Jak ująć w księgach koszty postępowania sądowego

Spółki z o.o. często udzielają pożyczek. Problem powstaje wtedy, gdy zapłaty udzielonych pożyczek trzeba dochodzić na drodze sądowej. Koszty postępowania sądowego i koszty zastępstwa procesowego oraz należne odsetki ustawowe i karne w związku z dochodzeniem zwrotu należności z tytułu udzielonych pożyczek powinny być ujęte w księgach zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości.

Autopromocja

Koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki. W sprawach dotyczących należności pieniężnych skierowanych na drogę sądową pobierana jest opłata stosunkowa. Jej wysokość zależy od kwoty należności objętej zaskarżoną decyzją - stanowi ona 5% wartości, nie może być jednak niższa niż 30 zł i wyższy niż 100 000 zł.

W sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się od pozwu opłatę stałą, zależną od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy:

• do 2000 zł - 30 zł,

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

• ponad 2000 zł do 5000 zł - 100 zł,

• ponad 5000 zł do 7500 zł - 250 zł,

• ponad 7500 zł - 300 zł.

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Postępowanie uproszczone jest obligatoryjne. Oznacza to, że nawet bez wiedzy i woli powoda sąd skieruje sprawę do tego trybu postępowania. Wnosząc pozew, sędzia przewodniczący dokona oceny, czy sprawa kwalifikuje się do postępowania uproszczonego. W razie pozytywnej odpowiedzi zostanie ona skierowana właśnie do tego trybu.

Wydatki obejmują:

• koszty podróży strony zwolnionej od kosztów sądowych związane z nakazanym przez sąd jej osobistym stawiennictwem,

• zwrot kosztów podróży i noclegu oraz utraconych zarobków lub dochodów świadków,

• wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie,

• wynagrodzenie należne innym osobom lub instytucjom oraz zwrot poniesionych przez nie kosztów,

• koszty przeprowadzenia innych dowodów.

Koszty te należy ujmować na koncie „Pozostałe koszty operacyjne”, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości. Poniesione przez spółkę koszty w związku ze skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego, a także koszty zastępstwa procesowego należy ujmować w księgach rachunkowych zapisem:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne”,

Ma „Rachunki bankowe”.

Koszty opłat sądowych ujęte na koncie „Pozostałe koszty operacyjne” stanowią koszty uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

Jak ująć w księgach rachunkowych rezerwy na świadczenia pracownicze

Jak w sprawozdaniu wykazać zwrócone wadium

Zapraszamy na forum Rachunkowość

Jeżeli na podstawie prawomocnego wyroku sądowego koszty zastępstwa procesowego oraz inne koszty sądowe, w tym odsetki, zostaną zasądzone na rzecz wierzyciela, to zwiększają one zadłużenie kontrahenta. Ewentualny zwrot takich wydatków przez dłużnika ujmowany jest jako pozostałe przychody operacyjne (konto „Pozostałe przychody operacyjne”).

Pod datą skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego wskazane jest przeniesienie kwoty roszczenia z konta rozrachunkowego dłużnika na konto „Należności dochodzone na drodze sądowej”.

W księgach ujmuje się to następującym zapisem:

Wn „Należności dochodzone na drodze sądowej”,

Ma „Pozostałe przychody operacyjne”.

Co zrobić z kilkugroszowymi zobowiązaniami na dzień bilansowy

Jak zaklasyfikować zdarzenia po dacie bilansu

Na koncie „Należności dochodzone na drodze sądowej” ewidencjonowane są wszelkie nieprzedawnione należności, roszczenia, kary i odszkodowania dochodzone na drodze powództwa sądowego do czasu otrzymania prawomocnego wyroku sądowego. Na koncie tym należy wykazać zarówno należność główną, jak i odsetki od nieterminowej zapłaty. Jednostka powinna prowadzić konta analityczne umożliwiające ustalenie na dany dzień kwot roszczeń dochodzonych na drodze sądowej według poszczególnych dłużników i walut.

Przeksięgowanie należności odbywa się zapisem:

Wn „Należności dochodzone na drodze sądowej”,

Ma „Rozrachunki z dostawcami”.

Konto „Należności dochodzone na drodze sądowej” jest kontem bilansowym aktywnym i może wykazywać wyłącznie saldo Wn (debetowe). W bilansie jest ono wykazywane w pozycji B.II.2 lit. d) „Należności krótkoterminowe od pozostałych jednostek dochodzone na drodze sądowej”.

Jeżeli jednostka ocenia, że w najbliższym czasie (przykładowo w ciągu półrocza) spłata należności spornych, niepokrytych zabezpieczeniami, nie jest prawdopodobna, powinna pod datą skierowania pozwu do sądu utworzyć na nie odpis aktualizujący. Jeśli natomiast uzna, że sytuacja dłużnika jest dobra i istnieje pewność odzyskania należności w pełnej kwocie, nie musi tworzyć odpisu. Stosownie do art. 35b ustawy o rachunkowości wartość należności aktualizuje się, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa jej zapłaty. Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych, zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizujący. Drugostronnie ujmuje się je na koncie „Odpisy aktualizujące wartość należności”. Jeżeli przyczyna, dla której utworzono odpis, ustała, to rozwiązanie odpisu aktualizującego odnosi się w ciężar konta „Pozostałe przychody operacyjne” lub „Przychody finansowe”. W bilansie saldo konta „Odpisy aktualizujące wartość należności” koryguje wartość należności figurującą jako saldo konta „Należności dochodzone na drodze sądowej”.

Jak długo przechowywać księgi rachunkowe

Jak wykazać w księgach nabywanie rzeczowych aktywów trwałych w drodze wymiany

Dla celów podatkowych odpisy aktualizujące nie stanowią kosztów uzyskania przychodu. Za koszt uzyskania przychodów mogą być jednak uznane odpisy aktualizujące wartość należności od tej części należności, która była uprzednio zaliczona do przychodów należnych, a jej nieściągalność została uprawdopodobniona (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 26a updop oraz art. 23 ust. 1 pkt 21 updof).

Więcej na ten temat w Biuletynie Głównego Księgowego

Patrycja Mikuła

konsultant

• art. 35b, 39 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1223; ost.zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 1342

• ustawa z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594; ost.zm. Dz.U. z 2012 r. poz. 1101