Na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zaczyna od zwrotu: „Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę”. Podatku można więc uniknąć zarówno w przypadku obdarowania dzieci (wstępnych) przez rodziców, jak i obdarowania rodziców (zstępnych) przez dzieci.
W dalszej części przepisu ustawodawca wprowadził jednak warunki, jakie trzeba spełnić, by z tego zwolnienia skorzystać.
Darowizna od rodziców - jak uniknąć podatku
Po pierwsze, fakt otrzymania darowizny od najbliższego członka rodziny niekiedy należy zgłosić naczelnikowi urzędu skarbowego. Taki obowiązek powstaje, jeśli wartość majątku otrzymanego w ciągu pięciu lat od tej samej osoby przekroczy 9637 zł. Mówimy tu zarówno o darowiznach pieniężnych, jak i podarowaniu wartościowych przedmiotów, np. samochodu. Zgłoszenia nadwyżki ponad kwotę 9637 zł dokonuje się na druku SD-Z2 w terminie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (zwykle będzie nim dzień otrzymania ostatniej darowizny). Z obowiązku zgłoszenia będziemy zwolnieni, jeśli umowa darowizny została zawarta w formie aktu notarialnego.
W przypadku, gdy rodzic podaruje pieniądze, konieczne może być spełnienie jeszcze jednego warunku. Z chwilą przekroczenia limitu 9637 zł w ciągu pięciu lat, ostatnią darowiznę należy udokumentować przelewem na rachunek w banku lub SKOK-u albo przekazem pocztowym. Innymi słowy, nie można przekazywać pieniędzy bliskiej osobie „z ręki do ręki”, jeśli w ten sposób przekroczy się kwotę 9637 zł w ciągu pięciu lat, w przeciwnym razie obdarowany będzie musiał bowiem zapłacić podatek od nadwyżki. Przepis został wprowadzony, by zapobiec fikcyjnym darowiznom.
Podsumowując: jeśli ktoś w ciągu pięciu lat otrzyma od rodziców mniej niż 9637 zł, rozliczeniem z urzędem skarbowym nie musi się przejmować. Jeśli otrzyma zaś więcej niż 9637 zł, podatku też nie zapłaci, ale pod warunkiem, że zadba o formalności, tj.: zgłosi nadwyżkę do urzędu skarbowego, a darowiznę pieniężną otrzyma na konto lub przekazem pocztowym.
Ile wynosi podatek od darowizny w najbliżej rodzinie
Co się stanie, jeśli nie spełnimy tych warunków? Darczyńca będzie musiał zapłacić podatek na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej. Grupy podatkowe zostały wprowadzone w Ustawie od spadków i darowizn, różnicują sposób obliczenia podatku w zależności od stopnia pokrewieństwa z darczyńcą bądź spadkodawcą. W przypadku I grupy, kwota 9637 zł otrzymana w ciągu pięciu lat jest zwolniona z podatku. Po jej przekroczeniu należy zapłacić podatek od nadwyżki.
- jeśli wartość nadwyżki wynosi do 10 278 zł, należy zapłacić podatek w wysokości 3 proc. tej kwoty;
- jeśli mieści się w przedziale od 10 278 zł do 20 556 zł, należy zapłacić 308 zł 30 gr plus 5 proc. nadwyżki ponad 10 278 zł;
- jeśli przekracza 20 556 zł, należy zapłacić 822 zł 20 gr plus 7 proc. nadwyżki ponad 20 556 zł.
Powyższe stawki nie będą miały zastosowania, jeśli podatnik sam nie zgłosił faktu otrzymania darowizny, a powoła się na okoliczność jej otrzymania dopiero w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej. Wówczas będzie musiał rozliczyć się według stawki sankcyjnej, która wynosi 20 proc.
W Sejmie trwają prace nad nowelizacją ustawy o podatku od spadków i darowizn, która ma rozszerzyć kręg uprawnionych do skorzystania ze zwolnienia od podatku m.in. o osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej lub w rodzinnym domu dziecka. Projekt został już zatwierdzony przez sejm i skierowany do dalszych prac legislacyjnych. Zobacz: Więcej osób zwolnionych z podatku od spadków i darowizn
Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!