Do wydania tej interpretacji Minister został zmuszony dotychczasowym orzecznictwem sądów administracyjnych i niejednolitą praktyką stosowania w tym zakresie prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej.
Na podstawie art. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903, z późn. zm.), ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową, która może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.
Wspólnota mieszkaniowa jest więc jednostką organizacyjną nie mającą osobowości prawnej. Jest ona odrębnym od członków wspólnoty podmiotem praw i obowiązków, a tym samym działając w ramach przyznanej zdolności prawnej, może nabywać prawa i obowiązki do własnego majątku.
Wspólnota mieszkaniowe posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją) właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z tej ustawy.
Przepis art. 13 ust. 1 ustawy o własności lokali wskazuje na dwa rodzaje obowiązków członków wspólnoty mieszkaniowej:
a) związane z nieruchomością wspólną i
b) związane z odrębną własnością lokalu.
Dlatego też właściciele lokali zobowiązani są uczestniczyć w kosztach zarządu związanych z nieruchomością wspólną, na pokrycie których uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat (art. 15 ustawy o własności lokali), oraz ponoszą wydatki związane z utrzymaniem własnych lokali (m.in. za wodę, ciepło, odprowadzanie ścieków, gaz, energię elektryczną).
Polecamy: Ogólne interpretacje podatkowe Ministra Finansów
Wspólnota mieszkaniowa realizując wspólny interes właścicieli występuje w odmiennych rolach:
1. w przypadku nabycia towarów i usług w ramach zarządu nieruchomością wspólną oraz
2. w przypadku nabycia towarów i usług na potrzeby utrzymania poszczególnych lokali właścicieli.
Nabycie dla celów nieruchomości wspólnej
W pierwszym z wyżej wymienionych przypadków wspólnota, będąca jednostką odrębną od właścicieli lokali, nabywając towary i usługi dla celów nieruchomości wspólnej nie wykonuje żadnych czynności na rzecz właścicieli.
W takiej bowiem sytuacji - zdaniem Ministra Finansów - działa ona w imieniu własnym i na własny rachunek, jako podmiot stosunków zobowiązaniowych wynikających z zarządu nieruchomością wspólną, którego działanie jest jedynie finansowane przez właścicieli wyodrębnionych lokali mieszkalnych (m.in. w formie zaliczek, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali), mających udziały w nieruchomości wspólnej.
Stąd odbiorcą nabywanych towarów i usług jest wspólnota mieszkaniowa, jako odrębny od jej członków podmiot praw, i to ona występuje jako ostateczny konsument.
W takim więc zakresie nie świadczy ona żadnych czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług na rzecz właścicieli odrębnych lokali.
W opinii Ministra Finansów uiszczanie przez członków wspólnoty należności tytułem pokrycia kosztów zarządu nieruchomością wspólną nie jest objęte przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.). W konsekwencji brak jest podstaw do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między wspólnotą a jej członkami, w związku z ponoszonymi kosztami zarządu nieruchomością wspólną.
Nabycie na potrzeby utrzymania lokali
W drugim przypadku, gdy wydatki ponoszone są przez właściciela wyłącznie w związku z odrębną własnością lokalu, wspólnota w zakresie nabywanych towarów i usług celem zaopatrzenia poszczególnych lokali występuje zdaniem Ministra w odmiennej roli.
Nabywa bowiem towary i usługi w swoim imieniu jednakże na rzecz właścicieli poszczególnych lokali, którzy dokonują na poczet tych zakupów stosownych wpłat. Tym samym wspólnota zakupując towary i usługi, które następnie przyporządkowuje poszczególnym lokalom, dokonuje ich odsprzedaży właścicielom lokali.
W takiej sytuacji środki uiszczane przez właścicieli poszczególnych lokali na ich utrzymanie stanowią w istocie zapłatę za odsprzedawane im przez wspólnotę towary i usługi. W konsekwencji w odniesieniu do rozliczania wydatków związanych z utrzymaniem poszczególnych lokali, ponoszonych m.in. z tytułu zakupu przez wspólnotę towarów i usług do tych lokali, zastosowanie znajdą przepisy o podatku od towarów i usług.
Zdaniem Ministra Finansów wspólnota dokonując odsprzedaży właścicielom lokali, zakupionych uprzednio w tym celu, towarów i usług związanych wyłącznie z utrzymaniem poszczególnych lokali, działa jako podatnik podatku od towarów i usług. I jeżeli wspólnota nie korzysta ze zwolnienia podmiotowego - dokonywane przez nią czynności w ww. zakresie winny być dokumentowane fakturami, wystawianymi zgodnie z zasadami przewidzianymi w art. 106 ustawy o VAT oraz przepisach do niej wykonawczych.
Polecamy: Zwolnienie podmiotowe z VAT
Minister Finansów zapowiedział (mając na względzie dotychczasową niejednolitość praktyki i interpretacji przepisów prawa podatkowego w tym zakresie), że dokonana omawianą interpretacją wykładnia przepisów prawa podatkowego nie wywołuje konsekwencji wobec rozliczeń pomiędzy wspólnotą mieszkaniową a właścicielami lokali dokonanych uprzednio w sposób odmienny od wyżej przedstawionego.
Czyli wspólnoty nie powinny ponieść konsekwencji, jeżeli przed wydaniem tej interpretacji postępowały inaczej.
Polecamy: Czy fiskus musi respektować tezy orzeczeń sądów administracyjnych?
Źródło: interpretacja ogólna Ministra Finansów z 22 czerwca 2011 r. (nr PT8/033/IO1/AEW/11/PT-571)