Zawieszenie lub zamknięcie działalności gospodarczej - jak rozliczyć się z VAT?

Polecamy produkt: Samochód w firmie 2015 - multipakiet

Czym jest zawieszenie działalności gospodarczej?

Z możliwości zawieszenia działalności gospodarczej korzystają zwykle przedsiębiorcy, którzy w danym okresie nie mają możliwości jej wykonywania, ale nie chcą jej jednak definitywnie wyrejestrować z ewidencji. Takie rozwiązanie sprawdza się np. w przypadku działalności sezonowej lub przerwy związanej z koniecznością opieki nad członkiem rodziny. Zawieszenie jest jednak możliwe tylko wtedy, gdy firma nie ma pracowników zatrudnionych na umowę o pracę.

Przepisy wskazują minimalny oraz maksymalny okres, na który przedsiębiorca może zawiesić działalność - od 1 miesiąca do 24 miesięcy (od września 2013 r. osoby sprawujące opiekę nad dzieckiem mogą zawiesić firmę na 3 lata lub nawet na 6 lat, gdy dziecko posiada orzeczenie o niepełnosprawności).

W czasie zawieszenia przedsiębiorca nie musi płacić ubezpieczenia społecznego (jest ono wówczas dobrowolne), nie ma także obowiązku opłacania ubezpieczenia chorobowego, wypadkowego i zdrowotnego. Natomiast w zakresie prawa podatkowego zawieszenie skutkuje zwolnieniem przedsiębiorcy z obowiązku płacenia zaliczek na podatek dochodowy oraz składania deklaracji VAT. Od tej ostatniej zasady istnieje jednak sporo wyjątków.

Samochód firmowy do celów prywatnych - rozliczenie VAT

Skutki w VAT zawieszenia działalności gospodarczej

Przedsiębiorca, który zawiesza działalność gospodarczą, nie musi o tym fakcie informować urzędu skarbowego. Nie składa też VAT-Z, czyli formularza informującego o zaprzestaniu sprzedaży opodatkowanej VAT-em.

Ogólnie, w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej nie ma także obowiązku składania deklaracji VAT. Jeżeli na przykład przedsiębiorca zawiesza firmę na okres od 1 kwietnia 2014 r. do 30 września 2014 r., to ostatnią deklarację przed zawieszeniem działalności składa za marzec (do 25 kwietnia), a pierwszą po wznowieniu działalności za październik (do 25 listopada). W przypadku, gdyby przedsiębiorca rozliczał się kwartalnie w tej sytuacji składałby deklarację za I kwartał (ostatnią przed zawieszeniem), a następnie za III kwartał (pierwszą po odwieszeniu).

Samochód w firmie - zmiany od 1 kwietnia 2014

Zapisz się na nasz newsletter

Trzeba jednak pamiętać, że mimo zawieszenia i tak może pojawić się konieczność złożenia deklaracji VAT. Zwolnienie z obowiązku składania deklaracji w trakcie zawieszenia działalności nie dotyczy m.in.:

1. podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (zakupu towarów do celów działalności na terenie innego kraju unijnego),

2. podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary - w zakresie których są podatnikiem (np. zakup usług reklamowych Google AdWords),

3. okresów rozliczeniowych, za które przedsiębiorca uzyskał przychód opodatkowany VAT-em,

4. okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie trwało tylko przez ich część (np. przez połowę miesiąca).

Sprzedaż samochodu firmowego w 2014 r. a korekta VAT

Przykład:

Przedsiębiorca zawiesił firmę 15 stycznia 2014 r. na 6 miesięcy. W lutym otrzymał natomiast czynsz najmu lokalu biurowego (który podnajmuje innej firmie). W związku z tym przedsiębiorca musi:

- złożyć deklarację za styczeń 2014 r., gdyż zawieszenie nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego (czyli całego stycznia),

- złożyć deklarację za luty (lub I kwartał) oraz składać deklaracje za każdy okres rozliczeniowy, w którym otrzyma zapłatę za czynsz.

Czy w trakcie zawieszenia przedsiębiorca może odliczać VAT?

W trakcie zawieszenia nie można wykonywać działalności gospodarczej, jednak przedsiębiorca ma prawo do podejmowania wszelkich działań niezbędnych do zachowania źródła przychodu. Np. może przyjmować  zaległe należności oraz regulować swoje zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia.

W związku z tym właściciel firmy w trakcie przerwy w działalności nie może zawierać nowych umów, ale ma możliwość odliczania VAT-u z faktur zakupowych dotyczących zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia, m.in. podpisanych umów na telefon, czy internet, opłat za media, rat kredytu, czy leasingu.

W celu rozliczenia podatku z faktur otrzymanych w trakcie zawieszenia działalności można złożyć bieżącą deklarację miesięczną lub kwartalną wraz z wnioskiem o zwrot podatku lub złożyć korektę deklaracji po wznowieniu działalności. Można również złożyć deklarację w trakcie zawieszenia wykazując VAT jako kwotę do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy (po wznowieniu działalności firmy). Jeżeli w trakcie zawieszenia pojawią się wyżej wymienione transakcje przedsiębiorca musi ująć je w ewidencji dla celów VAT.

Metody optymalizacji podatku w firmie

Co z VAT-em, gdy zapadnie decyzja o likwidacji firmy

Jeżeli przedsiębiorca nie planuje dalszego prowadzenia działalności, prędzej czy później pojawia się konieczność zamknięcia firmy, a tym samym rozliczenia VAT. Wówczas bez kontaktu z fiskusem już się nie obejdzie. W takiej sytuacji przedsiębiorca musi dokonać następujących czynności w zakresie podatku VAT:

- Sporządzić spis z natury niektórych rzeczy posiadanych przez firmę na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT-em (czyli zakończenia sprzedaży). „Spis z natury” to po prostu ewidencja.

W tej ewidencji, oprócz towarów handlowych należy ująć pozostałe na dzień likwidacji środki trwałe i wyposażenie firmy (m.in. samochód, sprzęt komputerowy itp.). W spisie muszą znaleźć się jedynie te rzeczy, które dawały prawo do odliczenia VAT przy nabyciu.

- Ustalić wartość składników majątku ujętych w spisie i wyliczyć VAT do zapłaty. Składniki majątku należy wycenić biorąc pod uwagę cenę ich nabycia, ewentualnie koszt wytworzenia. Od wyliczonej ceny VAT należy wyliczyć tak samo, jak w przypadku sprzedaży towaru ujętego w spisie (czyli najczęściej przy zastosowaniu stawki 23%).

- Złożyć w urzędzie skarbowym ostatnią deklarację VAT uwzględniającą podatek za bieżący okres rozliczeniowy (miesiąc, kwartał) oraz podatek wynikający ze spisu z natury wraz z informacją o sporządzonym spisie. Oczywiście, VAT wynikający z deklaracji trzeba zapłacić.

- Złożyć w urzędzie skarbowym formularz VAT-Z stanowiący dla organu podatkowego podstawę do wykreślenia podmiotu z rejestru jako podatnika VAT.

Jeżeli w ciągu 1 roku od dnia zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej były przedsiębiorca dokonał sprzedaży składnika majątku ujętego w spisie, transakcja jest zwolniona z VAT. Także sprzedaż po tej dacie dokonana w ramach majątku prywatnego nie jest opodatkowana VAT-em, ale może wiązać się z koniecznością zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Jak rozliczyć pożyczkę od rodziny na prowadzenie firmy?

Zapraszamy do dyskusji na forum

Sebastian Bobrowski

Dyrektor Finansowy inFakt