Renta socjalna w 2022 roku i jej dwunastokrotność
Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej - renta socjalna wynosi 100% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Kwota najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi od 1 marca 2022 r. do 28 lutego 2023 r. - 1338,44 zł brutto – czyli tyle samo wynosi kwota renty socjalnej. A zatem w grudniu 2022 roku będzie obowiązywała ta sama kwota renty socjalnej, więc dwunastokrotność tej kwoty (która ma znaczenie dla rozliczeń podatkowych za 2022 rok) wynosi 16 061,28 zł (12 × 1338,44 zł = 16 061,28 zł).
Coroczna waloryzacja renty socjalnej a tym samym limitu podatkowego
Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zakłada coroczną waloryzację kwoty renty socjalnej. A zatem również ów limit podatkowy wyznaczony dwunastokrotnością kwoty renty socjalnej będzie corocznie waloryzowany.
Przy czym warto też wiedzieć, że waloryzacja emerytur i rent w Polsce ma charakter cenowo-płacowy. Waloryzując emerytury i renty bierze się pod uwagę nie tylko inflację (wzrost cen) ale także realny wzrost przeciętnego wynagrodzenia.
Zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym
Wspólne rozliczenie PIT rodzica z samotnie wychowywanym dzieckiem
Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o PIT, od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3) pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie
- podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
A przepis art. 6 ust. 4d ustawy o PIT stanowi, że w przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
Ta preferencja podatkowa ma m.in. taki istotny skutek, że osoby samotnie wychowujące dzieci (tak samo jak małżonkowie) mogą korzystać z podwójnej kwoty wolnej od podatku, czyli w sumie z 60 tys. zł kwoty wolnej.
Na podstawie art. 6 ust. 4e ustawy o PIT, przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:
1) dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 (skala podatkowa PIT) lub art. 30b (dochody opodatkowane 19% podatkiem dochodowym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów, akcji lub pochodnych instrumentów finansowych) lub
2) przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 (tj. przychody zwolnione z PIT w ramach tzw. ulgi dla młodych) i 152 (tj. przychody zwolnione z PIT w ramach tzw. ulgi na powrót) ustawy o PIT
- w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Zatem jeżeli ww. dochody lub przychody pełnoletniego (do ukończenia 25. roku życia) uczącego się dziecka przekroczą w 2022 roku kwotę 16 061,28 zł brutto, to jego rodzic (lub opiekun prawny) nie może z tym (samotnie wychowywanym) dzieckiem rozliczyć się wspólnie w jednym zeznaniu podatkowym i skorzystać z preferencji określonej w art. 6 ust. 4d ustawy o PIT.
Warto też wskazać, że w świetle ww. art. 6 ust. 4e ustawy o PIT, nie wyłącza możliwości wspólnego rozliczenia się z samotnie wychowywanym dzieckiem osiąganie przez dziecko następujących przychodów (dochodów):
- z działalności rolniczej,
- z najmu (także podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze) prywatnego (czyli realizowanego poza działalnością gospodarczą), opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
- z kapitałów pieniężnych opodatkowanych 19% podatkiem zryczałtowanym, np. z dywidendy, z odsetek uzyskanych z tytułu oszczędzania,
- ze sprzedaży nieruchomości.
Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1265), wyżej wskazane przepisy określające zasady wspólnego rozliczenia z samotnie wychowywanym dzieckiem mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r.
Ministerstwo Finansów wskazuje, że dochody uzyskiwane za granicą przez pełnoletnie, uczące się dziecko - uwzględnia się w limicie dochodów tego dziecka uprawniającym do skorzystania z ww. preferencji podatkowej - niezależnie od tego, która metoda unikania podwójnego opodatkowania ma zastosowanie do zagranicznych dochodów pełnoletniego dziecka.
Ważne!
W przypadku dzieci małoletnich nie obowiązuje limit dochodu dziecka uprawniający do skorzystania ze wspólnego rozliczenia z samotnie wychowywanym dzieckiem.
Ważne!
Ze wspólnego rozliczenia z samotnie wychowywanym dzieckiem może skorzystać rodzic (opiekun prawny) wychowujący dziecko (bez względu na wiek dziecka), które otrzymywało zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny lub rentę socjalną – i nie osiągało innych dochodów w rozliczanym roku podatkowym.
Ulga na dziecko a limit zarobków dziecka w 2022 roku
Ulga na dziecko, zwana też ulgą prorodzinną jest jedną z najpopularniejszych odliczeń podatkowych w podatku dochodowym (PIT). Zasady korzystania z tej ulgi są określone w art. 27f ustawy o PIT.
