Na czym polega ulga termomodernizacyjna? Kto ma prawo z niej skorzystać i co podlega odliczeniu? Jak obliczyć wysokość ulgi na termomodernizację? Jaka jest maksymalna kwota odliczenia? Odpowiedzi na te pytania warto znać, bo na tej dość nowej preferencji podatkowej można sporo zyskać.
Na czym polega ulga termomodernizacyjna?
Ulga podatkowa na termomodernizację (ulga termomodernizacyjna) pojawił się w systemie prawa podatkowego za sprawą nowelizacji wprowadzonej ustawą z dnia 9 listopada 2018 r. r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2018 r., poz. 2246).
To korzystne dla podatników rozwiązanie polega na możliwości dokonywania odliczeń, od podstawy obliczenia podatku, wydatków poniesionych na materiały budowlane, urządzenia i usługi, związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w swoim budynku.
Ulga termomodernizacyjna, która jest rodzajem zachęty do termomodernizacji jednorodzinnych budynków mieszkalnych, weszła w życie 1 stycznia 2019 r. i ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od tego dnia. Wobec czego, po raz pierwszy mogli z niej skorzystać podatnicy sporządzający roczne zeznania podatkowe PIT w 2020 r.
Szczegóły dotyczące zasad odliczania w ramach ulgi postaramy się przedstawić w dalszej części artykułu.
Ulga termomodernizacyjna 2022 - dla kogo?
Jeżeli chodzi o ulgę na termomodernizację w 2021 r., to będzie ona przyznawana zgodnie z obowiązującymi przepisami, które zakładają, że ulga przysługuje podatnikom podatku dochodowego opłacającym podatek według skali podatkowej, 19% stawki podatku oraz opłacającym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, będącym właścicielami lub współwłaścicielami jednorodzinnych budynków mieszkalnych.
W świetle przepisów art. 26h ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej także „ustawa o PIT) podatnik będący właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego ma prawo odliczyć od podstawy obliczenia podatku wydatki poniesione w roku podatkowym na materiały budowlane, urządzenia i usługi, związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w tym budynku, określone przez ustawodawcę w odrębnym rozporządzeniu (o czym poniżej), które zostanie zakończone w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.
Ustawodawca posługuje się pojęciami „budynek mieszkalny jednorodzinny” oraz „przedsięwzięcie termomodernizacyjne”, które wymagają wyjaśnienia.
Otóż, przez budynek mieszkalny jednorodzinny, o którym mowa w ustawie o PIT, należy rozumieć budynek mieszkalny jednorodzinny w rozumieniu art. 3 pkt 2a ustawy - Prawo budowlane, czyli budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.
Natomiast przez użytą w ustawie o PIT definiuję przedsięwzięcia termomodernizacyjnego należy rozumieć przedsięwzięcie termomodernizacyjne w rozumieniu ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, gdzie określenia przedsięwzięcia termomodernizacyjne oznaczają przedsięwzięcia, których przedmiotem jest:
a) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych,
b) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki wymienione w lit. a, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków,
c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a,
d) całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji.
Kto nie może skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej?
Z ulgi termomodernizacyjnej nie może skorzystać podatnik, który nie spełnia warunków określonych przez ustawodawcę, zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz aktach prawnych, do których odwołuje się ustawa.
Problemy z odliczeniem, na co wskazują interpretacje organów podatkowych, pojawiają przede wszystkim, jeżeli chodzi o konkretne rodzaje wydatków dokonywanych w ramach przedsięwzięcia termomodernizacyjnego oraz w kwestiach dotyczących własności budynków. Podajmy kilka przykładów:
- Przepisy wyraźnie wskazują, że z ulgi termomodernizacyjnej mogą skorzystać podatnicy będący właścicielami budynków. A zatem, w przypadku gdy trwa budowa budynku, podatnik formalnie nie jest jeszcze jego właścicielem i do czasu zakończenia budowy nie ma prawa skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej. Takie stanowisko zajmują organy podatkowe, m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 5 marca 2019 r., sygn. 0112-KDIL3-2.4011.15.2019.2.JK.
