Czy faktura pro forma może pełnić rolę oferty handlowej?

Autopromocja

W rozumieniu Kodeksu cywilnego tego rodzaju fakturę można potraktować jako ofertę. Przepis art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego wskazuje bowiem, że „oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy”. Faktura pro forma zawiera zaś wszystkie dane, jakie znajdują się w standardowej umowie, tj. oznaczenie stron, przedmiot sprzedaży oraz termin płatności. Tym samym, dokonanie zapłaty przez kontrahenta na podstawie danych zawartych w fakturze pro forma skutkuje zawarciem umowy sprzedaży przez przyjęcie złożonej oferty.

Warto jeszcze zaznaczyć, że faktura pro forma może być ofertą sprzedaży i przyrzeczeniem dostarczenia usługi lub towaru po wskazanej cenie dopiero po uregulowaniu należności (otrzymaniu wcześniejszej zapłaty). Faktura pro forma może w takim wypadku opiewać zarówno na zaliczkę, jak i całą kwotę zamówienia.

Powyższe znajduje również odzwierciedlenie w orzecznictwie zgodnie z którym: “Faktura pro forma to dokument będący zapowiedzią lub propozycją faktury (zwykle faktury VAT). Nie jest dokumentem księgowym. Faktura pro forma pełni rolę oferty handlowej. Teoretycznie i praktycznie, może się zdarzyć, że faktura pro forma nie pokrywa się z fakturą ostateczną. Zatem faktura pro forma jest dokumentem, który jest zapowiedzią, że kiedyś zostanie wystawiona zwykła faktura, lecz nie jest dokumentem księgowym. W obrocie handlowym faktura pro forma pełni jedynie rolę pewnego rodzaju oferty zawarcia umowy sprzedaży towaru lub świadczenia usług. Zapowiada, że w przyszłym okresie zostanie wystawiona właściwa faktura VAT. Ponadto wystawienie faktury pro formy nie zwalnia podatnika z obowiązku wystawienia faktury na zasadach ogólnych, skoro ta nie jest dowodem dokonania transakcji, ani dowodem księgowym, a co za tym idzie na jej podstawie nie ma możliwości ujmowania jej w księgach podatkowych”(III SA/Wa 2559/10 – wyrok WSA Warszawa z dnia 3 grudnia 2010 r.).

Autopromocja

Szkolenie: CIT estoński
warsztat dla księgowych

Sprawdź

Należy również zgodzić się z poglądem, że „faktura pro forma w swojej istocie winna być traktowana jako oferta zawarcia umowy za podaną w niej cenę. Zaakceptowanie warunków w niej wskazanych oznacza w takiej sytuacji przyjęcie oferty i w konsekwencji zawarcie umowy. Oświadczenie woli akceptujące treść oferty może być złożone przez czynności konkludentne (art. 60 KC). W realiach niniejszej sprawy taką czynnością powódki było uiszczenie żądanych przez pozwanego zaliczek stanowiących kwotę wynegocjowanej ceny”(I ACa 920/14 – wyrok SA Białystok z dnia 19 marca 2015 r.).

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Podsumowując, fakturę pro formę możemy traktować jako ofertę w rozumieniu Kodeksu cywilnego, natomiast w chwili dokonania za nią zapłaty dochodzi do akceptacji jej warunków i zawarcia właściwej umowy sprzedaży.

Autor: Agnieszka Trzaska, Prawnik

Kancelaria Prawa Sportowego i Gospodarczego „Dauerman”

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź