Projekt ustawy o zmianie ustawy przewiduje poza tym wprowadzenie zmian, których celem jest uproszczenie obowiązujących przepisów, usunięcie wątpliwości interpretacyjnych wynikających z ich stosowania, jak również wyeliminowanie tych regulacji, które w praktyce powodują wiele uciążliwych obowiązków dla podatników, nie przynosząc w zamian oczekiwanych efektów.
Projekt wprowadza zmiany w pięciu ustawach.
Wprowadzenie zasady ogólnej rozstrzygania wątpliwości co do wykładni przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika
Jednym z najistotniejszych problemów przy stosowaniu przepisów prawa podatkowego jest jego prawidłowa wykładnia.
Projekt przewiduje, że organy podatkowe, działając zgodnie z zasadą legalizmu oraz mając na względzie zasadę wyłączności ustawy w odniesieniu do materii prawa podatkowego powinny niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.
Stosowanie zasady in dubio pro tributario w zakresie wykładni prawa ma przede wszystkim umożliwić realizację pewności prawa podatkowego. Zasada ta pełnić ma funkcję upraszczającą
i klarującą prawo podatkowe.
Skutkiem wprowadzenia zasady in dubio pro tributario do przepisów Ordynacji podatkowej będzie konieczność jej uwzględniania także w procesie stosowania przepisów innych ustaw zawierających przepisy o daninach publicznych, do których, na mocy art. 2 Ordynacji podatkowej lub odesłań zawartych w innych ustawach, stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej.
Zwiększenie pewności, co do zaistnienia przedawnienia podatkowego poprzez uporządkowanie przesłanek przerywających bądź zawieszających bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego
Instytucja przedawnienia zobowiązań podatkowych służy realizacji dwóch istotnych wartości konstytucyjnych: konieczności zachowania równowagi budżetowej i stabilizacji stosunków społecznych przez wygaszanie zadawnionych zobowiązań podatkowych.
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych należy postrzegać w kontekście, że zasadą jest płacenie podatków, a nie oczekiwanie, że nastąpi przedawnienie. Z tego względu przedawnienie zobowiązania podatkowego nie jest konstytucyjnie pożądanym sposobem jego wygaśnięcia. Wprowadzenie do systemu prawnego tej instytucji pozostaje w sferze uznania ustawodawcy. Zbyt krótkie terminy przedawnienia pozostawałyby w sprzeczności z zasadami powszechności i sprawiedliwości podatkowej.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Z kolei terminy zbyt długie czyniłyby przedawnienie zobowiązania podatkowego instytucją pozorną. Przedawnienie zobowiązania podatkowego musi również realizować stawiane mu cele. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego narusza poczucie bezpieczeństwa podatnika i nie sprzyja poszanowaniu jego godności.
Jednym z zadań instytucji przedawnienia podatkowego jest stabilizacja stosunków społecznych przez wygaszanie z upływem czasu zadawnionych zobowiązań podatkowych.
Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
Przedawnieniu nie ulegają zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym.
Z powyższych względów w projekcie proponuje się dokonanie kilku zmian w przepisach regulujących problematykę przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Zmiany w zakresie możliwości nadania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej
Zmiana w art. 239b § 1 Ordynacji podatkowej dotyczy sytuacji, w których dopuszczalne jest nadanie przez organ podatkowy rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji nieostatecznej.
W doktrynie wskazuje się, że organy podatkowe wykorzystują przepis o krótszym niż 3 miesiące terminie przedawnienia, aby stosując środek egzekucyjny przerywać bieg przedawnienia i realizować cel fiskalny, ukrywając w ten sposób własny brak efektywności w terminowym rozstrzyganiu spraw.
W związku z powyższym proponuje się uchylenie pkt 4 w art. 239b § 1 Ordynacji podatkowej i tym samym zlikwidowanie możliwości nadawania rygoru natychmiastowej wykonalności decyzjom nieostatecznym.
Limity ulg i odliczeń w PIT 2014 / 2015
Wprowadzenie fakultatywności składania uzasadnienia do korekty deklaracji podatkowej
Obowiązujący przepis art. 81 § 2 Ordynacji podatkowej przewiduje możliwość korygowania deklaracji, przy czym skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie deklaracji korygującej wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty. Konieczność składania na piśmie uzasadnienia korekty do składanej deklaracji powoduje niepotrzebną biurokrację. Czynność tę trudno standaryzować, może to powodować niepotrzebne problemy przy ewentualnej informatyzacji. Przepisy Ordynacji podatkowej nie określają bowiem bliżej formy ani treści tego uzasadnienia, jak również skutków prawnych jego niezłożenia.