- Podatnik nie może odliczyć od dochodu wykazanego w PIT-37 wydatków poniesionych na wymianę dachu pokrytego eternitem w ramach ulgi termomodernizacyjnej. Odliczeniu podlegają bowiem tylko te wydatki, które znalazły się w katalogu wydatków zawartym w rozporządzeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Takie stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 27 września 2019 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.400.2019.2.SŻ.
- W ramach ulgi podatnicy mogą odliczyć wydatki na nabycie i montaż instalacji fotowoltaicznej. Zdarza się jednak, że montaż takiej instalacji na budynku, który ma być przez nią zasilany, nie jest możliwy. W takich przypadkach podatnicy decydują się na montaż instalacji na garażach wolnostojących. Nie wyklucza to możliwości rozliczenia wydatku poniesionego na zakup oraz montaż takiej instalacji w ramach ulgi termomodernizacyjnej. Tak uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 11 grudnia 2019 r., sygn. 0115-KDIT3.4011.415.2019.1.KP.
- W ramach ulgi termomodernizacyjnej można odliczyć (po spełnieniu szeregu warunków, o których pisaliśmy powyżej) m.in. wydatki na wymianę drzwi wejściowych i stolarki okiennej, a także na ocieplenie ścian i stropu. Wydatki muszą być potwierdzone fakturami wystawionymi przez podatnika VAT niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku. Potwierdził to m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 30 października 2019 r. (sygn. 0114-KDIP3-3.4011.279.2019.5.AK).
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 21 maja 2020 r., nr 0115-KDIT2.4011.211.2020.2.ŁS, odniósł się natomiast do sytuacji, gdy oboje małżonkowie pomiędzy którymi istnieje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej ponoszą wydatki na termomodernizację domu jednorodzinnego, należącego do ich majątku wspólnego. W takim przypadku, co do zasady, oboje małżonkowie mają prawo do skorzystania z odliczenia w ramach ulgi termomodernizacyjnej - o ile dysponują fakturą potwierdzającą poniesienie przez nich wydatku - fakturą wystawioną na oboje małżonków.
Co podlega odliczeniu w ramach ulgi termomodernizacyjnej?
Katalog wydatków, które podlegają odliczeniu w ramach ulgi termomodernizacyjnej, tj. wykaz rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych zawiera rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 2489).
Wskazuje się w nim, że odliczeniu podlegają wydatki na materiały budowlane i urządzenia, tj.:
- materiały budowlane wykorzystywane do docieplenia przegród budowlanych, płyt balkonowych oraz fundamentów wchodzące w skład systemów dociepleń lub wykorzystywane do zabezpieczenia przed zawilgoceniem;
- węzeł cieplny wraz z programatorem temperatury;
- kocioł gazowy kondensacyjny wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin;
- kocioł olejowy kondensacyjny wraz ze sterowaniem, armaturą zabezpieczającą i regulującą oraz układem doprowadzenia powietrza i odprowadzenia spalin;
- zbiornik na gaz lub zbiornik na olej;
- kocioł na paliwo stałe spełniający co najmniej wymagania określone w rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1189 z 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwa stałe (Dz.Urz. UE L 193 z 21.07.2015, s. 100);
- przyłącze do sieci ciepłowniczej lub gazowej;
- materiały budowlane wchodzące w skład instalacji ogrzewczej;
- materiały budowlane wchodzące w skład instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej;
- materiały budowlane wchodzące w skład systemu ogrzewania elektrycznego;
- pompa ciepła wraz z osprzętem;
- kolektor słoneczny wraz z osprzętem;
- ogniwo fotowoltaiczne wraz z osprzętem;
- stolarka okienna i drzwiowa, w tym okna, okna połaciowe wraz z systemami montażowymi, drzwi balkonowe, bramy garażowe, powierzchnie przezroczyste nieotwieralne;
- materiały budowlane składające się na system wentylacji mechanicznej wraz z odzyskiem ciepła lub odzyskiem ciepła i chłodu.
