Zobacz artykuł: Nowe zasady ulgi na dziecko od 2014 roku
W rozliczeniu PIT w 2015 roku ulga na trzecie oraz czwarte i kolejne dziecko wzrośnie o 20 proc. To oznacza, że kwota odpisu podatkowego na trzecie dziecko wyniesie blisko 2002 zł, zaś na czwarte i każde następne – 2668,9 zł. Nie zmieni się zaś ulga na pierwsze i drugie dziecko, nadal będzie to po 1112,04 zł.
Nowelizacja ustawy o PIT na 2013 r. została uchwalona przez Sejm ostatecznie 24 października 2012 r. i podpisana przez Prezydenta 11 listopada 2012 r. Nowości obowiązywać będą od rozliczenia dochodów uzyskanych w 2013 roku.
Istotne zmiany dotyczące ulgi na dzieci omawia i komentuje doradca podatkowy Piotr Kaim.
Więcej dzieci = większa ulga
Zgodnie z przepisami ustawy o PIT obowiązującymi do końca 2012 r., osoby które wychowują dzieci, mogą odliczać od podatku stałą kwotę na każde dziecko, niezależnie od ilości dzieci i poziomu osiąganych dochodów.
Zgodnie z decyzją Sejmu, ich uprawnienia mogą się zmienić począwszy od 1 stycznia 2013 r. Wynika to ze zmienionego brzmienia przepisu regulującego ulgę na dzieci, a więc art. 27f ustawy o PIT.
Ulga na dziecko dla przedsiębiorców w 2013 roku
Bez zmian pozostanie sytuacja rodziców, wychowujących dwójkę dzieci. Poprawie ulegnie sytuacja osób, które wychowują troje i więcej dzieci. Jednocześnie, nowe zasady mogą być niekorzystne dla rodziców wychowujących jedno dziecko, bowiem – zgodnie z decyzją Sejmu – osoby te utracą prawo do ulgi, jeżeli przekroczą poziom dochodów określony w nowelizacji.
W przypadku, gdy dziecko jest wychowywane przez dwójkę rodziców, wspomniany poziom dochodów wyniesie 112 tys. zł. dla obu rodziców łącznie. Po przekroczeniu tego progu, rodzice jednego dziecka nie będą mogli korzystać z ulgi.
Ulga na dzieci, podobnie jak idea podatku dochodowego, jest wyrazem zasady tzw. sprawiedliwości podatkowej. Wspomniana zasada zakłada, że ustawodawca powinien nakładać tylko takie podatki, które obywatel jest w stanie zapłacić.
Podatek dochodowy spełnia ten warunek w przygniatającej większości przypadków. Jego konstrukcja zakłada, że w kieszeni podatnika zostaje część dochodu, na ogół większa, która powinna wystarczyć do sfinansowania – co najmniej – bieżących kosztów utrzymania.
Trzeba przy tym zauważyć, że koszty utrzymania stają się wyższe, kiedy przychodzą na świat dzieci. Stąd spostrzeżenie, że dla osób, które mają dzieci, podatek dochodowy może być większym ciężarem niż dla osób, które ich nie mają. Ulga, o której jest niniejszy artykuł, była odpowiedzią na wspomnianą nierównowagę.
Polecamy poradnik: Podatki 2014 - PIT-Y za 2013 r.
W 2013 r. wzrośnie ulga prorodzinna
Zmiany jakie znalazły się w nowelizacji ustawy o PIT na 2013 r. – niekorzystne dla niektórych podatników z jednym dzieckiem i korzystne dla podatników z co najmniej trójką dzieci – wydają się kontrowersyjne.
Nie trzeba nikogo przekonywać, że urodzenie pierwszego dziecka podnosi koszty utrzymania rodziców. Co więcej, często jest tak, że podnosi je bardziej niż urodzenie kolejnych dzieci.
Dlatego – w świetle reguł sprawiedliwości podatkowej, rozumianych zgodnie z uwagami przedstawionymi powyżej – nie było powodów, by wprowadzać regulację, która sprawi, że podatnicy z jednym dzieckiem będą mieli utrudniony dostęp do ulgi.
Wydaje się zatem, że wprowadzając zmiany w uldze na dzieci, Sejm – zgodnie z zamysłem rządu – kierował się nie tyle zasadą sprawiedliwości podatkowej, co przesłankami polityki demograficznej. Przy okazji, faworyzując rodziny wielodzietne, Sejm dodatkowo skomplikował przepisy, co utrudni ich zrozumienie.
Co ciekawe, finansowy bilans zmian w uldze na dzieci nie będzie korzystny dla budżetu państwa. Jak napisano w uzasadnieniu projektu, rząd spodziewa się, że zmiany te doprowadzą do zmniejszenia wpływów budżetowych o ok. 3 mln. zł (efekt budżetowy nastąpi w 2014 r., kiedy podatnicy złożą zeznania za rok 2013).
Ulga na dziecko dla przedsiębiorców w 2013 roku
PIT 2013 – 50% kosztów nie dla bogatych twórców i wynalazców
Ulgi w PIT – w 2012 r. po staremu, zmiany dopiero od 2013 r.
Dwójka dzieci: wszystko po staremu?
Jak już wspomnieliśmy, sygnalizowane zmiany będą neutralne dla osób, które mają dwójkę dzieci. Osoby te, po staremu, będą mogły odliczać od podatku, na każde dziecko, kwotę, która została określona w skali jednego miesiąca jako 1/6 kwoty zmniejszającej podatek w dolnym przedziale skali podatkowej.
