Czym jest split payment?
Podzielona płatność to najprościej rzecz ujmując mechanizm polegający na zapłacie za towar/usługę w podziale na część netto ceny sprzedaży, która trafia na rachunek bankowy kontrahenta oraz na część dotyczącą podatku VAT, która trafia na specjalnie wydzielone konto bankowe tzn. rachunek VAT. Bank, czy też inna instytucja finansowa prowadząca konto (np. SKOK), zobowiązani są otworzyć taki rachunek bez odrębnej umowy oraz opłat – zostanie on utworzony dla każdej firmy będącej płatnikiem VAT.
Głównym celem wprowadzenia takiego sposobu płatności jest dalsza praca nad uszczelnieniem systemu podatkowego i likwidacji luki VAT.
Polecamy: JPK_VAT 2018 – Instrukcja wdrożenia
Polecamy: Biuletyn VAT
Problemy z płynnością finansową?
Środki zgromadzone na rachunku VAT przedsiębiorca może wykorzystywać w bardzo ograniczonym stopniu, głównie do zapłaty zobowiązania VAT do urzędu skarbowego lub zapłaty kwoty VAT z faktury otrzymanej od swojego kontrahenta. Projekt przewiduje furtkę dla przedsiębiorców, którzy na formalny wniosek złożony do naczelnika urzędu skarbowego będą mogli otrzymać zablokowaną kwotę i przeznaczyć ją na inne cele niż wskazane w ustawie, jednakże naczelnik będzie miał aż 60 dni na rozpatrzenie wniosku, co w większości przypadków eliminuje sens stosowania tego rozwiązania.
W związku z powyższym, niektóre branże, np. takie które opierają się na niskich marżach przy dużych wolumenach sprzedaży i tym samym dużych obrotach, mogą mieć znaczne problemy z płynnością finansową – otrzymany VAT przed jego zapłatą do urzędu jest formą krótkoterminowej pożyczki. Problem ten dostrzegło Ministerstwo Finansów i wiceminister Paweł Gruza zapowiedział, że MF prowadziło już rozmowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego na temat korzystnej oferty finansowej dla przedsiębiorców. Obecnie ma ona opierać się na istniejących już produktach finansowych BGK:
- Gwarancje de minimis dla mikro-, małych i średnich firm – umożliwiają one zabezpieczenie kredytu obrotowego lub inwestycyjnego.
- Pożyczki dla firm z sektora MŚP przyznawane z regionalnych programów operacyjnych na lata 2014–2020. Przedsiębiorca w tym wypadku podpisuje umowę z akredytowanym przez BGK pośrednikiem finansowym. Kwoty jakie można uzyskać są różne w poszczególnych województwach, ponieważ w każdym z nich pożyczki oferowane są na innych zasadach. Zwykle jest to od 100 tys. do 1–2 mln zł. z bardzo korzystnym oprocentowaniem, średnio od 0,5 do 2 proc. w skali roku, okresem spłaty kilku lat oraz bez żadnych dodatkowych opłat.
Te rozwiązania dotyczą przedsiębiorców, którzy spełnią konkretne warunki umożliwiające skorzystanie z tego finansowania. Jak wiadomo, rynek nie znosi próżni, dlatego zapewne banki komercyjne i inne instytucje finansowe również przedstawią swoją ofertę na kredyty związane ze split payment. Można przypuszczać, że będzie to po prostu zmodyfikowana (lub nie) oferta kredytów obrotowych.
Zawsze musi być marchewka…
Przedsiębiorca korzystający z tego mechanizmu odniesie namacalne korzyści. Po pierwsze, krótszy termin zwrotu nadwyżki podatku VAT wynoszący 25 dni gwarantowany przez Skarb Państwa, o ile przedsiębiorca zdecyduje się na zwrot na rachunek VAT. Po drugie, jeżeli zapłata podatku z rachunku VAT nastąpi w terminie wcześniejszym niż określony dla zapłaty podatku, to kwotę do zapłaty obniża się o kwotę wyliczoną według podanego w ustawie wzoru.
Prócz czysto pieniężnych zachęt przedstawionych wyżej, to do wysokości kwoty odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury, zapłaconej z użyciem mechanizmu przedsiębiorca unika stosowania w stosunku do niego sankcji podatkowych. Stosującego mechanizm przedsiębiorcę uwalnia się od solidarnej odpowiedzialności stosowanej w obrocie tzw. towarami wrażliwymi (np. niektóre wyroby stalowe, paliwa, wyroby elektroniczne). Co więcej, gdy przedsiębiorca ma zaległość w podatku VAT, a w deklaracji za dany okres rozliczeniowym wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynika z faktur zapłaconych z zastosowaniem mechanizmu split payment, to nie stosuje się podwyższonej stawki odsetek karnych. Oczywiście od powyższych ulg są wykluczenia związane z naumyślnym działaniem, np. gdy przedsiębiorca wiedział, że faktura jest wystawiona przez nieistniejący podmiot lub stwierdza niedokonane czynności.
Obecnie dobrowolnie, a może raczej „do czasu”.
Skorzystanie z mechanizmu ma być dobrowolne. Ta dobrowolność leży po stronie nabywcy i to on w momencie dokonania zakupu uruchamia mechanizm. Oczywiście można przypuszczać, że obecne dobrowolne wprowadzenie tego systemu jest tylko testem poprzedzającym obowiązkową podzieloną płatność w przyszłości. Ministerstwo Finansów już zapowiedziało, że będzie zabiegać o obowiązkowy split payment dla wybranych branż. Pojawiają się też głosy, np. od związku zrzeszającego dystrybutorów i producentów elektroniki ZIPSEE Cyfrowa Polska, który ocenia że wprowadzenie tego mechanizmu zlikwiduje problem oszustw VAT w branży. W zasadzie na dzień dzisiejszy jedyną realną przeszkodą we wprowadzeniu obowiązku jest zgoda Komisji Europejskiej.
Dlatego można przypuszczać, że Ministerstwo Finansów, Urzędy Skarbowe i Banki będą testować ten mechanizm, rozwiązywać na bieżąco problemy, które znając historię podobnych wdrożeń na pewno się pojawią, szczególnie w kwestiach informatycznych oraz oswajać przedsiębiorców z mechanizmem, po to by w niedalekiej przyszłości wprowadzić obowiązek jego stosowania.
Piotr Krysztofiak,
Usługi Finansowe Dariusz Kozłowski Piotr Krysztofiak s.c,. Grodzisk Mazowiecki