Teza wyroku
Zgodnie z tezą tego wyroku art. 110 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) należy interpretować w ten sposób, że:
1) postanowienie to nie stoi na przeszkodzie temu, aby państwo członkowskie ustanowiło podatek od pojazdów samochodowych obciążający:
- używane przywożone pojazdy przy ich pierwszej rejestracji w tym państwie członkowskim i
- pojazdy już zarejestrowane w tym państwie członkowskim przy pierwszym przepisaniu prawa własności tych drugich pojazdów w tymże państwie,
2) postanowienie to stoi na przeszkodzie temu, aby to państwo członkowskie zwolniło z tego podatku pojazdy już zarejestrowane, za które uiszczony został obowiązujący wcześniej podatek, który nie został zwrócony, a co do którego orzeczono, że jest niezgodny z prawem Unii.
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Stan faktyczny
Opisywany wyrok zapadł w w trybie prejudycjalnym na skutek wniosku złożonego w ramach sporu pomiędzy Vasilem Budișanem a departamentalnym organem ds. finansów publicznych w Cluj (Rumunia),
Pan Budișan nabył w 2013 r. nabył używany samochód, zarejestrowany początkowo w Niemczech. Aby zarejestrować ten samochód w Rumunii, p. Budișan musiał uiścić na rzecz rumuńską opłatę środowiskową od pojazdów silnikowych. Jednak po uiszczeniu tej opłaty podatnik wystąpił do sądu o zwrot tej opłaty, jako niezgodnej z art. 110 TFUE. Sąd pierwszej instancji oddalił tę skargę, a sąd apelacyjny, do którego podatnik zaskarżył wyrok sądu pierwszej instancji, zwrócił się z pytaniami prejudycjalnymi do TSUE w kontekście ww. rumuńskiej opłaty środowiskowej.
Pytania te dotyczyły kwestii, czy art. 110 TFUE pozwala, aby:
- z jednej strony państwo członkowskie ustanawiało podatek od pojazdów samochodowych obciążający przywożone pojazdy używane przy ich pierwszej rejestracji w tym państwie członkowskim oraz pojazdy już w nim zarejestrowane przy pierwszym przepisaniu ich prawa własności w tymże państwie, a
- z drugiej strony, aby to państwo członkowskie zwalniało z tego podatku pojazdy już zarejestrowane, za które został uiszczony podatek obowiązujący wcześniej i który nie podlegał zwrotowi, jeżeli rezydualna kwota tego ostatniego podatku uwzględniona w wartości rzeczonych pojazdów jest niższa od kwoty nowego podatku.
Argumentacja TSUE - neutralność podatkowa w UE
Przede wszystkim TSUE przypomniał, że celem art. 110 TFUE jest zapewnienie swobodnego przepływu towarów między państwami członkowskimi w warunkach niezakłóconej konkurencji. Zmierza on do wyeliminowania wszelkich form ochrony mogącej wynikać z nakładania dyskryminujących podatków wewnętrznych na towary pochodzące z innych państw członkowskich.
Dlatego art.110 TFUE (akapit pierwszy) zakazuje każdemu państwu członkowskiemu poddawania produktów pochodzących z innych państw członkowskich opodatkowaniu wewnętrznymi podatkami, wyższymi niż te, które obciążają podobne produkty krajowe.
TSUE wskazał również, że z utrwalonym orzecznictwem, używanymi pojazdami samochodowymi pochodzącymi z innych państw członkowskich, które stanowią „produkty innych państw członkowskich” w rozumieniu art. 110 TFUE, są pojazdy wystawione do sprzedaży w państwach członkowskich innych niż dane państwo członkowskie i które mogą, w wypadku zakupienia przez rezydenta tegoż państwa członkowskiego, zostać przywiezione i dopuszczone do ruchu w tym państwie członkowskim.
Natomiast podobnymi pojazdami krajowymi, które stanowią „produkty krajowe” w rozumieniu art. 110 TFUE, są używane pojazdy samochodowe tego samego rodzaju, mające takie same właściwości i w takim samym stopniu zużyte, wystawione do sprzedaży w tym państwie członkowskim.