Natomiast jeżeli chodzi o usługi uprawniające do ulgi, to odliczeniem objęte są wydatki na następujące usługi:
- wykonanie audytu energetycznego budynku przed realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego;
- wykonanie analizy termograficznej budynku;
- wykonanie dokumentacji projektowej związanej z pracami termomodernizacyjnymi;
- wykonanie ekspertyzy ornitologicznej i chiropterologicznej;
- docieplenie przegród budowlanych lub płyt balkonowych lub fundamentów;
- wymiana stolarki zewnętrznej, np.: okien, okien połaciowych, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych, bram garażowych, powierzchni przezroczystych nieotwieralnych;
- wymiana elementów istniejącej instalacji ogrzewczej lub instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej lub wykonanie nowej instalacji wewnętrznej ogrzewania lub instalacji przygotowania ciepłej wody użytkowej;
- montaż kotła gazowego kondensacyjnego;
- montaż kotła olejowego kondensacyjnego;
- montaż pompy ciepła;
- montaż kolektora słonecznego;
- montaż systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła z powietrza wywiewanego;
- montaż instalacji fotowoltaicznej;
- uruchomienie i regulacja źródła ciepła oraz analiza spalin;
- regulacja i równoważenie hydrauliczne instalacji;
- demontaż źródła ciepła na paliwo stałe.
Jak obliczyć ulgę termomodernizacyjną?
Ulga podatkowa na termomodernizację jest ulgą limitowaną. Przysługujący podatnikowi limit wynosi 53 000 zł. Ma on łączne zastosowanie w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem.
Oznacza to, że limit ulgi termomodernizacyjnej nie jest związany z jednym przedsięwzięciem termomodernizacyjnym, lecz jest określony dla danego podatnika, niezależnie od liczby dokonywanych przez niego inwestycji termomodernizacyjnych.
W związku z tym, przykładowo, w przypadku podatników pozostających w związku małżeńskim, będących współwłaścicielami domu jednorodzinnego, limit w kwocie 53 000 zł dotyczy każdego z małżonków odrębnie. Zatem każdy z małżonków może odliczyć z tytułu ulgi termomodernizacyjnej kwotę 53 000 zł.
Odliczenia dokonuje się w zeznaniu rocznym PIT za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki. Co istotne, jeżeli kwota odliczenia nie znajduje pokrycia w rocznym dochodzie podatnika, wówczas podlega odliczeniu w kolejnych latach, nie dłużej jednak niż przez 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.
Podatnik, który po roku, w którym dokonał odliczeń, otrzymał zwrot odliczonych wydatków na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jest obowiązany doliczyć odpowiednio kwoty poprzednio odliczone do dochodu za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot.
Natomiast w przypadku niezrealizowania przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w terminie (tj. w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek) podatnik dolicza kwoty poprzednio odliczone do dochodu za rok podatkowy, w którym upłynął ten termin.
Maksymalna kwota odliczenia w ramach ulgi
Ustawodawca określił limit dla ulgi (wspomniany już powyżej), który zakłada, że kwota odliczenia w ramach ulgi to maksymalnie 53 000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem.
Wysokość wydatków podatnik musi udokumentować poprzez posiadanie faktur wystawionych przez podatnika podatku od towarów i usług niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku.
W przypadku gdy poniesione wydatki były opodatkowane podatkiem VAT, za kwotę wydatku uważa się wydatek wraz z podatkiem od towarów i usług, o ile podatek ten nie został odliczony na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług.
Przy czym, odliczeniu w ramach ulgi na termomodernizację nie podlegają wydatki w części, w jakiej zostały:
- sfinansowane (dofinansowane) ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie;
- zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej.
Utrata prawa do ulgi termomodernizacyjnej
W przypadku gdy podatnik nie zrealizuje przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w terminie trzyletnim, jest on obowiązany do zwrotu ulgi, co oznacza doliczenie kwot uprzednio odliczonych z tego tytułu do dochodu (przychodu) za rok podatkowy, w którym upłynął trzyletni termin.
Podatnik, który po roku, w którym skorzystał z ulgi, otrzymał zwrot odliczonych wydatków na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, jest obowiązany doliczyć odpowiednio kwoty uprzednio odliczone do dochodu (przychodu) w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - t.j. z dnia 21 sierpnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 1426),
- rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 2489),
- ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2018 r., poz. 2246).