Ewidencja przychodów ryczałtowców - aktualny stan prawny
Aktualnie obowiązuje w tym zakresie rozporządzenie Ministra Finansów z 17 grudnia 2002 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 701). Rozporządzenie to jest wydane na podstawie art. 16 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 43, z późn. zm.) i określa:
- sposób prowadzenia ewidencji,
- szczegółowe warunki, jakim powinna odpowiadać ewidencja, aby stanowiła dowód w postępowaniu podatkowym,
- sposób dokumentowania przychodów
- sposób obliczania należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, oraz
- sposób prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Warto podkreślić, że ww. rozporządzenie nie zmieniło się od maja 2013 r., co stanowi sporą rzadkość w polskim systemie podatkowym.
Ryczałt ewidencjonowany - zmiany od 2021 roku
Od początku 2021 roku mają obowiązywać liczne zmiany w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Zmiany te wynikają z rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 642). Zmiany mają polegać m.in. na obniżeniu niektórych stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz ujednoliceniu wysokości ryczałtu dla większości usług najmu oraz usług związanych z zakwaterowaniem.
Od 1 stycznia 2021 r. nastąpi obniżenie niektórych stawek ryczałtu: stawka 20% zostanie obniżona do poziomu 17%, natomiast stawka 17% – do poziomu 15%. Ponadto, w zakresie niektórych usług wprowadzona zostanie dodatkowa stawka (12,5%), która obowiązywać będzie po przekroczeniu limitu 100 tys. zł przychodu.
Nowy wzór ewidencji przychodów
W związku z wyżej wskazanymi zmianami, konieczne stało się określenie nowego wzoru ewidencji przychodów, który uwzględnia nowe stawki ryczałtu, tj. 15% oraz 12,5%.
Nowy wzór ewidencji przychodów w ryczałcie ewidencjonowanym od 1 stycznia 2021 roku - projekt
Ponadto, we wzorze tym dodano wyjaśnienie, co do kolumny „Uwagi”. Zgodnie z art. 15 ust. 1a ustawy o ryczałcie, podatnicy będący przedsiębiorcami żeglugowymi w rozumieniu ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym oraz podatnicy będący przedsiębiorcami okrętowymi w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych prowadzący działalność opodatkowaną odpowiednio podatkiem tonażowym albo zryczałtowanym podatkiem od wartości sprzedanej produkcji oraz inną działalność opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych są obowiązani w ewidencji wyodrębnić przychody podlegające opodatkowaniu odpowiednio podatkiem tonażowym albo zryczałtowanym podatkiem od wartości sprzedanej produkcji i ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Omawiany projekt uzupełnia opis kolumny we wzorze ewidencji pt. „Uwagi”, poprzez wskazanie, że podatnicy wypełnią dyspozycję powołanego wyżej przepisu, wpisując wymagane dane w tej kolumnie.
Pozostałe zmiany
Oprócz nowego wzoru ewidencji, projekt rozporządzenia zmieniającego zawiera jeszcze inne zmiany.
Warto tu wymienić m.in.:
- uchylenie przepisu umożliwiającego prowadzenie wspólnej ewidencji przez małżonków osiągających przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1a ustawy o ryczałcie, tj. z tzw. najmu prywatnego oraz
- uchylenie przepisu dotyczącego dokumentowania zapisów w ewidencji w przypadku osiągania przychodów z tzw. najmu prywatnego;
Zmiany te mają charakter porządkowy, gdyż na mocy art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2159), zmienił brzmienie art. 15 ust. 3 ustawy o ryczałcie, dotyczącego prowadzenia ewidencji przychodów. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, obowiązek prowadzenia ewidencji – począwszy od 2019 r. – nie dotyczy podatników osiągających przychody z tzw. najmu prywatnego.
- dostosowanie treści § 3 ust. 2 i § 11 rozporządzenia do przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, polegające na zamianie wyrazu „obrót” na „sprzedaż” w zakresie prowadzonej ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej;
- zmiana przepisu § 10 rozporządzenia regulującego zasady prowadzenia ewidencji w formie elektronicznej - likwidacja obowiązku comiesięcznego drukowania ewidencji przychodów prowadzonej przy użyciu komputera; Wystarczające będzie przeniesienie treści ewidencji na informatyczny nośnik danych zapewniający trwałość zapisu informacji. Nowe rozwiązanie jest analogiczne do obowiązującego już przy prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
- dostosowanie przepisów rozporządzenia do nowej struktury organów w ramach Krajowej Administracji Skarbowej. W związku z tym użyte w różnych odmianach w § 13 w ust. 3 w pkt 1 i 3 rozporządzenia wyrazy „naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej”, zastępuje się wyrazami „organ podatkowy”.
- ponadto, obowiązujący obecnie przepis § 13 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia, nie uwzględnia obowiązującej aktualnie procedury kontroli celno-skarbowej, w związku z którą kontrolowanemu przysługuje prawo złożenia korekty deklaracji po wszczęciu kontroli w terminie 14 dni od wszczęcia tej kontroli. Złożona w tym terminie korekta deklaracji (w tym przypadku deklaracji PIT-28/PIT-28S) będzie skuteczna prawnie. Powstaje jednak rozdźwięk pomiędzy uznaniem deklaracji za prawnie skuteczną a brakiem możliwości oceny ewidencji przychodów, będącej podstawą sporządzenia tej deklaracji, za rzetelną i niewadliwą (vide zapis – „przed rozpoczęciem kontroli”). Kwestia stwierdzenia rzetelności i niewadliwości ewidencji przychodów jest istotna dla podatników z uwagi na odpowiedzialność karną skarbową za jej prowadzenie w sposób nierzetelny lub wadliwy.
W związku z powyższym, proponowana jest następująca zmiana brzmienia § 13 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia, analogicznie, jak w przypadku prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów:
„3) podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w ewidencji przed rozpoczęciem kontroli przez organ podatkowy lub w terminie, w którym podatnikowi przysługuje uprawnienie do skorygowania deklaracji na podstawie art. 62 ust. 4 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 505, 568, 695, 1087 i 1106), lub”;
Rozporządzenie zmieniające ma wejść w życie 1 stycznia 2021 r.