Urlop wychowawczy - jak ustalić podstawę wymiaru składek ZUS?

Podstawa wymiaru składek

W przypadku osób przebywających na urlopie wychowawczym, za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe przyjmuje się 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże należy pamiętać, że podstawa ta nie może być większa niż kwota przeciętnego wynagrodzenia z poprzednich 12 miesięcy, a dodatkowo nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Zatem pracodawca musi ustalić przeciętne miesięczne wynagrodzenie na podstawie wypłaconych wynagrodzeń w okresie 12 miesięcy przed przejściem pracownika na urlop wychowawczy.

Od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym nie może być niższa od kwoty:

- 1 687,50 zł (75% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2019 r. tj. 2 250 zł),

oraz wyższa od kwoty:

- 2 859 zł (60% z 4 765 zł. tj. przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego na rok 2019).

Przykład
Pracownica X zatrudniona w firmie Y przebywa na urlopie wychowawczym od 1.01.2019 do 31.12.2019r. Jest zatrudniona na 1/2 etatu zgodnie z umową ma określone wynagrodzenie w stałej miesięcznej wysokości 1 400 zł.
Od stycznia 2019 r. należy jej podwyższyć podstawę wymiaru do kwoty 1 687,50 zł najniższej obowiązującej w 2019 roku.

Stopy procentowe i źródła finansowania składek społecznych za osoby przebywające na urlopie wychowawczym w 2019 roku:

- Emerytalne - 19,52 %

- Rentowe - 8 %

- Zdrowotne - 9%

Źródłem finansowania są składki finansowane przez budżet państwa za pośrednictwem ZUS.

W 2019 roku kwota zasiłku nie uległa zmianie i wynosi:

- Specjalny zasiłek opiekuńczy - 620 zł

Co warto wiedzieć, do podstawy wymiaru składek nie bierze się wynagrodzenia, które pracownik otrzymywał w innej firmie, pod uwagę należy wziąć tylko przychody uzyskane w przedsiębiorstwie  u aktualnego pracodawcy. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy zakład pracy lub jego część przeszła na innego pracodawcę w trybie określonym w art. 231 Kodeksu pracy Obowiązek przeniesienia pracownika do odpowiedniej pracy:

"Pracodawca, na podstawie orzeczenia lekarskiego, przenosi do odpowiedniej pracy pracownika, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych". Przepis art. 230 Obowiązki pracodawcy w razie choroby zawodowej pracownika § 2 stosuje się odpowiednio.

Co do zasady, przy ustalaniu przeciętnego wynagrodzenia bierze się pod uwagę wynagrodzenie z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających urlop wychowawczy, zatem nie należy brać pod uwagę  miesiąca, w trakcie którego pracownik przeszedł na urlop wychowawczy, chyba, że umowa o pracę zawarta została nie 1 dnia miesiąca, a w trakcie jego trwania, a pracownik przeszedł na urlop wychowawczy w następnym miesiącu. W takiej sytuacji, za podstawę wymiaru składek z tytułu urlopu wychowawczego stanowi wynagrodzenie pracownika za miesiąc, w którym rozpoczął urlop, po uzupełnieniu.

W sytuacjach, gdy pracownik przechodzi na urlop wychowawczy lub przestaje z niego korzystać w trakcie trwania miesiąca, przedsiębiorca powinien obniżyć podstawę wymiaru składek zgodnie z proporcjami.

Co warto wiedzieć, pracodawca nie powinien uwzględniać wynagrodzenia z miesięcy w których pracownik z powodu nieobecności usprawiedliwionych nie otrzymał pełnego wynagrodzenia, dotyczy to sytuacji gdy pracownik nie przepracował minimum połowy obowiązującego go czasu pracy. Wówczas, należy przyjąć wynagrodzenie (po uzupełnieniu) za miesiące w których pracownik  zrealizował minimum połowę czasu pracy jaki go obowiązywał w danym miesiącu.

ZUS informuje:
Jeżeli w okresie, który przyjmiesz do ustalenia podstawy wymiaru składek, pracownik w każdym miesiącu przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych, to uwzględnij wynagrodzenia za wszystkie te miesiące, po odpowiednim uzupełnieniu według zasad opisanych niżej. Pamiętaj jednak, że podstawa nie może być wyższa niż kwota 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednocześnie nie może być niższa niż 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Uwzględnij też zasadę, że kwotę ustalonej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie w przypadku, gdy urlop wychowawczy rozpoczął się lub zakończył w trakcie miesiąca.

Zobacz także: Urlop wychowawczy

Zasady uzupełniania wynagrodzenia:

Uwaga!
Jeśli brak wynagrodzenia będzie wynikał z nieusprawiedliwionych powodów, to pracodawca nie dokonuje uzupełnienia wynagrodzenia, ponadto nie uwzględnia się dni nieusprawiedliwionych w licznie dni obowiązkowych do przepracowania.

Składniki wynagrodzenia uwzględniane przy ustalaniu przeciętnego wynagrodzenia

Do przeciętnego wynagrodzenia należy wziąć pod uwagę wszystkie przychody wynikające ze stosunku pracy. Należy jednak pamiętać, że nie bierze się pod uwagę składników wyłączonych z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe.

Jednak do ustalenia omawianego wynagrodzenia należy zaliczyć nagrody uznaniowe, dodatki stażowe, funkcyjne, nagrody okolicznościowe (np. z okazji ślubu), kosztów związanych z wynajmem mieszkania przez pracownika, które pracodawca w całości lub części finansuje.

Pamiętać należy również o bonach okolicznościowych,  czy też części wynagrodzenia jakie pracownik otrzymuje w zależności od wyników grupy lub całej firmy.

Magda O. i Żaneta D., Systim.pl