Przepis art. 27f ust. 6 ustawy o PIT:
- (poprzez nakaz odpowiedniego stosowania do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4c pkt 2 i 3 ustawy o PIT) pozwala korzystać z ulgi na dziecko w odniesieniu do pełnoletnich (do ukończenia 25. roku życia), uczących się dzieci, pozostających na utrzymaniu rodziców (opiekunów prawnych, czy rodziców zastępczych),
– (poprzez nakaz uwzględnienia art. 6 ust. 4e ustawy o PIT) uzależnia prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej w odniesieniu do danego dziecka od tego, czy dochody tego dziecka nie przekroczyły limitu określonego w art. 6 ust. 4e ustawy o PIT – czyli dwunastokrotności renty socjalnej obowiązującej w grudniu rozliczanego roku podatkowego.
Zatem jeżeli pełnoletnie (do ukończenia 25 roku życia), uczące się dziecko uzyska w 2022 roku dochód brutto przekraczający ww. limit 16 061,28 zł, to jego rodzic czy opiekun prawny nie może odliczyć ulgi prorodzinnej na to dziecko.
Wszelkie opisane wyżej (w części dot. wspólnego rozliczenia samotnego rodzica z dzieckiem) kwestie dot. przedmiotowego limitu dochodów dziecka – stosuje się oczywiście także w kontekście możliwości korzystania z ulgi na dziecko.
Jest to bowiem ten sam limit stosowany zarówno do wspólnego rozliczenia, ulgi na dziecko, jak i poniżej opisanego zwolnienia podatkowego dla rodzin z czworgiem i większą liczbą dzieci.
Zwolnienie z PIT dla rodzin z przynajmniej 4 dzieci (tzw. PIT-0 dla rodzin 4 plus) a limit zarobków dziecka w 2022 roku
Przepis art. 21 ust. 1 pkt 153) ustawy o PIT zwalnia z podatku przychody podatnika do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, osiągnięte:
a) ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy,
b) z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8,
c) z pozarolniczej działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30c albo art. 30ca albo ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
d) z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
– który w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4c, z uwzględnieniem art. 6 ust. 4e i 8, wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało, lub sprawował funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą, a w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci – wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny albo sprawował funkcję rodziny zastępczej, z zastrzeżeniem ust. 39 i 44–48.
Jest to tzw. PIT-0 dla rodzin 4+, czyli zwolnienie podatkowe dla rodziców (opiekunów prawnych, czy rodziców zastępczych) przynajmniej czworga dzieci (zarówno małoletnich, jak i pełnoletnich uczących się i pozostających na utrzymaniu rodziców/opiekunów).
Jak widać przepis ten zawiera także odniesienie do art. 6 ust. 4e ustawy o PIT, co oznacza stosowanie do tego zwolnienia podatkowego tego samego limitu dochodów dziecka, które jest opisane wyżej.
Zatem jeżeli dochody pełnoletniego (do ukończenia 25 roku życia), uczącego się dziecka przekraczają w 2022 roku ww. limit 16 061,28 zł brutto, to dziecko to nie może być uwzględniane w limicie minimum 4 dzieci uprawniającym rodzica czy opiekuna prawnego do korzystania z ww. zwolnienia podatkowego, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 153) ustawy o PIT.
Ministerstwo Finansów wskazuje też, że warunkiem skorzystania z tego zwolnienia w przypadku dorosłych dzieci, które się uczą i nie ukończyły 25. roku życia, jest, aby dzieci:
- nie stosowały przepisów o 19 proc. podatku liniowym lub przepisów ustawy o ryczałcie (z wyjątkiem przepisów dotyczących najmu prywatnego) w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,
- nie podlegały opodatkowaniu podatkiem tonażowym na zasadach określonych w ustawie o podatku tonażowym lub tzw. podatkiem okrętowym na zasadach określonych w ustawie o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, lub
- nie uzyskały dochodów opodatkowanych według skali podatkowej lub 19% podatkiem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji) lub pochodnych instrumentów finansowych lub przychodów zwolnionych od podatku w ramach tzw. ulgi dla młodych czy ulgi na powrót, w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność renty socjalnej obowiązującej na koniec roku podatkowego.
Ponadto na podstawie art. 21 ust. 45 ustawy o PIT, przy ustalaniu prawa do zwolnienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 153, nie uwzględnia się dziecka, które w roku podatkowym, na podstawie orzeczenia sądu, zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.
Paweł Huczko