Z różnych powodów sytuacja prawno-podatkowa w Polsce ostatnio się skomplikowała. Nie wynika to może ze zmiany przepisów podatkowych, ile ze zmiany sposobu interpretowania niektórych zjawisk gospodarczych przez organy podatkowe, oczywiście na korzyść fiskusa.
Jak się uchronić przed niespodziankami podatkowymi, których nawet możemy nie być świadomi?
Złotego środka nie ma, ale jedno jest pewne: warto jest znać treść wydanych przez Ministra Finansów interpretacji ogólnych i warto jest występować o wydanie interpretacji indywidualnej jeszcze przed zajściem zdarzenia, które rodzi określone skutki podatkowe.
Uzyskanie interpretacji indywidualnej w odpowiednim czasie, czyli w odniesieniu do zdarzenia przyszłego pozwoli nie tylko na uniknięcie odpowiedzialności karnej skarbowej, ale również uchroni nas przed obowiązkiem zapłaty podatku, jeżeli interpretacja zostanie zmieniona.
Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, Minister Finansów został zobowiązany do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej. Czyli teoretycznie na Ministra Finansów został nałożony obowiązek podejmowania takich działań, w wyniku których urzędy skarbowe i urzędy kontroli skarbowej będą umiały interpretować i stosować przepisy prawa podatkowego dokładnie w taki sam sposób, niezależnie od tego czy jest to urząd skarbowy w Gdyni, czy w Krakowie.
W praktyce nawet wśród interpretacji indywidualnych spotyka się zupełnie inną interpretację tych samych przepisów.
W celu wykonania tego zadania Minister został wyposażony w dwa instrumenty: interpretację ogólną i interpretację indywidualną. Teoretycznie oba rodzaje interpretacji są wydawane przez Ministra Finansów, jednak faktycznie bezpośrednio przez Ministra są wydawane tylko interpretacje ogólne.
Natomiast interpretacje indywidualne są wydawanie w imieniu Ministra Finansów przez pięciu dyrektorów izb skarbowych. Są to dyrektorzy Izb Skarbowych w: Bydgoszczy, Katowicach, Łodzi, Poznaniu i Warszawie.
Interpretacja ogólna
Wydawana jest z urzędu lub na wniosek i dotyczy takich zagadnień lub przepisów prawa podatkowego, które cechuje niejednolite stosowanie przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych, oraz w takich samych stanach prawnych.
Interpretacje ogólne mają ujednolicać stosowanie prawa podatkowego. W odróżnieniu od interpretacji indywidualnych nie rozstrzygają problemów wynikających z interpretacji przepisów. Minister Finansów poprzez interpretacje ogólne ma możliwość dokonania takiej wykładni przepisów, która będzie stosowana przez naczelników urzędów skarbowych i dyrektorów izb skarbowych.
Nie oznacza to jednak samowoli w dokonywaniu wykładni przepisów, ponieważ przy wydawaniu interpretacji ogólnej Minister Finansów jest zobowiązany uwzględnić orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Warto zapoznać się z tematyką wydanych interpretacji ogólnych, ponieważ organy podatkowe i kontrolne, wydając decyzje w indywidualnych sprawach podatników, co do zasady powinni zastosować się do wykładni przepisów dokonanych w interpretacji ogólnej.
Jeżeli jednak tego nie zrobią, to taka decyzja jest ważna, ale sąd administracyjny w trakcie orzekania uwzględni fakt, że podatnik zastosował się do wykładni, zaprezentowanej w interpretacji ogólnej przepisów podatkowych.
Ogólne interpretacje podatkowe Ministra Finansów
Interpretacje indywidualne
W odróżnieniu do interpretacji ogólnych, interpretacje indywidualne są wydawane tylko na wniosek osoby zainteresowanej. Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku.
Wysokość opłaty jest uzależniona od ilości przedstawionych we wniosku odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przeszłych i wynosi 40 zł od każdego stanu lub zdarzenia. Wniosek składa się na druku ORD-IN.