Innymi słowy podatnicy, o których tutaj mowa, będą mogli odliczyć na każde dziecko po 92,67 zł. miesięcznie, czyli po 1112,04 zł. rocznie. Biorąc pod uwagę, że chodzi o podatników z dwójką dzieci, suma odliczeń może wynieść do 2224,08 zł. rocznie.
Zrozumienie tej regulacji utrudnia zagadkowy, nowo wprowadzony przepis art. 27f ust. 2b ustawy o PIT.
Przepis ten stwierdza, że podatnicy, którzy mają więcej niż jedno dziecko mogą korzystać z odpowiedniej dla siebie ulgi, jeżeli „co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego” będą wykonywać władzę rodzicielską, pełnić funkcję opiekuna prawnego lub sprawować opiekę „w stosunku do więcej niż jednego dziecka”.
Może to sugerować, że wystarczy spełniać powyższy warunek przez jeden dzień w roku w stosunku do dwójki dzieci, by skorzystać z ulgi za wychowywanie dwójki dzieci w pełnym, rocznym wymiarze.
Jednakże, taka interpretacja byłaby sprzeczna z logiką pozostałej części art. 27f ustawy o PIT, która nakazuje, by kwota ulgi była obliczana w stosunku miesięcznym. W przypadku zmiany liczby dzieci lub innych zmian wpływających na zakres uprawnień do ulgi w trakcie roku, należy badać zakres tych uprawnień za każdy miesiąc odrębnie.
Tak też sugeruje uzasadnienie projektu zmian na 2013 r. Można się zatem zastanawiać, jaki był cel wprowadzenia wspomnianego powyżej art. 27f ust. 2b, który wiąże pewne – nie do końca jasne – skutki prawne ze sprawowaniem funkcji rodzicielskich „co najmniej przez jeden dzień w roku”.
Jaka ulga na dziecko dla rodziców po rozwodzie lub w separacji?
Rodziny wielodzietne po nowemu
Jak już wspomnieliśmy, nowelizacja poprawia sytuację osób, które wychowują troje i więcej dzieci.
Za trzecie dziecko podatnicy będą mogli odliczać kwotę 139 zł. miesięcznie, a w stosunku rocznym – 1668,06 zł. Innymi słowy, odliczenia za trzecie dziecko będą wyższe o 50% niż odliczenia za pierwsze i drugie dziecko z osobna.
Z kolei za czwarte i każde następne dziecko podatnik będzie mógł odliczyć 185,34 zł. za miesiąc, czyli 2224,08 w stosunku rocznym. W związku z tym, odliczenia te będą wyższe o 100% niż odliczenia przysługujące za pierwsze i drugie dziecko z osobna.
Trzeba przy tym pamiętać, że rodziny wielodzietne nie zwiększą odliczeń za pierwszą dwójkę dzieci. Jednocześnie, do tych rodzin również można odnieść uwagi z poprzedniego akapitu, dotyczące znaczenia warunku mówiącego o tym, że wystarczy, by podatnik wykazał się choćby jednym dniem sprawowania funkcji rodzicielskich w stosunku do określonej liczby dzieci.
Znaczenie tego warunku wydaje się niejasne, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że zakres prawa do ulgi będzie określany, jak dotąd, w stosunku miesięcznym.
Polecamy poradnik: Podatki 2014 - PIT-Y za 2013 r.
Jedynacy na cenzurowanym
Co do zasady, podatnicy z jednym dzieckiem będą odliczali ulgę w takim samym wymiarze, jak podatnicy z dwójką dzieci, z tym zastrzeżeniem, że nie pomnożą kwoty ulgi przez dwa. Innymi słowy, za jedno dziecko odliczą 92,67 zł. miesięcznie, czyli 1112,04 zł. rocznie.
Jednakże, w stosunku do tych podatników Sejm przyjął ograniczenie, o którym była już mowa powyżej. Jeżeli podatnik będzie pozostawał przez cały rok kalendarzowy w związku małżeńskim, utraci prawo do ulgi, jeżeli łączne dochody małżonków przekroczą 112.000 zł rocznie.
Ulga na dziecko dla przedsiębiorców w 2013 roku
W stosunku do podatników, którzy choćby część roku kalendarzowego będą poza związkiem małżeńskim (w konkubinacie), próg ten będzie dwa razy niższy i wyniesie 56.000 zł. rocznie.
Wyjątek dotyczy podatników niepozostających w związku małżeńskim, którzy będą samotnie wychowywali dziecko małoletnie: tacy podatnicy utracą prawo do ulgi po przekroczeniu 112 tys. zł., tak samo jak małżonkowie.
Dodajmy, że ta ostatnia zasada – zapisana w nowym art. 27f ust. 2 pkt 1 lit. b) - jest pierwszym jednoznacznym potwierdzeniem doktryny sądowej, wedle której sam fakt pozostawania poza związkiem małżeńskim nie oznacza nabycia statusu osoby samotnie wychowującej dziecko (status ten jest istotny dla korzystania z innej ulgi, przewidzianej dla takich właśnie osób).
Przy ocenie, czy podatnik przekroczył próg, poza którym nie może korzystać z ulgi, pod uwagę będą brane tylko trzy kategorie dochodów: dochody opodatkowane na zasadach ogólnych (według skali progresywnej), dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz dochody z działalności gospodarczej, opodatkowane metodą liniową.
Piotr Kaim, doradca podatkowy