Stawki VAT na ciastka
Zawężenie stosowania stawki preferencyjnej wyłącznie do wyrobów ciastkarskich i ciastek z grupy PKWIU 10.71.12, które spełniają odrębny warunek dotyczący terminu przydatności do spożycia, narusza zasadę neutralności podatku VAT i zakazu różnicowania sytuacji towarów podobnych. Nie można różnicować stawek asortymentu towarowego poprzez ustalanie kryterium daty minimalnej trwałości czy terminu przydatności do spożycia. Należy przyjąć, że towary z określonego kodu CN i jego odpowiednika w ramach PKWIU powinny korzystać ze stawki obniżonej także po przekroczeniu wskazanych terminów ważności. A jedynym warunkiem zastosowania stawki obniżonej jest przynależność do kodu CN 1905 90 60 nomenklatury scalonej lub 10.71.12 PKWiU wymienione w poz. 32 załącznika nr 3 do ustawy o VAT.
Tak wynika z ustnego uzasadnienia wyroku WSA w Warszawie z dnia 10 lutego 2014 r., III SA/Wa 2805/13 (na dzień publikacji komentarza pisemne uzasadnienie nie jest dostępne).
Sprawa dotyczyła spółki, będącej producentem wyrobów spożywczych. W ramach swojej działalności spółka dokonywała m.in. dostaw krajowych ciastek owsianych. Przedmiotowe towary klasyfikowane są w pozycji 10.71.12 Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2008 r. oraz w ramach kodu CN 1905 90 60 nomenklatury scalonej. Data minimalnej trwałości tych towarów lub ich termin przydatności do spożycia, oznaczony zgodnie z odrębnymi przepisami jest dłuższy niż 14 i 45 dni i wynosi 12 miesięcy. Spółka od dnia 1 stycznia 2011 r. opodatkowuje dostawy krajowe przedmiotowych towarów 23% stawką podatku VAT.
Na tle powyższego, spółka zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o interpretację, w którym zapytała, czy w stosunku do przedmiotowych dostaw przysługuje jej prawo zastosowania obniżonej 8% stawki VAT?
Przedstawiając swoje stanowisko spółka powołała się na wykładnię Dyrektywy 112, z której wynika, że państwa członkowskie mogą wyznaczać granice stawek obniżonych jedynie poprzez odwołanie do systemu nomenklatury scalonej. Tymczasem ustawa o podatku VAT nie tylko określa kategorię towarów podlegających preferencyjnej stawce podatku VAT w oparciu o klasyfikację PKWiU 2008, (która nie jest oparta nomenklaturze scalonej), ale także uzależnia stosowanie preferencyjnej stawki podatku od spełnienia przez dany towar dodatkowego warunku - daty minimalnej trwałości, która zgodnie z odrębnymi przepisami nie może przekraczać 45 dni, a w przypadku oznaczania tych towarów zgodnie z odrębnymi przepisami wyłącznie terminem przydatności do spożycia.
Powyższe, zdaniem spółki, wskazuje, że przysługuje jej prawo do stosowania 8% stawki podatku VAT do dostawy ciastek owsianych jako towarów z grupowania PKWiU 10.71.12 Wyroby ciastkarskie i ciastka, świeże lub 1905 90 60 nomenklatury scalonej wtedy, gdy data ich minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia przekracza 14 lub 45 dni i wynosi 12 miesięcy.
Ubezpieczenie OC dla nieokreślonego kręgu osób - skutki w PIT
Zakup na raty a obowiązek korekty kosztów
Dywidenda rzeczowa bez CIT dla spółki wypłacającej
Naruszenie zasady neutralności
Dyrektor Izy Skarbowej uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe.
W uzasadnieniu wskazał, iż produkowane przez spółkę wyroby ciastkarskie i ciastka świeże, nie zostały wymienione w poz. 32 załącznika nr 3 do ustawy o VAT jako te, dla których znajdzie zastosowanie obniżona stawka podatku od towarów i usług. Z kolei możliwość powoływania się bezpośrednio na przepisy Dyrektywy istnieje tylko wtedy gdy przepisy krajowe są z nią niezgodne. Organ podkreślił, że w stosowanej dla potrzeb ustawy o VAT Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) zakres rzeczowy większości grupowań obejmujących wyroby został określony zakresem rzeczowym odpowiednich pozycji Nomenklatury Scalonej (CN). Tym samym, z całej gamy wyrobów sklasyfikowanych określonym kodem CN państwo członkowskie może sobie wybrać te produkty, do dostawy których będzie miała zastosowanie obniżona stawka podatku, co oznacza, że do pozostałych będzie miała zastosowanie stawka podstawowa. Zatem podkreślić należy, że PKWiU nie jest klasyfikacją oderwaną od CN.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia zasady neutralności organ wskazał, iż zagrożenie dla tej zasady w przypadku stosowania różnych stawek podatku VAT może powstać tylko wówczas, gdy dotyczy ono towarów lub usług podobnych. Mając powyższe na uwadze należy dowieść, że istnieją różnice pomiędzy towarami opisanymi na wstępie i różnice te wpływają w sposób znaczący na decyzje konsumenta. Towary wskazane przez spółkę, w opinii organu, nie są względem siebie podobne, ani konkurencyjne.
