Podatki a koszty uzyskania przychodu
Podatek dochodowy nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Podobnie mówi ogólna zasada dotycząca VAT-u, ale w jego przypadku przepisy przewidują pewną liczbę wyjątków. Dotyczą one ściśle określonych grup przedsiębiorców oraz wąskiego zakresu zdarzeń gospodarczych. Poniżej opisanych jest 5 sytuacji, w których VAT może stanowić koszt uzyskania przychodu.
1. Zakupy przedsiębiorców zwolnionych z VAT
Niektórzy przedsiębiorcy korzystają ze zwolnień z podatku VAT ze względu na wielkość sprzedaży lub wykonują działalność zwolnioną z opodatkowania (np. pośrednictwo finansowe, usługi psychologiczne). Z uwagi na zwolnienie z VAT, kwota podatku od towarów i usług nie może zostać odliczona ani zwrócona, a zatem zwiększa wartość zakupionego towaru, usługi lub innych zakupów powiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (również środków trwałych). W związku z tym, w przypadku tych przedsiębiorców kosztem uzyskania przychodu są wydatki w kwotach brutto.
2. Zakupy przedsiębiorców prowadzących sprzedaż mieszaną (rozliczających VAT według proporcji)
Przedsiębiorcy, którzy wykonują jednocześnie działalność opodatkowaną i zwolnioną (mieszaną), są zobowiązani rozliczyć proporcjonalnie te zakupy, które służą obu rodzajom działalności. Procent który przypada na działalność opodatkowaną podlega odliczeniu, zaś pozostała część podatku VAT może stanowić koszt uzyskania przychodu.
Czy wydatek na flagę narodową zaliczymy w koszty
Co decyduje o momencie powstania kosztów
3. Zakupy podatników VAT, które nie dają prawa do odliczenia VAT-u
Według ogólnej zasady, firmy zarejestrowane jako podatnicy VAT mają prawo pomniejszać VAT od zakupów o VAT od sprzedaży. Są jednak pewne wyjątki, w których zarejestrowany podatnik VAT nie może tego dokonać. Wówczas zapłacony podatek stanowi koszt uzyskania przychodu (faktura zakupowa jest kosztem w kwocie brutto). Sytuacja ta dotyczy nabycia:
- paliwa wykorzystywanego do napędu samochodów osobowych i pojazdów o ładowności do 3,5 tony (benzyna, olej napędowy, gaz ziemny),
- usług hotelowych,
- usług gastronomicznych (oprócz sytuacji, gdy przewoźnik nabywa gotowe posiłki przeznaczone dla pasażerów).
W tym kontekście warto wiedzieć, że zakup usług hotelowych lub gastronomicznych nie stanowi kosztów uzyskania przychodu, jeżeli wydatki te kwalifikują się do tzw. reprezentacji. Np. w kosztach firmowych nie można ująć obiadu z kontrahentem lub zakupu alkoholu. Zasada ta automatycznie uniemożliwia ujęcie VAT-u w związku z tymi zakupami jako kosztu uzyskania przychodu.
4. Zakup samochodu osobowego przez podatnika VAT
VAT może stanowić koszt firmowy również wówczas, gdy podatnik VAT nabywa samochód osobowy „na firmę” - wówczas przepisy pozwalają na odliczenie 60% VAT-u (nie więcej niż 6000 zł). Pozostała część podatku VAT powiększa wartość początkową samochodu i poprzez amortyzację jest ujmowana w kosztach uzyskania przychodu.
Analogiczna sytuacja dotyczy leasingu, dzierżawy lub najmu samochodu osobowego. Odliczyć można tylko 60% kwoty podatku VAT (maksymalnie 6000 zł) od wartości zawartej umowy. Pozostała część VAT-u zwiększa wartość zapisywanych w kosztach rat leasingowych lub opłat za najem lub dzierżawę samochodu.
5. VAT jako koszt w przypadku importu usług
Podatek VAT należny może być kosztem uzyskania przychodu także w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Dzieje się tak wówczas, gdy podatek VAT naliczony w związku z importem opłaca przedsiębiorca zwolniony z VAT, który nie może tego VAT-u odliczyć.
Takie zdarzenie gospodarcze przed 2013 r. było dokumentowane fakturą wewnętrzną. Obecnie nie ma takiego obowiązku, ale nie zmienia to możliwości ujęcia zapłaconego podatku VAT w kosztach firmowych.
Które wydatki na edukację można zaliczyć do kosztów
Jak rozliczyć koszty ubezpieczenia
Inne opłaty i podatki, które mogą stanowić koszty uzyskania przychodu
Oprócz podatku VAT, także inne podatki płacone przez przedsiębiorców mogą stanowić koszt uzyskania przychodu. Można wymienić m.in.:
- podatek od nieruchomości użytkowanych na potrzeby działalności gospodarczej oraz nieruchomości oddanych w dzierżawę lub użytkowanych na podstawie umowy użyczenia,
- podatek od czynności cywilnoprawnych opłacany od umów spółki, sprzedaży itp., (np. przy zakupie samochodu lub innej rzeczy służącej prowadzeniu działalności gospodarczej od osoby prywatnej, na podstawie umowy kupna - sprzedaży),
- podatek akcyzowy (poza przypadkami, gdy przedsiębiorca musi opłacić akcyzę od braków w wyrobach akcyzowych),
- podatek od środków transportowych (przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność transportową zobowiązani są do opłacania podatku od używanych środków transportu, podatek ten stanowi koszt uzyskania przychodu).
Ponadto, w kosztach uzyskania przychodu można ujmować zapłacone składki społeczne ZUS (alternatywnie, składki społeczne ZUS - oprócz opłaty na Fundusz pracy - można odjąć od podstawy opodatkowania). Inne opłaty, które mogą stanowić koszty uzyskania przychodu jeśli są związane z prowadzoną działalnością, to np. abonament RTV, opłaty ZAIKS, opłata za korzystanie ze środowiska, opłata za psa, itp. Wszystkie wymienione wydatki są kosztem jedynie wówczas, gdy są zapłacone. Dokumentem na podstawie, którego są księgowane w KPiR jest potwierdzenie zapłaty danej należności.
Sebastian Bobrowski
Dyrektor Finansowy inFakt