Wyjaśnijmy, że nowe regulacje w tym zakresie weszły w życie już 1 listopada 2019 r., ale – co do zasady – będą stosowane dopiero od 1 kwietnia 2020 r. Wprowadza je ustawa z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, opublikowana w Dzienniku Ustaw z dnia 13 września br. (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1751).
Nowe zasady klasyfikacji - PKWiU 2015 i CN
Od 1 kwietnia 2020 r. zmieniają się dotychczasowe zasady klasyfikacji towarów i usług. Od tej daty towary należy klasyfikować według Nomenklatury scalonej, natomiast usługi - według klasyfikacji PKWiU 2015.
Oznacza to zupełnie nowe zestawienie, w związku z czym podatnik będzie zobowiązany ustalić nowy numer PKWiU lub numer CN dysponując starym, według klucza powiązań, a także ustalić właściwą stawkę VAT lub zwolnienie, zgodnie z warunkami ustawowymi ich zastosowania.
Do zmian należy przygotować się odpowiednio wcześniej. Będą one bowiem wymagały od podatników szeregu działań związanym m.in. z aktualizacją systemów księgowych oraz magazynowych, dostosowaniem ewidencji na kasach fiskalnych czy analizą umów z kontrahentami.
Rozliczenia w okresie przejściowym – zasady ogólne
Z dniem 1 kwietnia 2020 r. rozpocznie się stosowanie nowej treści załączników nr 3 i 10 do ustawy o VAT, a więc załączników, w których wymienione są towary i usługi opodatkowane stawkami 8% i 5%.
Jak w związku z tym dokonywać rozliczeń VAT w okresie przejściowym? Otóż, ustawa o VAT określa zasady stosowania stawek VAT oraz zwolnień z VAT w okresach przejściowych towarzyszących zmianom stawek.
Ogólną zasadą wynikającą z przepisów jest to, że w przypadku czynności podlegającej opodatkowaniu, która została wykonana przed dniem zmiany stawki podatku, dla której obowiązek podatkowy powstaje w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, czynność ta podlega opodatkowaniu według stawek obowiązujących dla tej czynności w momencie jej wykonania.
Przykładowo, jeżeli dostawa towaru zostanie zrealizowana w dniu przed wejściem w życie nowych przepisów, to obowiązek podatkowy powstaje w tym właśnie dniu i korzysta ze stawki VAT sprzed nowelizacji, nawet jeżeli faktura i zapłata dokonywane są w kolejnym miesiącu, gdy stawka VAT na dany towar uległa już zmianie.
Usługi w okresie przejściowym
Jeżeli chodzi natomiast o wykonywanie usługi w okresie przejściowym. Szczególne zasady ustalania momentu wykonania usługi mają zastosowanie do czynności, dla których w związku z ich wykonywaniem są ustalane następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, a okres, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, obejmuje dzień zmiany stawki podatku.
Z ustawy o VAT wynika, że czynności takie uznaje się za wykonane:
- w dniu poprzedzającym dzień zmiany stawki podatku - w zakresie jej części wykonywanej do dnia poprzedzającego dzień zmiany stawki,
- z upływem tego okresu - w zakresie jej części wykonywanej od dnia zmiany stawki podatku.
W przypadku natomiast gdy nie jest możliwe określenie faktycznego wykonania części czynności w danym okresie, uznaje się, że czynność jest wykonywana w tym okresie proporcjonalnie.
Oznacza to, że czynności, dla których ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń wykonywane w trakcie zmiany stawki VAT, opodatkowane są częściowo według starych, częściowo zaś według nowych stawek VAT.
Przykładowo, usługa licencji programu komputerowego stanowiącego wyrób medyczny opodatkowana jest obecnie stawką VAT 23%, a po zmianach będzie opodatkowana stawką 8%. A zatem usługa licencji na rok 2020 będzie opodatkowana częściowo według stawki 23%, a częściowo według stawki 8%.
Zaliczki a zmiana stawek VAT
Przejdźmy do kwestii rozliczania zaliczki w okresie przejściowym.
Otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi skutkuje – co do zasady – powstaniem obowiązku podatkowego w odniesieniu do otrzymanej kwoty. Zapłaty takie pozostają opodatkowane według stawki podatku obowiązującej w dniu ich otrzymania (nawet jeżeli czynność, której dotyczą, zostanie wykonana po dniu zmiany stawki).
Polecamy: Nowa matryca stawek VAT
Polecamy: Praktyczny przewodnik po zmianach w VAT. Sprawdź!
Zgodnie bowiem z przepisami ustawy o VAT zmiana stawki podatku w odniesieniu do czynności, która zostanie wykonana w dniu zmiany stawki lub po tym dniu, w związku z którą otrzymano całość lub część zapłaty, nie powoduje zmiany wysokości opodatkowania zapłaty otrzymanej przed dniem zmiany stawki.
Import i WNT
Podobnie jest w przypadku importu towarów oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Dla importu towarów lub WNT wysokość opodatkowania określa się według stawek podatku obowiązujących w dniu powstania obowiązku podatkowego.
W związku z czym, stawką właściwą dla importu towarów oraz WNT jest zawsze stawka podatku właściwa w momencie powstania obowiązku podatkowego.
Podsumowując, podatnik powinien zwrócić szczególną uwagę na to, jak zmiana klasyfikacji i stawek VAT może wpłynąć na dotychczasowy sposób rozliczeń oraz na to, jak nie popełnić błędów przy dokonywaniu rozliczeń w okresie przejściowym. Z tego względu na pewno warto przygotować się do nowych regulacji odpowiednio wcześniej.
Podstawa prawna:
- ustawa z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1751).