Podwyższone o 1 punkt procentowy stawki VAT (23% i 8%) powrócą do poziomu sprzed 1 stycznia 2011 r. (tj. do wysokości 22% i 7%), gdy wydatki na obronność nie przekroczą 3% wartości produktu krajowego brutto - PKB (tj. wyniosą 3% lub mniej PKB). Taką informację przekazał 7 listopada 2025 r. - z upoważnienia Ministra Finansów i Gospodarki - Jarosław Neneman, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską.
- Od 2011 roku stawki VAT zostały podwyższone z 22% i 7% do 23% i 8%
- Kiedy stawki VAT wrócą do pierwotnych poziomów?
- Minister Finansów i Gospodarki wyjaśnia: stawki VAT nie spadną, jeżeli wydatki na obronność będą przekraczały 3% PKB
Od 2011 roku stawki VAT zostały podwyższone z 22% i 7% do 23% i 8%
Od 2011 roku w Polsce obowiązuje podwyższona, „tymczasowa” podstawowa stawka podatku od towarów i usług (VAT) w wysokości 23%. Została ona wprowadzona przez rząd PO–PSL w celu zasilenia budżetu państwa w okresie światowego kryzysu finansowego. Również od 2011 r. została podwyższona stawka 7% (do 8%).
Ta podwyżka stawek VAT miała mieć charakter przejściowy i zostać cofnięta, gdy sytuacja finansów publicznych ulegnie stabilizacji. Niestety po upływie piętnastu lat wciąż obowiązuje ten sam podwyższony poziom opodatkowania, mimo że gospodarka wielokrotnie notowała okresy wzrostu, a kryzys, który był pierwotnym uzasadnieniem tej decyzji, dawno już minął. Kolejne rządy utrwalały ten stan, unikając zarówno powrotu do stawki 22%, jak i trwałego wpisania nowej stawki do ustawy o VAT.
Utrzymanie stawek VAT na poziomie 23% i 8% było przedłużane kilkukrotnie na przestrzeni kolejnych lat w drodze nowelizacji ustawy o VAT decyzjami kolejnych Rządów.
Kiedy stawki VAT wrócą do pierwotnych poziomów?
Z pytaniem do Ministra Finansów i Gospodarki o to, czy (i kiedy) stawka podstawowa wróci do poziomu 22%, zwróciła się w październiku 2025 r. jedna z posłanek w interpelacji nr 13053.
Zdaniem posłanki tymczasowość trwająca już piętnaście lat jest trudna do zaakceptowania z punktu widzenia przejrzystości państwa i wiarygodności polityki fiskalnej. Utrzymywanie wyższej stawki VAT w nieskończoność skłania do zadania pytań o sens prawny i moralny takiego stanu rzeczy. Posłanka zauważyła też, że Polska posiada jedną z najwyższych stawek VAT w Unii Europejskiej — wyższą niż w wielu krajach o porównywalnym poziomie rozwoju gospodarczego.
Zdaniem posłanki obywatele mają prawo oczekiwać od rządu jasnej deklaracji, czy i kiedy planuje on powrót do pierwotnej stawki, a jeśli nie, to dlaczego „tymczasowy” charakter wyższej stawki został utrzymany przez tak długi okres. Pytanie o przyszłość podstawowej stawki VAT ma szczególne znaczenie w kontekście inflacji, rosnących kosztów życia oraz konieczności wzmocnienia zaufania obywateli do instytucji państwa,
Minister Finansów i Gospodarki wyjaśnia: stawki VAT nie spadną, jeżeli wydatki na obronność będą przekraczały 3% PKB
Odpowiadając na pytania zawarte w tej interpelacji, Jarosław Neneman, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów (działający z upoważnienia Ministra Finansów i Gospodarki) wskazał że od 2024 r. w przepisach dotyczących podatku VAT istnieje przepis art.146ef ustawy o VAT, zgodnie z którym okres obowiązywania podwyższonych o 1 punkt procentowy stawek VAT jest powiązany z poziomem wydatków przeznaczanych na finansowanie potrzeb obronnych Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis ten został wprowadzony ustawą z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2180).
W myśl tego przepis podwyższone o 1 punkt procentowy stawki VAT (czyli obecne 23% stawki podstawowej i 8% stawki obniżonej) będą stosowane do końca roku, w którym suma precyzyjnie zdefiniowanych w ustawie wydatków na obronność, tj. wymienionych:
- w art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny określonych na ten rok w ustawie budżetowej, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 lipca tego roku, oraz
- w planie finansowym Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych przedłożonym zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny albo projekcie tego planu przedstawionym do zatwierdzenia MinistrowiObrony Narodowej zgodnie z art 42 ust. 2 i 3 tej ustawy, jeżeli plan ten nie został przedłożony zgodnie z art. 42 ust. 4 tej ustawy,
po wyłączeniu planowanych przepływów finansowych w ramach tej sumy wydatków, będzie wyższa niż 3% wartości produktu krajowego brutto określonego zgodnie z art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny.
A zatem ww. stawki VAT (23% i 8%) powrócą do poziomu sprzed 1 stycznia 2011 r. (tj. do wysokości 22% i 7%), gdy wydatki na obronność, o których mowa powyżej, nie przekroczą 3% wartości produktu krajowego brutto (tj. wyniosą 3% lub mniej PKB).
Zdaniem Ministra Finansów i Gospodarki, takie rozwiązanie związane jest z koniecznością zapewnienia finansowania kluczowemu obszarowi, jakim jest obronność kraju, w szczególności w kontekście obecnej sytuacji geopolitycznej. Ponadto wskazany mechanizm zakłada automatyczną zmianę stawek VAT w przypadku spełnienia obiektywnych przesłanek związanych ze stanem finansów publicznych.
Aktualnie Minister Finansów i Gospodarki ani rząd nie mają planów nowelizacji ww. art. 146ef ustawy o VAT. Tym bardziej, że obecnie Polska jest objęta unijną procedurą nadmiernego deficytu, budżet państwa ma problemy i stale rosnący deficyt - zatem decyzje co do ograniczenia części wpływów podatkowych – w przypadku decyzji o powrocie do stawek w wysokości 22% i 7% i nie utrzymywaniu dalej stawek 23% i 8% – powinny być podejmowane z wielką rozwagą.
Minister Finansów i Gospodarki wskazał też, że ewentualne przywrócenie stawek do poziomu przed 1 stycznia 2011 r. (tj. do wysokości 22% i 7%) wiązałoby się z ujemnymi skutkami budżetowymi, których wysokość łącznie szacuje się na ok. 17,26 mld zł w warunkach 2026 r. (12,16 mld zł – skutek obniżenia stawki 23% do 22% oraz 5,1 mld zł – skutek obniżenia stawki 8% do 7%).
Źródło: odpowiedź na interpelację poselską nr 13053 w sprawie przywrócenia podstawowej stawki podatku VAT do poziomu 22%.