Aktualizacja! Omawiany projekt został w błyskawicznym tempie przyjęty 26 maja 2021 r. przez Radę Ministrów (wbrew zapisanemu w Wykazie prac legislacyjnych planowanemu terminowi). Zgodnie z komunikatem rządu "Nowe rozwiązania mają wejść w życie od 1 października 2021 r., z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obwiązywać w innych terminach." Pierwotnie zapowiadano, że zmiany wejdą w życie w styczniu 2022 r.
Pakiet SLIM VAT 2 - dalsze upraszczanie i uszczelnianie VAT
Celem kolejnych zmian w VAT ma być dalsze uproszczenie rozliczania przez podatników podatku od towarów i usług. Pierwsza inicjatywa o tym charakterze, czyli pakiet Slim VAT, przeszła już proces legislacyjny i weszła w życie jako ustawa z 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.
Zdaniem Ministerstwa Finansów wprowadzone w ostatnich latach rozwiązania prawne i informatyczne w zakresie rozliczeń podatkowych usprawniają dokonywanie tych rozliczeń przez podatników oraz ułatwiają prowadzenie procesów ich weryfikacji przez organy podatkowe. Ewidentny postęp technologiczny w rozliczaniu podatków oraz wprowadzenie narzędzi analitycznych i zabezpieczających przed nadużyciami w VAT, w tym takich jak JPK_VAT, STIR, SENT, MPP (mechanizm podzielonej płatności), system kas on-line, tzw. white lista, umożliwiających Szefowi KAS sprawną weryfikację rozliczeń podatników, przyczynił się do uszczelnienia rozliczeń i poboru podatku od towarów i usług.
Wprowadzone w ostatnich latach narzędzia uszczelniające VAT oraz związane z tym efekty w zakresie walki z nadużyciami w VAT, pozwoliły na weryfikację rozwiązań dotyczących rozliczania VAT, w niektórych przypadkach obowiązujących od 2004 r. Celem przeprowadzonego audytu tych rozwiązań było wyeliminowanie obciążeń administracyjnych w zakresie rozliczania podatku VAT po stronie podatników.
Pakiet Slim VAT 2 wpisuje się również w odpowiedź na postulaty przedsiębiorców kierowane do Prezesa Rady Ministrów oraz do Ministerstwa Finansów w związku z potrzebą przeciwdziałania negatywnym skutkom społeczno-gospodarczym pandemii COVID-19.
Jakie zmiany w VAT wprowadzi pakiet Slim VAT 2?
1. Wprowadzona zostanie regulacja, która w przypadku eksportu towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów określać będzie wyraźnie, której dostawie należy przypisać wysyłkę lub transport.
2. Zlikwidowany zostanie warunek uzależniający dokonanie odliczenia podatku naliczonego w tym samy okresie, w którym wykazano podatek należny, od wykazania VAT należnego w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Będzie to implementacja do polskiego porządku prawnego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-895/19 A..
3. Nastąpi umożliwienie podatnikowi rozliczającemu podatek z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej dokonanie korekty deklaracji w sytuacji gdyby podatnik w pierwotnej deklaracji nie rozliczył w prawidłowej wysokości podatku,
