Czym jest skonto?
Pomimo, iż przepisy ustawy o VAT nie posługują się pojęciem "skonto", zgodnie z powszechną praktyką podatników, przez pojęcie to należy rozumieć procentowe zmniejszenie sumy należności udzielane nabywcy przez dostawcę pod warunkiem, że należność zostanie uregulowana przez odbiorcę przed terminem płatności. Ten rodzaj upustu stosowany jest zatem przy fakturach z odroczonym terminem zapłaty. Skonto z założenia ma zapewniać korzyści obu stronom transakcji. Kupujący może dzięki niemu zyskać obniżkę cen towarów lub usług, natomiast sprzedawca może liczyć na wcześniejsze otrzymanie należności.
Czy udzielenie skonta wymaga wystawienia faktury korygującej?
Na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, co do zasady jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej. Stosownie do art. 29a ust. 10 pkt 1 tej ustawy o VAT, przedmiotową podstawę opodatkowania obniża się o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen. Natomiast w myśl art. 29a ust. 7 ustawy o VAT podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty.
Zważywszy, iż podstawę opodatkowania obniża się o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży upustów i obniżek cen, lecz podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty oraz upustów i obniżek cen udzielonych w momencie sprzedaży, powstaje wątpliwość, czy konieczne jest wystawianie faktury korekty w przypadku udzielenia skonta.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy, a w przypadku udzielenia nabywcy obniżek ceny podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwotę takiej bonifikaty. Skonta udzielone po dokonaniu sprzedaży co do zasady stanowią taką obniżkę ceny towaru, która zmniejsza podstawę opodatkowania VAT oraz wysokość podatku należnego z tytułu dokonanej dostawy. W konsekwencji skonto (uzyskane po sprzedaży) należy traktować tak samo jak inne obniżenia cen towarów – stosując te same przepisy dotyczące rozliczania korekt in minus. Wówczas sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę korygującą zmniejszającą podstawę opodatkowania o wartość udzielonego skonta w celu wykazania rzeczywistych kwot związanych z daną transakcją.
Powyższe znajduje potwierdzenie w treści art. 106j ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, który wskazuje, iż w przypadkach, gdy po wystawieniu faktury podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie, podatnik jest zobowiązany wystawić fakturę korygującą. Skonto jest rabatem warunkowym, wobec czego na dokumencie sprzedaży wpisywana jest zwykle wartość należności nie pomniejszonej o wartość skonta, czyli kwota do zapłaty przed rabatem. Udzielenie takiej obniżki po wystawieniu faktury przepis wyraźnie wiąże z koniecznością wystawienia faktury korygującej.
Konieczność wystawienia drugiej faktury nie występuje tylko w dwóch przypadkach: w sytuacji, kiedy zapłata nastąpi jeszcze przed wystawieniem faktury oraz gdy kontrahent nie zapłaci za fakturę wcześniej - czyli nie spełnia warunków do zastosowania skonta.
Stanowisko to potwierdziły w wydawanych orzeczeniach sądy administracyjne, m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 15.12.2016 r. (sygn. I SA/Go 384/16) wskazując, że: „[…] rabat z tytułu wcześniejszej zapłaty (skonto) ma charakter warunkowy i jest przyznawany pod warunkiem zawieszającym. Właśnie warunkowy charakter skonta ma kluczowe znaczenie. Jest on przyznawany pod warunkiem zawieszającym - dopiero z chwilą ziszczenia się warunku w razie wcześniejszej zapłaty przez nabywcę udzielany jest rabat. Jeśli zaś warunek ziszcza się już po dostawie towarów, to wówczas rabat jest przyznawany po dokonaniu transakcji. Tym samym nie może być uwzględniany w cenie już w momencie wystawienia faktury pierwotnej, dokumentującej dokonaną dostawę, a zatem również w podstawie opodatkowania. Na tym etapie nie wiadomo bowiem, czy rabat ten faktycznie zostanie przyznany, czy też nie - zależy to od zachowania nabywcy towarów. […] Informacja o kwocie skonta zawarta na fakturze nie jest równoznaczna z udzieleniem rabatu. Dopiero określone zachowanie nabywcy już po otrzymaniu faktury – wcześniejsza zapłata – skutkuje udzieleniem rabatu. I zgodnie z art. 106j ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, wówczas sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę korygującą zmniejszającą podstawę opodatkowania o wartość udzielonego skonta – w celu wykazania rzeczywistych kwot związanych z daną dostawą towarów […]”.
Przykład
Załóżmy, że sprzedawca wystawił fakturę swojemu kontrahentowi, w której zamieścił informację o możliwości uzyskania skonta, jeżeli płatność nastąpi w terminie 7 dni. Jeśli kontrahent zdecyduje się skorzystać z rabatu i dotrzyma warunków uprawniających do jego uzyskania, podatnik udzielając skonta powinien wystawić fakturę korygującą na niższą kwotę. Brak spełnienia warunków skutkujących uzyskaniem skonta wskazuje na brak zainteresowania nabywcy uzyskaniem rabatu. W takim przypadku dla podatnika, jako wystawcy faktury, zdarzenie to nie skutkuje powstaniem żadnych dodatkowych obowiązków. Nie wystąpi bowiem potrzeba korygowania pierwotnego dokumentu sprzedaży.
Kamila Gancarz, konsultant podatkowy w Taxeo Komorniczak i Wspólnicy sp. k.