Odliczenie VAT od samochodów w firmie - przepisy
Ale na początku krótkie przypomnienie przepisów. Jak wiadomo generalną reguła w podatku VAT jest możliwość obniżenia, kwoty podatku należnego o kwotę (pełną) podatku naliczonego – jeżeli, towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a samego odliczenia dokonuje czynny podatnik VAT (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Owa reguła doznaje wyjątku, przy transakcjach zakupu pojazdu samochodowego, bowiem zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwota możliwego do odliczenia podatku naliczonego wynosi tylko 50% kwoty pierwotnej, tj. kwoty podatku VAT wykazanego na fakturze przy zakupie samochodu.
W zamyśle zapis ten ma na celu uniemożliwić podatnikom dokonanie pełnego odliczenie, przy zakupie, który to posiada duży potencjał do wykorzystywania, do celów innych niż wyłącznie cele działalności gospodarczej. Ustawodawca, stworzył tutaj domniemanie, iż podatnicy, niejako domyślnie będą wykorzystywali pojazdy samochodowe do celów „mieszanych” i w myśl tego ograniczył kwotę podatku do odliczenia. Co więcej, organy podatkowe bardzo szeroko definiują pojęcia wykorzystania pojazdu samochodowego do wspomnianych celów „mieszanych”. Oddajmy głos fiskusowi (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27.04.2021 r., znak: ILPP2-3/4512-1-37/16-12/ST):
„>Mieszane< należy rozumieć, że w odniesieniu do pojazdu wykorzystywanego w działalności gospodarczej istnieje możliwość jego użycia również do celów niezwiązanych z tą działalnością np. do celów prywatnych. Wystarczy przy tym możliwość nawet tylko jednorazowego użycia pojazdu do celów prywatnych, aby uznać, że pojazd może być wykorzystywany w sposób >mieszany<. Nie jest przy tym istotny moment, w którym użycie to ma miejsce podczas całego okresu użytkowania przez podatnika danego pojazdu, żeby uznać ten pojazd za wykorzystywany do celów >mieszanych<.”
Wykorzystywanie samochodu do celów działalności gospodarczej
Natomiast, dogodnym dla podatnika jest fakt, iż powyższe domniemanie jest wzruszalne. Ponieważ, w myśl art. 86a ust. 3 ustawy o VAT, podatnik będzie mógł dokonać pełnego odliczenia podatku VAT w przypadku, gdy pojazdy samochodowe są:
- wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika
Idąc dalej tym tropem, art. 86a ust. 4 ustawy o VAT, uznaje pojazdy samochodowe za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
- sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą
Tym sposobem dotarliśmy do fundamentu problemu, mianowicie podana wyżej przesłanka jest stosunkowo niedookreślona oraz generalna. A przedsiębiorcy często mają wątpliwości czy sposób wykorzystania pojazdów spełnia ustawowe warunki pozwalające na pełne odliczenie VAT.
Przykłady z orzecznictwa i interpretacji
Z przeglądu interpretacji i wyroków wyłaniają się jednak wskazówki ułatwiające dostosowanie się przez podatników do wymogów ustawowych. Poniższe przywołane przykłady powinny pomóc podatnikom rozpoznać okoliczności, które zapewnią uzyskanie prawa do pełnego odliczenia podatku VAT.
Przedstawiciel handlowy
I tak w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11.03.2020 r., znak: I FSK 1470/17, sąd przyznał prawo do pełnego odliczenie podatku VAT, w sytuacji, gdy podatnik udostępniał pojazd samochodowy przedstawicielowi handlowemu, który parkował pojazd poza siedzibą spółki, jak i w miejscu swojego zamieszkania. Jest to niecodzienna sytuacja, ponieważ organy podatkowe oraz sądy zasadniczo uznają, iż fakt parkowania samochodu poza miejscem wykonywania działalności przesądza o jego wykorzystaniu do czynności „mieszanych”, tym samym pozbawiając podatnika prawa do pełnego odliczenia. W tym przypadku, jednak z uwagi na specyfikę wykonywanego zawodu, NSA przyznał prawo do pełnego odliczenia. Oczywiście, ponadto podatnik: prowadził ewidencję przebiegu, określił regulamin użytkowania pojazdu, kontrolował sposób wykorzystania samochodu za pomocą GPS i systemu MAH. Po tak dotrzymanej należytej staranności, sąd nie mógł uznać, że w podanym stanie faktycznym podatnik nie spełnia warunku z art. 86a ust. 4 ustawy o VAT.
Umowa z pracownikiem
Sposób wykorzystania pojazdów samochodowych może być również określony w umowach z pracownikami używającymi samochodów. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27.04.2021 r., znak: ILPP2-3/4512-1-37/16-12/ST, wnioskodawca skorzystał z takiej możliwości. Dodatkowo w umowach wprowadzono klauzule przewidujące kary porządkowe z tytułu niewykonywania lub nieprawidłowego wykonywania obowiązków wprowadzonych polityką użytkowani samochodów, co w oczach fiskusa stanowiło kolejne zabezpieczenie przed wykorzystaniem samochodu do celów „mieszanych”.
Dominik Świercz, konsultant podatkowy w TAXEO Komorniczak i Wspólnicy sp.k.