Obowiązek stosowania kasy fiskalnej
Podstawy obowiązków dotyczących funkcjonowania i obligatoryjności zastosowania kas fiskalnych (rejestrujących) ustawodawca wprowadził w ramach Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931) zwanej dalej "Ustawa o VAT". Zgodnie z art. 111 ust. 1 tego aktu prawnego podatnicy w określonych przypadkach mają obowiązek stosowania tak zwanych kas rejestrujących: Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Kary i sankcje za niestosowanie kasy rejestrującej
Ustawodawca przewidział również odpowiednie sankcje za niestosowanie tego obowiązku. Zgodnie z kolejnymi ustępami art. 111 Ustawy o VAT stwierdzając, że jeżeli podatnik narusza obowiązek określony w ust. 1, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala za okres do momentu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.
Na poniesieniu kosztów zobowiązania podatkowego, negatywne konsekwencje dla podatnika jednak się nie kończą. W tym miejscu należy zauważyć, że za niestosowanie stosownej kasy rejestrującej podatnik może ponieść również konsekwencje w postaci kary przewidzianej w kodeksie karnym skarbowym – co wskazuje Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 859) zwana dalej k.k.s.
Zgodnie z art. Art. 62. k.k.s. ustawodawca przewidział odpowiedzialność za naruszenie procedury rachunkowej. Zdecydował, że kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych. Ponadto ustawa w paragrafie 4 stwierdza, że powyższej każde podlega także ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży.
Kasa fiskalna online
Jednym z celów ustawodawcy jest efektywne zmniejszanie skali nieujawnionych i nieopodatkowanych transakcji. Kasy online, czyli urządzenia kas rejestrujących z możliwością przesyłania danych online ruszyły od 1 maja 2019 roku, od kiedy to pierwsi podatnicy mogli zacząć używać nowych kas rejestrujących. Urządzenia te charakteryzuje podłączenie do internetu, za pomocą którego przesyłają informacje bezpośrednio do baz danych ministerstwa.
Na początku ustawodawca zdecydował, że należy wycofać z obrotu kasy starego typu, poprzez stopniowe zakazywanie ich sprzedaży. Tak aby powoli urządzenia stare były wyłączane z rynku. I tak od 31.08.2019 ze sprzedaży zniknęły kasy fiskalne z papierowym zapisem kopii, a od 31.12.2022 kasy fiskalne z elektronicznym zapisem kopii.. Z powodu tych dat pojawiły się w wielu miejscach błędne informacje jakoby wszyscy przedsiębiorcy od 1 stycznia 2023 roku mieli obowiązek wymiany kas na kasy on-line. Nie jest to prawidłowe – Ustawodawca zdecydował, że podatnik może używać kasę starego typu do czasu zużycia lub konieczności wymiany pamięci fiskalnej chyba, że został zakwalifikowany do branży, która ma obowiązek wymiany kasy. Zgodnie z informacją znajdującą się na oficjalnej rządowej stronie podatkowej nie ma obowiązku wymiany kas starego typu od 1 stycznia 2023 r. na kasy online.
Ustawodawca wskazał szereg branż, które mają obowiązek prowadzenia rejestracji w ramach kas rejestrujących online. Jednocześnie ustalono graniczne daty, kiedy różne branże musiały wprowadzić kasy online. Od 1 stycznia 2020 r. dotyczyło to branży sprzedaży paliw, usług naprawy pojazdów i wulkanizacji. Od 1.01.2021 gastronomii, krótkotrwałego zakwaterowania, sprzedaży węgla, brykietu i podobnych paliw stałych przeznaczonych do celów opałowych. A od 1 lipca 2021 r. dołączyły branże budowlana, usług fryzjerskich, kosmetycznych, kosmetologicznych, fitness, opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów oraz usług prawniczych.
Ustawodawca zdecydował, że w ramach zakupu kasy online podatnik mógł otrzymać 700 zł refundacji.
E -paragony projekt, przepisy i praktyka
Ministerstwo Finansów i Ministerstwo Rozwoju i Technologii uruchomiły projekt pod nazwą "e-paragon" w kasie online. Dzięki takiemu rozwiązaniu dopuszczona jest możliwość wydawania paragonów w postaci elektronicznej, czyli tak zwanych e-paragonów bez konieczności drukowania. Ta opcja ma umożliwiać klientowi wybór czy chciałby otrzymać paragon w formie papierowej czy elektronicznej. Takie rozwiązanie stało się szczególnie ważne w trakcie epidemii COVID-19, jako mające umożliwiać zmniejszanie kontaktu i transmisji wirusa, a jednocześnie przyjazne dla środowiska.
Podstawy regulacji wymagań technicznych dla kas rejestrujących, czy dokumentów, które mogą one wystawiać określa Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 12 września 2021 r. w sprawie wymagań technicznych dla kas rejestrujących (Dz. U. poz. 1759). Zgodnie z art. 22 tego Rozporządzenia kasa fiskalna może wystawiać różne rodzaje paragonów: paragony fiskalne w postaci papierowej i w postaci elektronicznej albo zgodnie z wyborem użytkownika tylko w postaci elektronicznej. Niestety nie każda kasa online ma możliwości techniczne wystawienia takich paragonów elektronicznych.
Podłączenie kasy do terminala
Coraz więcej osób chce płacić za produkty i usługi w formie bezgotówkowej np. za pomocą karty płatniczej, telefonu czy Blika. Nic więc dziwnego, że u większości przedsiębiorców pojawiły się terminale płatnicze. Ustawodawca zauważył ten trend, wziął również pod uwagę kwestie konieczności ograniczania ryzyka związanego z epidemią. Dlatego wprowadzono nowe regulacje, które wprowadziły nie tylko prawo, ale również obowiązek przedsiębiorcy do umożliwienia dokonania płatności w formie bezgotówkowej (dla przedsiębiorców, którzy mają obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących).
W świetle art. 19a Ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.): Przedsiębiorca zapewnia możliwość dokonywania zapłaty w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w szczególności w lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego, przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych.
Zgodnie z ustępem 3 tego nowelizowanego przepisu Ustawodawca ma wymagać połączenia kasy fiskalnej i terminala. Ustawodawca stwierdza, że: Przedsiębiorca, który zapewnia możliwość przyjmowania płatności przy użyciu terminala płatniczego i prowadzi ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, które umożliwiają połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas, określone w art. 111a ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zapewnia współpracę kasy rejestrującej z terminalem płatniczym zgodnie z wymaganiami technicznymi dla kas rejestrujących, określonymi w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy.
Planowo zmiany mają wejść od 1 lipca 2022 roku. Ministerstwo Finansów w komunikacie z 15 marca 2022 roku, poinformowało jednak, że pracuje nad rozwiązaniami odraczającymi o 2,5 roku obowiązek zapewnienia przez przedsiębiorców współpracy kas rejestrujących online z terminalami płatniczymi – na 1 stycznia 2025 r. Termin ten podatnicy powinni jednak weryfikować na bieżąco.
Źródła opracowania:
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931) zwana "Ustawa o VAT",
- Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 859),
- Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 12 września 2021 r. w sprawie wymagań technicznych dla kas rejestrujących (Dz. U. poz. 1759),
- Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.),
- Pytania i odpowiedzi (FAQ), podatki, VAT, kasy rejestrujące, www.podatki.gov.pl.