Klauzula konkurencyjna, przeciwkonkurencyjna lub antykonkurencyjna, zawierana z pracownikami na czas po ustaniu stosunku pracy, zgodnie z przepisami Kodeksu Pracy jest odrębną od umowy o pracę umową. Na współczesnym rynku pracy, umowa ta, dla której najlepszą nazwą byłaby umowa klauzuli konkurencyjnej lub umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, jest zawierana coraz częściej. A im większa częstotliwość korzystania z jakiejś instytucji prawnej, tym więcej pojawia się wątpliwości interpretacyjnych, jej dotyczących. W dzisiejszym wpisie chciałbym zająć się właśnie taką wątpliwością dotyczącą wspomnianej wyżej umowy klauzuli konkurencyjnej, a wynikającą z jednego z najbardziej irytujących pracowników zagadnień – różnicy pomiędzy wynagrodzeniem brutto, a wynagrodzeniem netto.
Zgodnie z art. 1012 §1 Kodeksu pracy pracodawca może zawrzeć z pracownikiem, który ma dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Na podstawie tego samego przepisu, umowa taka musi określać wysokość odszkodowania przysługującego pracownikowi za przestrzeganie takiego zakazu. Natomiast zgodnie z §3 nie może być ono mniejsze od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Dodać należy, że strony mogą ukształtować zapis o wysokości odszkodowania dowolnie, zarówno procentowo, jak i kwotowo, mogą również zdecydować się na jego realizację w formie jednorazowej wypłaty, jak i w ratach, byleby jego całkowita kwota nie była mniejsza od tej wskazanej w §3.
Polecamy: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami
Do tej pory właściwie wszystko wydaje się jasne. Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy w czasie sporu o odszkodowanie, każda ze stron podaje swoją wysokość odszkodowania. Oczywiście, pracownik twierdzi, że wysokość minimalnego odszkodowania powinna być liczona od wynagrodzenia brutto, a pracodawca twierdzi, że od wynagrodzenia netto. Rozstrzygnięcie tej kwestii nie jest łatwe.
Analizując orzecznictwo i komentarze do Kodeksu pracy, stwierdzić należy, że na żadnym z tych pól nie ma wypracowanego jednolitego stanowiska. Jeśli chodzi o wypowiedzi sądów, to można powiedzieć, że omawiany dzisiaj przeze mnie problem nigdy nie znajdował się w centrum ich rozważań, pojawiał się co najwyżej jako kwestia poboczna. Mimo to, należy zaznaczyć, że uwagi dotyczące tych kwestii, nawet jeśli nie dotyczyły sedna rozstrzyganej sprawy, były zawierane w orzeczeniach na najwyższym szczeblu tj. w rozstrzygnięciach zarówno Sądu Najwyższego, jak i Sądów Apelacyjnych. Wśród tych decyzji znaleźć możemy zarówno przychylające się do tego, że wysokość minimalnego odszkodowania z art. 1012 §3 KP powinno liczyć się od wynagrodzenia netto oraz takie, że podstawą jego obliczania powinno być wynagrodzenie brutto. Przyjmuje się jednak, że dominującym poglądem na tą sprawę jest drugi z wyżej przedstawionych – tak np. wypowiedział się SN w wyroku z 23 maja 2013 r. w sprawie II PK 266/12 oraz SA we Wrocławiu w wyroku z 3 marca 2015 r. w sprawie III APa 2/15.
Myślę, że za dominujący pogląd w piśmiennictwie należy uznać, również ten który przychyla się do obliczania minimalnego odszkodowania za przestrzeganie zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, od wynagrodzenia brutto. Na 5 przeanalizowanych komentarzy w dwóch znalazłem opinie przychylające się do tego poglądu, w dwóch autorzy w ogóle nie odnosili się do tego problemu, a tylko jeden z autorów wskazywał wynagrodzenie netto jako podstawę do obliczania minimalnego odszkodowania określonego w art. 1012 §3 KP.
Na podstawie powyższych rozważań należy stwierdzić, że ani w orzecznictwie sądów, ani w piśmiennictwie prawniczym nie ma jednolitego poglądu na to, czy wysokość minimalnego odszkodowania wynikającego z umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy powinna być obliczana na podstawie wynagrodzenia brutto czy wynagrodzenia netto. Wydaje się jednak, że przeważającym jest stanowisko korzystniejsze dla pracownika i określające jako tę podstawę wynagrodzenie bez potrąceń na ubezpieczenia społeczne czy zaliczki podatku dochodowego.
Autor: Bartłomiej Szozda
Kancelaria Prawa Sportowego i Gospodarczego „Dauerman”
Zobacz także: Kadry