Dlatego nie ma potrzeby badania neutralności wymaganej przez art. 110 TFUE, biorąc pod uwagę pojazdy samochodowe dopuszczone do ruchu w Rumunii, które nie są wystawione do sprzedaży. Zdaniem TSUE już z uwagi na sam fakt, że pojazdy te nie są dostępne na rynku pojazdy te nie konkurują z innymi pojazdami, niezależnie od tego, czy chodzi o pojazdy, które są dostępne na rynku krajowym, lub o pojazdy dostępne na rynku innych państw członkowskich.
Zdaniem TSUE państwo członkowskie nie może pobierać podatku od przywożonych używanych pojazdów samochodowych w oparciu o wartość wyższą od wartości rzeczywistej pojazdu, powodując ich wyższe opodatkowanie niż opodatkowanie podobnych używanych pojazdów samochodowych dostępnych na rynku krajowym. Dlatego aby uniknąć dyskryminacyjnego opodatkowania należy uwzględnić rzeczywiste zmniejszenie wartości pojazdów samochodowych.
Wartość rzeczywistą pojazdu można oceniać albo poprzez wycenę bigłych lub badania techniczne albo za pomocą ryczałtowych skal, określonych w przepisach ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych i obliczanych w oparciu o kryteria, takie jak wiek pojazdu, liczba przejechanych kilometrów, ogólny stan, rodzaj napędu, markę lub model pojazdu.
Po analizie przepisów rumuńskiej opłaty środowiskowej TSUE uznał, że jest ona, co do zasady, neutralna w zakresie konkurencji pomiędzy używanymi pojazdami samochodowymi pochodzącymi z państw członkowskich innych niż Rumunia i podobnymi pojazdami krajowymi już zarejestrowanymi w Rumunii.
TSUE przypomniał też, że zgodnie z jego orzecznictwem kwota podatku pobieranego przy rejestracji pojazdu samochodowego zostaje włączona do wartości tego pojazdu. Wobec tego gdy pojazd zarejestrowany z zapłatą podatku w danym państwie członkowskim zostaje następnie sprzedany jako pojazd używany w tym samym państwie członkowskim, jego wartość handlowa obejmuje rezydualną kwotę tego podatku.
Jeżeli kwota podatku rejestracyjnego obciążającego w dniu jego rejestracji używany przywieziony pojazd tego samego rodzaju, o tych samych właściwościach i stopniu zużycia przewyższa rzeczoną kwotę rezydualną, mamy do czynienia z naruszeniem art. 110 TFUE.
Dlatego w takiej sytuacji podatek niezgodny z prawem UE powinien zostać zwrócony wraz z odsetkami i w rezultacie, należy uznać, że jego kwota nie jest już włączona do wartości rynkowej pojazdów, objętych tym podatkiem.
W konsekwencji jeżeli rezydualna kwota tego podatku uwzględniona w wartości tych pojazdów jest równa zeru, kwota ta jest z konieczności niższa od nowego podatku – w tym przypadku rumuńskiej opłaty środowiskowej – nałożonego na używany pojazd tego samego rodzaju, o tych samych właściwościach i stopniu zużycia.
Zdaniem TSUE rezydualna kwota podatku niezgodnego z prawem Unii przestaje być włączona do wartości rynkowej pojazdu, jeżeli właściciel tego pojazdu posiada zgodnie z tym prawem możliwość uzyskania zwrotu tego podatku niezależnie od faktu, czy został on rzeczywiście zwrócony w dniu sprzedaży tegoż pojazdu.
Bowiem sama możliwość zwrotu podatku zachęca właścicieli rumuńskich używanych pojazdów samochodowych do proponowania w odniesieniu do tych pojazdów, nawet gdy dany podatek nie został jeszcze zwrócony, ceny sprzedaży, która nie uwzględnia rzeczonego podatku. Tymczasem w przypadku gdy podatek nie został jeszcze zwrócony, nabywcy tych pojazdów są zwolnieni z rumuńskiej opłaty środowiskowej.
Natomiast używane pojazdy samochodowe przywożone z innego państwa członkowskiego będą niezmiennie objęte tą opłatą środowiskową przewidzianą przy wpisaniu prawa własności tych pojazdów w Rumunii.
Zwolnienie takie może zatem stwarzać przewagę konkurencyjną dla używanych pojazdów samochodowych obecnych już na rynku rumuńskim i zniechęcać do przywozu podobnych pojazdów z innych państw członkowskich.
Z tych względów TSUE orzekł tak jak wskazano na wstępie.