Darowizna od bratowej a podatek od spadków i darowizn

Tak zinterpretował przepisy Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej z 7 października 2019 r. (sygn. 0111-KDIB4.4015.97.2019.2.DK).

O interpretację wystąpiła pewna podatniczka, która miała dostać darowiznę (w formie aktu notarialnego) w postaci nieruchomości od żony jej zmarłego brata. Podatniczka ta miała wątpliwości do której grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn należy zaliczyć jej bratową, bowiem brat zmarł kilka lat wcześniej a bratowa zawarła nowy związek małżeński.

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: Pracownicze plany kapitałowe. Nowe obowiązki pracodawców i płatników

Powinowactwo małżonka z krewnymi drugiego małżonka trwa mimo ustania małżeństwa

Darowizny rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej objęte są podatkiem na podstawie ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Podatek od darowizny ma obowiązek zapłacić obdarowany. Obowiązek podatkowy powstaje tu z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy darowizny bez zachowania formy  aktu notarialnego – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Wysokość podatku od darowizny ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Ustawa o podatku od spadków i darowizn określa trzy grupy podatkowe.

Grupy podatkowe w podatku od spadków i darowizn

Grupa I: małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa;
Grupa II: zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata), rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki);
Grupa III: pozostali nabywcy.

De facto jest jeszcze jedna, tzw. „zerowa” grupa podatkowa. Chodzi o osoby wskazane w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha). Grupa ta jest nazywana potocznie „zerową” dlatego, że spadki i darowizny od tych osób są (po spełnieniu pewnych warunków) zwolnione z podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie ze skalą podatkową i kwotami wolnymi od podatku określonymi w ustawie o podatku od spadków i darowizn najniższe opodatkowanie jest przewidziane dla I grupy podatkowej (najbliższa rodzina) a najwyższe dla III grupy podatkowej (najdalsza rodzina i osoby niespokrewnione i niespowinowacone).  Ta

Więcej na temat wysokości podatku i kwot wolnych od podatku w przypadku poszczególnych grup podatkowych: Podatek od spadków i darowizn 2019/2020 - limity, zwolnienia, terminy

Małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków są zaliczeni do II grupy podatkowej. Darowizna od osoby zaliczonej do II grupy podatkowej podlega opodatkowaniu jeżeli jej wartość przekracza kwotę 7276 zł.

Podatek od darowizny od osoby zaliczonej do II grupy podatkowej oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następującej skali podatkowej:

Kwoty nadwyżki w zł		Podatek wynosi
ponad	do
2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej
	10 278	7%
10 278	20 556	719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556		1644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł

Aby odpowiedzieć na pytanie, czy małżonek naszego brata lub siostry po ustaniu tego małżeństwa nadal jest zaliczony do II grupy podatkowej – trzeba sięgnąć do przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Zgodnie z art. 61⁸ § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa.  A ustanie małżeństwa następuje (zob. art. 55-61 Kro) przez rozwód albo śmierć małżonka.

W świetle tych przepisów Dyrektor KIS uznał, że mimo śmierci brata, pomiędzy siostrą zmarłego brata a jej bratową nadal istnieje stosunek powinowactwa, który trwa mimo ustania małżeństwa. Ma to ten skutek w przypadku otrzymania darowizny od bratowej należy zaliczyć obdarowaną siostrę zmarłego brata do II grupy podatkowej. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że bratowa zawarła już nowy związek małżeński.