Projekt decyzji derogacyjnej KE w sprawie obowiązkowej podzielonej płatności
Projekt decyzji derogacyjnej Komisji Europejskiej w sprawie wprowadzenia obowiązkowego mechanizmu split payment w Polsce jest co do zasady zgodny z ze złożonym 15 maja 2018 r. przez Polskę wnioskiem. W tym wniosku Polska zwróciła się do KE o upoważnienie do stosowania odstępstwa od art. 226 dyrektywy VAT w odniesieniu do wymogów związanych z wystawianiem faktur VAT oraz wprowadzenia obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności do dostaw towarów i świadczenia usług podatnych na oszustwa, które to towary i usługi są ogólnie w Polsce objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia oraz odpowiedzialnością solidarną.
Jako, że projekt decyzji jest zgodny z wnioskiem, to należy z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć, że również pozytywna będzie sama decyzja, której należy się spodziewać w najbliższych tygodniach.
W dniu 1 lipca 2018 r. Polska wprowadziła dobrowolny mechanizm podzielonej płatności. Polska uważa jednak, że w obszarach szczególnie narażonych na oszustwa związane z VAT, gdzie nadużycia są wykrywane od lat, jest to niewystarczające. Chodzi o takie sektory gospodarki jak stal, złom, sprzęt elektroniczny, złoto, metale nieżelazne, paliwa i tworzywa sztuczne. Sektory te są w Polsce zasadniczo objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia oraz odpowiedzialnością solidarną.
Zdaniem Polski aby skuteczniej zwalczać oszustwa w VAT trzeba w tych sektorach wprowadzić obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności.
Komisja Europejska uznaje w omawianym projekcie, że jest polski wniosek w tym zakresie jest zgodny z zasadą proporcjonalności. Bowiem wprowadzenie w Polsce obowiązkowej podzielonej płatności dotyczy tylko tych towarów i usług, w odniesieniu do których istnieje obiektywnie duży problem z oszustwami podatkowymi.
Polecamy: Biuletyn VAT
Obowiązkowy split payment w Polsce - zasady
Wprowadzony w Polsce model obowiązkowej podzielonej płatności ma mieć zastosowanie do dostaw towarów i świadczenia usług między podatnikami (tj. między przedsiębiorstwami /B2B/), wymienionych w załączniku do projektu decyzji.
Tak jak do tej pory (w przypadku dobrowolnego systemu podzielonej płatności), także obowiązkowy split payment będzie obejmował wyłącznie elektroniczne przelewy bankowe – nie będzie więc dotyczył innych form płatności.
Aktualnie w Polsce (w modelu dobrowolnej podzielonej płatności) w przypadku nadwyżki podatku naliczonego w stosunku do podatku należnego, wykazanej przez podatnika w deklaracji VAT jako kwota podlegająca zwrotowi, zwrot taki następuje standardowo w ciągu 60 dni na zwykły rachunek podatnika.
Polska zadeklarowała jednak Komisji Europejskiej, że w przypadku transakcji objętych modelem obowiązkowej podzielonej płatności na wniosek podatnika posiadającego zablokowany rachunek VAT zwrot zostanie dokonany w ciągu 25 dni.
Jak dotąd (w modelu dobrowolnym) podatnicy VAT nie będą ponosić kosztów otwarcia i obsługi rachunku bankowego VAT, bowiem rachunek VAT będzie prowadzony przez bank bez prowizji i opłat.
Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności będzie miał zastosowanie do wszystkich podatników VAT – także firm niemających siedziby w Polsce. Podatnicy VAT mający siedzibę za granicą realizujący dostawy określonych towarów i świadczący określone usługi (objęte obowiązkowym split payment) - będą musieli posiadać rachunek VAT prowadzony zgodnie z polskim prawem bankowym. Rachunek ten będzie również dla tych podmiotów bezpłatny.
Komisja Europejska uważa, że obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności obejmujący dostawy towarów i świadczenie usług podatnych na oszustwa może przynieść efekty w walce z oszustwami podatkowymi.
Polska będzie musiała ponadto przedstawić Komisji Europejskiej sprawozdanie na temat wpływu obowiązkowej podzielonej płatności na poziom oszustw związanych z VAT oraz na podatników (w odniesieniu do zwrotów podatku VAT, obciążeń administracyjnych, kosztów dla podatników itp.) osiemnaście miesięcy po wejściu przedmiotowych przepisów w życie w Polsce.
Polecamy: VAT 2019. Komentarz
Wykaz towarów i usług objętych obowiązkowym modelem podzielonej płatności
Obowiązkowy model podzielonej płatności ma być stosowany do dostaw towarów i świadczenia usług wymienionych w załączniku do omawianego projektu decyzji derogacyjnej.
Załącznik ten obejmuje 152 grupy towarów lub usług określonych wg Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2008 r. (PKWiU 2008).
Wśród tych towarów i usług można wymienić przykładowo:
Towary:
- wyroby ze stali (np. rury i przewody rurowe, pręty, kątowniki, kształtowniki), żelazostopy,
- złoto, srebro, platyna (nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu, lub w postaci proszku),
- metale nieszlachetne pokrywane metalami szlachetnymi,
- pozostałe metale nieżelazne (aluminium, ołów, cynk, cyna, miedź, nikiel),
- niektóre wyroby z miedzi i jej stopów,
- procesory elektroniczne,
- komputery, laptopy smartfony, konsole do gier wideo,
- telewizory,
- dyski HDD i SSD,
- cyfrowe aparaty fotograficzne i kamery wideo,
- biżuteria i wyroby jubilerskie,
- odpady, złom, surowce wtórne,
- paliwa napędowe i opałowe, oleje smarowe,
- tusze i tonery do drukarek i fotokopiarek,
- węgiel kamienny i brunatny,
- niektóre części do samochodów i motocykli
Usługi:
- w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych,
- roboty budowlane, wykończeniowe, instalacyjne, konstrukcyjne.
Kiedy obowiązkowy split payment wejdzie w życie w Polsce
Pozytywna decyzja KE, to tylko pierwszy, konieczny warunek wprowadzenia obowiązkowej podzielonej płatności w Polsce. Trzeba będzie jeszcze oczywiście wprowadzić do polskiego systemu VAT nowe przepisy w tym zakresie. Jest prawdopodobne, że KE wyda ostateczną decyzję w tej sprawie jeszcze w lutym 2019 r. Bowiem projekt tej decyzji zakłada stosowanie obowiązkowego mechanizmu split payment w Polsce od 1 marca 2019 r.
Być może MF ma już przygotowany projekt nowelizacji ustawy o VAT w tym zakresie. Nie jest więc wykluczone (przy bardzo dużym pośpiechu legislacyjnym), że nowe przepisy wejdą w życie od 1 marca br. Patrząc jednak realnie nie ma wielkich szans, by w ciągu 2-3 tygodni nowelizacja ustawy o VAT (a zapewne i innych aktów prawnych) przeszła wymaganą prawem procedurę legislacyjną. W listopadzie 2018 roku wiceminister finansów Filip Świtała przewidywał, że obowiązkowy split payment w VAT uda się wprowadzić w I połowie 2019 r. Obecnie trudno podać jakiś bardziej przybliżony termin wdrożenia obowiązkowej podzielonej płatności w ww. branżach, bo póki co jedynym pewnym faktem w tej sprawie jest omawiany projekt decyzji derogacyjnej Komisji Europejskiej.
Na pewno warto zauważyć (i apelować do MF), że przy wprowadzaniu tego typu obowiązkowych mechanizmów trzeba zachować odpowiednie vacatio legis, by podatnicy mogli się przygotować do nowych obowiązków.