Projekt przewiduje zmianę treści art. 81 § 2 Ordynacji podatkowej, polegającą na rezygnacji z obowiązku dołączania pisemnego uzasadnienia przyczyn korekty do korygującej deklaracji. Jednocześnie proponuje się wprowadzenie zmiany do art. 16a Kodeksu karnego skarbowego.
Warto również zaznaczyć, że nowelizacji nie podlega art. 56 § 1a Ordynacji podatkowej co oznacza, że ze względu na możliwość naliczania obniżonych odsetek za zwłokę podatnik sam będzie zainteresowany złożeniem stosownych wyjaśnień, bez stosowania wezwania przez organ.
Uchylenie przepisów dotyczących mechanizmu tzw. korekty kosztów w podatkach dochodowych
Przepisy wyłączające możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów niezapłaconych przez podatnika faktur zostały wprowadzone w drodze ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce, której podstawowym celem było wprowadzenie ułatwień dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Mechanizm tzw. korekty kosztów miał przyczyniać się do likwidacji zatorów płatniczych i poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorców, jednak rozwiązanie to nie spełniło swojej funkcji.
Czołowe miejsce w przeprowadzonym przez Dziennik Gazetę Prawną wśród 38 firm doradztwa podatkowego rankingu najbardziej uciążliwych przepisów podatkowych, które utrudniają rozliczenia osobom fizycznym i firmom przypadło właśnie tzw. korekcie kosztów.
Regulacje te skomplikowały system rozliczeń i zwiększyły obciążenia administracyjne w firmach.
W art. 2 i art. 3 projektu są zawarte propozycje nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z kolei w art. 6 projektu zamieszczono przepis przejściowy, zgodnie z którym podatnicy, którzy na podstawie obecnie obowiązujących przepisów dokonali zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów albo zwiększenia przychodów, będą mogli, po zapłaceniu zobowiązań kontrahentowi, zwiększyć koszty uzyskania przychodów.
Zmniejszenie uciążliwości kontroli dla podatników i administracji
Obowiązujące przepisy ustawy o swobodzie działalności stanowią, że kontrolę przeprowadza się w siedzibie kontrolowanego lub w miejscu wykonywania działalności gospodarczej przez kontrolowanego. Z kolei przepisy Ordynacji podatkowej przewidują możliwość przeprowadzenia czynności kontrolnych, w przypadku gdy księgi podatkowe są prowadzone lub przechowywane poza siedzibą kontrolowanego, także w miejscu ich prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie ich w siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić prowadzenie przez kontrolowanego bieżącej działalności.
W praktyce obsługę podatkowo-księgową przedsiębiorców często prowadzą podmioty, których pracownicy posiadają specjalistyczną wiedzę.
Projekt wprowadza zmianę w art. 80a ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej polegającą na tym, że w przypadku gdy dokumentacja jest prowadzona lub przechowywana poza siedzibą kontrolowanego, kontrolowany na żądanie kontrolującego jest obowiązany zapewnić dostęp do dokumentacji w swojej siedzibie albo w miejscu jej prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie jej w siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić wykonywanie przez kontrolowanego działalności gospodarczej.
Celem projektowanej zmiany jest dostosowanie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej do przepisów Ordynacji podatkowej w zakresie miejsca przeprowadzania kontroli, a tym samym zapewnienie spójności tych przepisów.
Zmniejszenie kosztów funkcjonowania administracji podatkowej
Dążąc do wyeliminowania sytuacji, w których koszty czynności administracyjnych często przewyższają, bądź stanowią znaczną część kwoty której dotyczą, proponuje się zmiany w zakresie art. 76a § 1 Ordynacji podatkowej. Projekt przewiduje, że obowiązek wydania postanowienia będzie dotyczył wyłącznie sytuacji, w której kwota nadpłaty zaliczana na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych przekracza trzykrotność wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej, wydaje się postanowienie, na które służy zażalenie.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
18 grudnia 2014 r. projekt ustawy skierowano do I czytania na posiedzeniu Sejmu.
Przebieg procesu legislacyjnego:
Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw.