Ewidencja księgowa ulgi na złe długi w księgach rachunkowych wierzyciela
Ustawa o VAT daje wierzycielowi prawo (art. 89a ust. 1) skorygowania podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Prawo do korekty dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona. Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, w przypadku gdy wierzytelność nie została uregulowana oraz zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 150 dni od dnia upływu terminu jej płatności, określonego w umowie lub na fakturze. Co ważne, podany wyżej przepis przewiduje prawo wierzyciela do skorzystania z ulgi na złe długi, a nie obowiązek.
Jak ująć w księgach koszty postępowania sądowego
Jak wykazać w księgach wniesienie wkładu niepieniężnego
Przepisy ustawy o VAT (art. 89a ust. 2 i 5) określają jednocześnie warunki, które muszą być spełnione, aby z tego przywileju wierzyciel skorzystał, a mianowicie:
• dostawa towaru lub świadczenie usług są dokonane na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
• na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonywana jest korekta podatku należnego, wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni, a dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
• od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym faktura została wystawiona,
• wierzyciel wraz z deklaracją podatkową, w której dokonał korekty, zawiadomił o tej korekcie właściwego dla siebie naczelnika urzędu skarbowego wraz z podaniem kwot korekty oraz danych dłużnika.
Zobacz wideo-szkolenie „VAT 2013 - ulga na złe długi” dostępne na www.inforfk.pl
Zmniejszenia podstawy opodatkowania i podatku VAT dokonuje się w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie.
PRZYKŁAD
Podatnik AAA wystawił fakturę VAT dla odbiorcy BBB w dniu 23 maja 2013 r. Termin płatności określił na 30 maja 2013 r.
Sytuacja 1 - odbiorca uregulował należność 28 października 2013 r. - podatnik AAA nie będzie mógł pomniejszyć podstawy opodatkowania i podatku VAT należnego za 10.2013 r., pomimo że 150. dzień od upływu terminu płatności przypadł w październiku 2013 r., gdyż do dnia złożenia deklaracji za 10.2013 r. (tj. do 25 listopada) należność została uregulowana.
Sytuacja 2 - odbiorca uregulował należność 15 listopada 2013 r. - tak samo jak w sytuacji 1.
Sytuacja 3 - odbiorca uregulował należność 2 grudnia 2013 r. - podatnik AAA pomniejszy podstawę opodatkowania i podatek VAT należny w deklaracji za 10.2013 r., gdyż uregulowanie należności nastąpiło po złożeniu deklaracji za październik 2013 r.
Czy działka kupiona w celu wybudowania na niej budynku to "materiał"
Zapraszamy na forum Rachunkowość
Ustawa o VAT wskazuje także, co ma zrobić wierzyciel, gdy skorzystał z ulgi na złe długi, a należność została następnie uregulowana. W takim przypadku (art. 89a ust. 4 ustawy o VAT) wierzyciel powinien zwiększyć podstawę opodatkowania i kwotę podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta. W przypadku częściowego uregulowania należności podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego należy zwiększyć w odniesieniu do tej części. W przykładzie 1 wierzyciel skorzystał z ulgi tylko w sytuacji 3 - skorygował podstawę opodatkowania i VAT należny w deklaracji za 10.2013 r. Ponieważ dłużnik spłacił należność w grudniu 2013 r., to w deklaracji za 12.2013 r. wierzyciel zwiększy podstawę opodatkowania i podatek VAT należny o wartość spłaconej należności.
Należy pamiętać, że przepisów o uldze na złe długi od strony wierzyciela nie stosuje się, jeżeli wierzyciel i dłużnik są podmiotami powiązanymi.
Więcej na tena temat w Monitorze Księgowego
PODSTAWA PRAWNA:
• art. 89a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 35
Anna K. Kowal
- biegły rewident, ekspert w zakresie podatków dochodowych i podatku VAT