4. Zajdą kolejne zmiany w rozliczaniu ulgi na złe długi - póki co nie wiadomo jeszcze na czym będą polegać.
5. Nastąpią zmiany definicji „państwa członkowskiego” oraz „terytorium Unii Europejskiej”.
Wskutek Brexitu i zakończenia z dniem 31 grudnia 2020 r. okresu przejściowego przepisy UE w dziedzinie podatku VAT nie mają już od 2021 roku zastosowania do Zjednoczonego Królestwa i w Zjednoczonym Królestwie. W relacjach pomiędzy państwami członkowskimi UE i Zjednoczonym Królestwem nie występują obecnie takie transakcje, jak wewnątrzwspólnotowa dostawa / nabycie towarów oraz sprzedaż wysyłkowa. Wyjątkiem jest jednak terytorium Irlandii Północnej, gdzie nadal obowiązują unijne regulacje dotyczące podatku VAT w odniesieniu do towarów. Pomimo, iż umowa o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE ma walor bezpośredniej skuteczności, za zasadne uznano wprowadzenie stosownych zmian legislacyjnych, z których jasno wynikałoby, w jaki sposób przepisy z zakresu podatku od towarów i usług będą stosowane w relacjach z Wielką Brytanią i Irlandią Północną po 31 grudnia 2020 r. Dlatego zmodyfikowane zostaną definicje „państwa członkowskiego” oraz „terytorium Unii Europejskiej”.
6. Zmiany będą też dotyczyć 100% odliczeń od wydatków na samochody (wydłużenie terminu na złożenie informacji o poniesieniu pierwszego wydatku na pojazd samochodowy wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika), w powiązaniu z momentem złożenia JPK za zakończony okres.
7. W zakresie odliczenia VAT po upływie terminu na odliczenie na „bieżąco”, nastąpi rozszerzenie liczby okresów rozliczeniowych w których podatnik będzie mógł dokonać odliczenia przez korektę deklaracji.
8. Opcjonalnie zostanie dopuszczona możliwość składania zgodnego oświadczenia dostawcy i nabywcy o wyborze opodatkowania nieruchomości w akcie notarialnym.
9. Uregulowana zostanie kwestia uwalniania środków przeksięgowanych z zamykanego rachunku VAT na tzw. rachunek techniczny.
10. Wprowadzona ma być też możliwość wydania zgody na uwolnienie środków z rachunku VAT jeżeli posiadane przez podatnika zaległości podatkowe zostały odroczone lub rozłożone na raty.
Zmiany w Prawie bankowym dotyczyć będą:
- konsolidacji środków na rachunku VAT,
- możliwości przeznaczenia środków zgromadzonych na rachunku VAT na uregulowanie składki na ubezpieczenie rolników,
- realizacji uwalniania środków z rachunków technicznych.
Kiedy zmiany w VAT wejdą w życie?
Planowany termin przyjęcia omawianego projektu przez Radę Ministrów i skierowania do Sejmu to III kwartał 2021 r. Zmiany mają wejść w życie w styczniu 2022 roku - tak przynajmniej deklarował wiceminister finansów Jan Sarnowski w komunikacie z 28 kwietnia 2021 r. opublikowanym na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. W komunikacie tym informowano, że zmiany pod zbiorczym hasłem SLIM VAT 2 podzielono na 5 obszarów:
- prostsze fakturowanie,
- przyjazne odliczanie VAT,
- VAT w obrocie międzynarodowym – korzyści i pewność prawa,
- VAT – łatwiejszy obrót nieruchomościami,
- poprawa płynności w MPP i ulga złe długi.
- SLIM VAT 2 to pakiet 15 uproszczeń w rozliczeniu podatku VAT. Podatnicy nie będą już musieli wskazywać choćby przyczyny korekty faktur, zrezygnujemy także z duplikatów faktur jako instytucji obowiązkowych. Wydłużymy również możliwość wystawienia faktury z 30 do 60 dni przed dostawą towarów, wykonaniem usługi czy otrzymaniem zaliczki. Większość rozwiązań realizowana będzie poprzez zmiany o charakterze ustawowym. Projekt jest już gotowy, czeka na wpis do wykazu prac Rady Ministrów. Proponowane zmiany wejdą w życie w styczniu 2022 r. Jeśli uproszczenie można wprowadzić rozporządzeniem, a tak jest w przypadku uznania biletu za fakturę, wdrażamy je znacznie szybciej – informował 28 kwietnia wiceminister finansów Jan Sarnowski.
Zmiany w fakturowaniu
Częścią pakietu SLIM VAT 2 jest także projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie wystawiania faktur. Pisaliśmy już na ten temat w artykule: Bilet jednorazowy za przejazd jako faktura - znika limit kilometrów.
oprac. Paweł Huczko