Wartość których towarów należy zamieścić w spisie z natury?
W przypadku rozwiązania spółki lub zaprzestania działalności podstawową zasadą, zawartą z art. 14 ust 4 ustawy o VAT, jest umieszczanie w spisie z natury towarów w stosunku do których przysługiwało podatnikom prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zasadę tę należy oceniać głównie przez pryzmat nabycia wewnątrzwspólnotowego towarów, wytworzenia, wydobycia albo zaimportowania towarów. Warto także mieć na uwadze, iż w przypadku gdy podatnikowi przysługiwało chociażby częściowe prawo do odliczenia, wówczas musi on uwzględnić dane towary w spisie z natury.
Jakie towary i środki trwałe powinny zostać zawarte w spisie z natury?
Na gruncie ustawy o VAT nie ma znaczenia do jakiego rodzaju składników majątku podatnika należał dany towar, zatem zarówno towary handlowe, jak i materiały i wyposażenia handlowe podlegają obowiązkowemu wpisowi do spisu z natury. Wskazuje na to m.in. orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 29 stycznia 2009 roku (sygn. akt I SA/Kr 1070/08):
"(...) wbrew stanowisku skarżącego środki trwałe oraz urządzenia stanowiące wyposażenie firmy mogą być opodatkowane podatkiem VAT zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług."
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Czy w spisie z natury należy uwzględniać kasy rejestrujące?
Podatnicy niejednokrotnie mają wątpliwości czy w spisie z natury powinni uwzględniać posiadane kasy rejestrujące. Otóż organy podatkowe często stoją na stanowisku, iż kasy rejestrujące, jako zbiór części i materiałów, powinny być uwzględnione w spisie z natury i w konsekwencji zwiększyć podstawę opodatkowania. Można tutaj przywołać m.in. stanowisko zajęte przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 21 maja 2009 roku (sygn. akt IBPP1/443-195/09/AW):
"Sformułowanie „towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów” oznacza, że w przepisie tym mowa jest o towarach, które mogły być odprzedane w takim charakterze, w jakim zostały nabyte. W stanie faktycznym sprawy uwaga ta odnosi się to do kasy fiskalnej. Kasa fiskalna jest szczególnym urządzeniem, którego podstawowym zadaniem jest kontrola fiskalna prowadzonej działalności gospodarczej. Z uwagi na brak możliwości dokonania w niej zmiany nr NIP, może być wykorzystywana do rejestrowania czynności przez jeden i tylko ten sam podmiot. Po zlikwidowaniu działalności kasa nie może być więc odprzedana w celu użytkowania jej przez inny podmiot. Wynika z tego, iż kasa fiskalna nie nosi cech towaru, który mógł być odprzedany w takim charakterze w jakim został nabyty. Zatem kasy fiskalne nie mogą być odsprzedane jako kasy fiskalne lecz wyłącznie (ewentualnie) jako zbiór (agregat) części i materiałów."
Inne stanowisko zajmują jednak sądy administracyjne, np. można wskazać orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 29 stycznia 2009 roku (sygn. akt I SA/Kr 1070/08):
"(...) co do zasady – wbrew stanowisku skarżącego – środki trwałe oraz urządzenia stanowiące wyposażenie firmy mogą być opodatkowane podatkiem VAT zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, pod warunkiem jednak, że od ich nabycia przysługiwało odliczenie podatku naliczonego, nie zostały odsprzedane i wreszcie mogły być odsprzedane w takim charakterze, w jakim zostały nabyte. Kasa fiskalna jest szczególnym urządzeniem, którego podstawowym zadaniem jest kontrola fiskalna prowadzonej działalności gospodarczej. Z uwagi na brak możliwości dokonania w niej zmiany NIP, może być wykorzystana tylko do rejestrowania czynności przez ten sam podmiot. Po zlikwidowaniu działalności nie może więc być odsprzedana w celu użytkowania przez inny podmiot. Wynika z tego, że kasa fiskalna nie nosi cech towaru, który mógłby być odsprzedany w takim charakterze w jakim został nabyty."
Czy należy uwzględnić w spisie także niematerialne składniki majątku?
Opodatkowaniu na podstawie spisu z natury mogą podlegać wyłącznie materialne składniki majątku. Jak wyjaśnia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w orzeczeniu z dnia 23 stycznia 2004 roku (sygn. akt I SA/ Łd 1274/02) inwestycje w obcych środkach trwałych także nie podlegają spisowi z natury:
"(...) inwestycji w obcych środkach trwałych (stanowiącej środek trwały w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym) nie można uznać za towar w rozumieniu przepisów o VAT. (...) Dlatego inwestycja w obcych środkach trwałych nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 6a ustawy o VAT [obecnie na podstawie art. 14 ustawy o VAT – przyp. aut.]."