Najważniejsze elementy wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej to:
- opis sytuacji podlegającej ocenie, czyli opis stanu faktycznego, który miał miejsce przed złożeniem wniosku o interpretację lub zdarzenie przyszłe, które jeszcze przed tym dniem nie nastąpiło,
- pytanie lub pytania, które zrodziły się podatnikowi, w związku z wystąpieniem sytuacji z pkt.1,
- odpowiedź na pytanie lub pytania, czyli przedstawienie przez wnioskodawcę własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.
W przypadku zdarzenia przyszłego ważne jest, aby to zdarzenie jeszcze nie zaszło nie tylko przed dniem złożenia wniosku, ale również przed dniem wydania interpretacji. Tylko w takim przypadku interpretacja będzie chronić przed zapłatą podatku w przypadku jej uchylenia.
Dodatkowo będziemy musieli złożyć oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz, że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta, co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. Złożenie fałszywego oświadczenia spowoduje, że wydana interpretacja indywidualna nie wywoła skutków prawnych.
Co jeśli nasz wniosek nie zawiera wszystkich powyższych elementów lub nie zostanie prawidłowo opłacony? Organ podatkowy wezwie wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od daty jego otrzymania. W przypadku braku reakcji ze strony wnioskodawcy, organ podatkowy pozostawi wniosek bez rozpatrzenia. W takim przypadku zostanie wydane postanowienie, na które służy zażalenie.
Interpretację indywidualną organ wydaje bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku.
Zgodnie z art. 14o Ordynacji podatkowej w razie niewydania interpretacji w tym terminie uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin wydania interpretacji, została wydana interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska wnioskodawcy. Skutek jest taki sam, jak gdyby Minister Finansów wydał interpretację podatkową dokładnie o treści, jakiej wnioskodawca zawarł w swoim stanowisku we wniosku.
Jest to tzw. milczące przyjęcie interpretacji wnioskodawcy, mające dyscyplinować organ podatkowy, aby wydawał interpretacje w terminach ustawowych. Oczywiście Minister Finansów może zawsze z urzędu zmienić tak wprowadzoną do obiegu prawnego interpretację przepisów.
Wiele kontrowersji powstało wokół liczenia powyższego 3-miesięcznego terminu. Ostatecznie NSA w uchwale z dnia 14 grudnia 2009 r. zajął stanowisko korzystne dla fiskusa, uznając, że przez niewydanie interpretacji należy rozumieć jej niesporządzenie w formie pisemnej oraz jej niepodpisanie przez upoważniony do tego organ.
NSA podkreślił w uchwale, że doręczenie interpretacji jest czynnością niezależną i nie powinna mieć wpływu na zachowanie terminu do wydania interpretacji.
Po co człowiekowi interpretacja podatkowa
Czy warto występować o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej?
Na pewno warto. Generalną zasadą jest, że zastosowanie się do interpretacji indywidualnej nie może szkodzić wnioskodawcy. Wnikliwa analiza zasady nieszkodzenia dowodzi, że jednak nie zawsze.
Jeżeli interpretacja podatkowa dotyczy skutków zdarzeń, które już zaszły, to pozwala ona uniknąć wszczęcia postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe lub umorzenie postępowań już wszczętych, umorzenie lub naliczenia odsetek za zwłokę. Nie zwalniają jednak z obowiązku zapłaty podatku.
Natomiast w przypadku, gdy najpierw zostanie doręczona interpretacja indywidualna lub opublikowana interpretacja ogólna, a dopiero stan faktyczny nastąpi, to wtedy zastosowanie się do interpretacji spowoduje zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku. Tylko w tym przypadku nastąpi pełna realizacja zasady nieszkodzenia.
Czy fiskus będzie mógł odmówić wydania interpretacji podatkowej?
Podstawa prawna:
- art. 14a – 14p ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa;
- rozporządzenie Ministra Finansów z 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2007 r., Nr 112, poz. 770 ze zm.);
- rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczania opłaty od wniosku (Dz.U. z 2013 r. Nr 0, poz. 188);