawie C-115/11 TSUE stwierdził, iż nie może być objęta zakresem pojęcia osoby zwykle zatrudnionej na terytorium dwóch lub więcej państw członkowskich osoba, która na podstawie kolejnych umów o pracę wskazujących jako miejsce jej świadczenia terytorium kilku państw członkowskich pracuje w rzeczywistości w okresie obowiązywania każdej z tych umów w jednym czasie wyłącznie na terytorium jednego z tych państw. Orzeczenie to może mieć wpływ na sposób funkcjonowania wielu polskich przedsiębiorstw.
Podróże służbowe pracowników i przedsiębiorców – rozliczenia podatkowe
Zwrot kosztów wyżywienia w delegacji zamiast diet – zwolnienie z PIT
Wyjazdy integracyjne - ryczałtowe koszty imprezy dzielimy na każdego pracownika