Na powyższą interpretację spółka wniosła skargę do WSA w Warszawie, który przyznał jej rację.
W ustnym uzasadnieniu sąd wskazał, iż zawężenie stosowania stawki preferencyjnej wyłącznie do wyrobów ciastkarskich i ciastek z grupy PKWIU 10.71.12, które spełniają odrębny warunek dotyczący terminu przydatności do spożycia, narusza zasadę neutralności podatku VAT i zakazu różnicowania sytuacji towarów podobnych. Sąd podkreślił, że nie można różnicować stawek asortymentu towarowego poprzez ustalanie kryterium daty minimalnej trwałości czy terminu przydatności do spożycia. Należy przyjąć, że towary z określonego kodu CN i jego odpowiednika w ramach PKWiU powinny korzystać ze stawki obniżonej także po przekroczeniu wskazanych terminów ważności. Jedynym warunkiem zastosowania stawki obniżonej jest przynależność do kodu CN 19059060 nomenklatury scalonej lub 10.71.12 PKWIU wymienione w poz. 32 załącznika nr 3 do ustawy o VAT. Na potwierdzenie swojego stanowiska sąd powołał wyroki NSA z dnia 28 stycznia 2013 r. (sygn. I FSK 697/12) oraz z dnia 16 maja 2013 r. (sygn. I FSK 827/12).
Uzasadnienie w przepisach Dyrektywy i systemie podatku VAT
W omawianym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał na możliwość stosowania przez podatnika stawki obniżonej (8%) w odniesieniu sprzedaży ciastek owsianych, których termin przydatności do spożycia wynosi 12 miesięcy.
W naszej ocenie należy zgodzić się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez WSA w Warszawie, bowiem znajduje ono odzwierciedlenia nie tylko w przepisach Dyrektywy 2006/112/WE w tym zakresie, ale również w fundamentalnych zasadach rządzących podatkiem VAT. Należy bowiem podkreślić, iż stosowanie stawki podstawowej w zakresie określonej kategorii produktów w przypadku, gdy istnieją produkty do nich podobne, których sprzedaż jest opodatkowana stawką obniżoną, może zostać uznane za naruszenie zasady neutralności podatku VAT.
Jednym z przejawów tej zasady jest zakaz opodatkowywania takich samych / podobnych świadczeń (świadczeń spełniających te same potrzeby konsumenta) w różny sposób. Tożsamość bądź podobieństwo świadczeń powinno być oceniane z perspektywy przeciętnego konsumenta.
Dodatkowo warto wskazać, iż tożsame stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w przywołanym przez WSA wyroku z dnia 28 stycznia 2013 r., sygn. I FSK 697/12. W wyroku tym NSA stwierdził naruszenie przepisów unijnych przez krajowego ustawodawcę, który wprowadził do ustawy o VAT nieprzewidziany w nomenklaturze scalonej wzorzec klasyfikacji dla wyrobów ciastkarskich i ciastek tj. uzależnił ich kwalifikację dla celów podatkowych (tutaj poziom stawki VAT) od kryterium okresu przydatności do spożycia.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Mimo, iż tożsame lub zbliżone stanowisko w podobnych sprawach prezentowane jest przez sądy administracyjne w większości przypadków, to jednak w praktyce orzeczniczej pojawiają się wyroki, z których tezami trudno się zgodzić. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 30 października 2013 r., sygn. I SA/Kr 1352/13 wskazał, iż wyroby ciastkarskie i ciastka świeże, których termin przydatności do spożycia nie przekracza 45 dni i wyroby ciastkarskie i ciastka świeże, których termin przydatności do spożycia przekracza 45 dni nie są produktami podobnymi i w związku z powyższym podatnik nie jest uprawniony do stosowania obniżonej stawki VAT w odniesieniu do sprzedaży obu kategorii towarów.
Należy jednak podkreślić, iż praktyka orzecznicza sądów administracyjnych zdaje się utrwalać w tym zakresie na korzyść podatników, czego potwierdzeniem jest chociażby komentowany wyrok, który potwierdza i wyłącznie powiela tezy wcześniej postawione przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Adam Kacprzycki,
Krzysztof Wiński
- konsultanci w Zespole ds. Podatków Pośrednich działu prawno-podatkowego PwC